ستون های عمودی در جدول مندلیف گروه نامیده می شوند و ردیف های افقی دوره نامیده می شوند. عناصر یک خواص شیمیایی مشابهی دارند و در کنار یکدیگر قرار می گیرند. گروه های جدول تناوبی شماره گذاری می شوند. طبق قرارداد از اعداد 1 تا 18 برای تعیین گروه ها استفاده می کند. قرارداد دوم از اعداد رومی و به دنبال آن حرف A یا Bاستفاده می کند.
گروه هایی که با حرف A مشخص شده اند، آنهایی که در دو ستون اول در سمت چپ و شش ستون آخر در سمت راست قرار دارند، عناصر گروه اصلی نامیده می شوند. بلوک ده ستونی در مرکز مشخص شده با حرف Bحاوی فلزات واسطه است. دو ردیف زیر بدنه اصلی جدول تناوبی حاوی فلزات واسطه داخلی هستند. عناصر موجود در این دو ردیف نیز به ترتیب به عنوان فلزات لانتانید و فلزات اکتینید شناخته می شوند
علاوه بر شماره گذاری، برخی از این گروه ها دارای نام هایی هستند - برای مثال، گروه IAشامل هیدروژن و فلزات قلیایی است، گروه IIAحاوی فلزات قلیایی خاکی است، عناصر گروه VIIAهالوژن نامیده می شوند و عناصر گروه VIIIAگازهای نجیب هستند.
فلزات قلیایی موجود در جدول مندلیف عبارتند از لیتیوم، سدیم، پتاسیم، روبیدیم، سزیم و فرانسیم. هیدروژن از این نظر منحصر به فرد است که به طور کلی در گروه 1 قرار می گیرد، اما فلز نیست.
ترکیبات فلزات قلیایی در طبیعت و زندگی روزمره رایج است. یک مثال نمک خوراکی (کلرید سدیم) است. ترکیبات لیتیوم در گریس ها، در باتری ها و به عنوان دارو برای درمان بیمارانی که رفتارهای شیدایی-افسردگی یا دوقطبی از خود نشان می دهند استفاده می شود. اگرچه لیتیوم، روبیدیم و سزیم در طبیعت نسبتاً کمیاب هستند و فرانسیم آنقدر ناپایدار و بسیار رادیواکتیو است که فقط در مقادیر کمی وجود دارد، سدیم و پتاسیم به ترتیب هفتمین و هشتمین عنصر فراوان در پوسته زمین هستند.
فلزات قلیایی عبارتند از لیتیوم، سدیم، پتاسیم، روبیدیم، سزیم و فرانسیم. هیدروژن از این نظر منحصر به فرد است که به طور کلی در گروه 1 قرار می گیرد، اما فلز نیست.
ترکیبات فلزات قلیایی در طبیعت و زندگی روزمره رایج است. یک مثال نمک خوراکی (کلرید سدیم) است. ترکیبات لیتیوم در گریس ها، در باتری ها و به عنوان دارو برای درمان بیمارانی که رفتارهای شیدایی-افسردگی یا دوقطبی از خود نشان می دهند استفاده می شود. اگرچه لیتیوم، روبیدیم و سزیم در طبیعت نسبتاً کمیاب هستند و فرانسیم آنقدر ناپایدار و بسیار رادیواکتیو است که فقط در مقادیر کمی وجود دارد، سدیم و پتاسیم به ترتیب هفتمین و هشتمین عنصر فراوان در پوسته زمین هستند.
فلزات قلیایی خاکی بریلیم، منیزیم، کلسیم، استرانسیم، باریم و رادیوم هستند. بریلیم، استرانسیوم و باریم نادر هستند و رادیوم ناپایدار و به شدت رادیواکتیو است. در مقابل، کلسیم و منیزیم به ترتیب پنجمین و ششمین عنصر فراوان روی زمین هستند. آنها در ذخایر عظیم سنگ آهک و سایر مواد معدنی یافت می شوند.
هالوژن ها فلوئور، کلر، برم، ید و استاتین هستند. نام هالوژن از کلمات یونانی برای تشکیل نمک گرفته شده است، که نشان می دهد همه هالوژن ها به راحتی با فلزات واکنش می دهند و ترکیباتی مانند کلرید سدیم و کلرید کلسیم (در برخی مناطق به عنوان نمک جاده استفاده می شود) تشکیل می دهند.
ترکیباتی که حاوی یون فلوراید هستند به خمیر دندان و منبع آب اضافه می‌شوند تا از ایجاد حفره‌های دندانی جلوگیری کنند. فلوئور در پوشش تفلون ظروف آشپزخانه نیز یافت می شود. اگرچه اعتقاد بر این است که پیشرانه ها و مبردهای کلروفلوئوروکربن منجر به تخریب لایه اوزون زمین می شوند و حاوی فلوئور و کلر هستند، لایه دوم مسئول تأثیر نامطلوب بر لایه ازن است. فراوانی برم و ید نسبت به کلر کمتر است و استاتین آنقدر رادیواکتیو است که در طبیعت به مقدار ناچیزی وجود دارد.
گازهای نجیب جدول مندلیف هلیوم، نئون، آرگون، کریپتون، زنون و رادون هستند. از آنجایی که گازهای نجیب تنها از اتم های منفرد تشکیل شده اند، آنها را تک اتمی می نامند. در دما و فشار اتاق، آنها گازهای غیر واکنشی هستند. به دلیل عدم واکنش پذیری آنها، برای سالهای متمادی آنها را گازهای بی اثر یا گازهای کمیاب می نامیدند. با این حال، اولین ترکیبات شیمیایی حاوی گازهای نجیب در سال 1962 تهیه شد. اگرچه گازهای نجیب اجزای نسبتاً جزئی جو هستند، گاز طبیعی حاوی مقادیر قابل توجهی هلیوم است. به دلیل واکنش پذیری کم، آرگون اغلب به عنوان یک جو غیر واکنشی (بی اثر) برای جوشکاری و در لامپ استفاده می شود. نور قرمز ساطع شده توسط نئون در لوله تخلیه گاز در چراغ های نئون استفاده می شود.
