سدیم تری پلی فسفات (STPP) یک ماده شیمیایی است که کاربردهای زیادی در صنعت دارد. از یک ماده در محصولات پاک کننده گرفته تا نگهدارنده مواد غذایی از آن در صنایع مختلف استفاده می شود. این ماده که با نام های جایگزین مانند نمک پنتا سدیم یا اسید تری فسفریک نیز شناخته می‌شود، در طبقه بندی عموماً ایمن (GRAS) قرار می گیرد، به این معنی که استفاده قبلی از این ماده شیمیایی هیچ خطری برای سلامتی نداشته است. همچنین می توان آن را در برخی از رنگ‌ه ا و محصولات سرامیکی و سایر موارد استفاده کرد.
از نظر ساختاری، STPPاز پنج اتم سدیم، سه اتم فسفر و ده اتم اکسیژن به هم چسبیده تشکیل شده است. معمولاً از مخلوط کردن مونوسدیم فسفات و دی سدیم فسفات برای تولید پودر کریستالی سفید رنگی که بویی ندارد و به راحتی در آب حل می شود، ساخته می شود. این ویژگی های مفید آن را برای استفاده های مختلف مناسب می کند.
یکی از کاربردهای متداول STPP به عنوان یک عنصر در مواد شوینده و صابون ها است. اکثر فرم های ژل، مایع، قرص و پودر شوینده های لباسشویی و ماشین ظرفشویی حاوی آن هستند. عملکرد کلیدی آن این است که به سورفکتانت ها، که مولکول هایی هستند که به حل کردن آلودگی های سطحی کمک می کنند، اجازه می دهد تا با پتانسیل کامل خود کار کنند.
این ماده شیمیایی همچنین می تواند آب سخت را برای کف کردن و تمیز کردن راحت تر نرم کند و به جلوگیری از چسبیدن کثیفی به سطوح اشیاء در حال تمیز کردن کمک می کند. بسیاری از محصولات تمیز کننده عمومی خانگی، از جمله پاک کننده های سطوح و توالت، حاوی سدیم تری پلی فسفات هستند.
سدیم تری پلی فسفات همچنین برای حفظ مواد غذایی مانند گوشت قرمز، مرغ و غذاهای دریایی استفاده می شود و به آنها کمک می کند تا نرمی و رطوبت خود را در طول نگهداری و حمل و نقل حفظ کنند. غذای حیوانات خانگی و خوراک حیوانات نیز می تواند با آن درمان شود، و همان هدف کلی را دارد که در غذای انسان انجام می شود. سدیم تری پلی فسفات همچنین برای کمک به حفظ کیفیت نوشیدنی هایی مانند شیر و آب میوه نیز استفاده می شود.
از آنجایی که تری پلی فسفات سدیم می تواند ظاهر غذاهای دریایی مانند میگو و گوش ماهی را بهبود بخشد، این نگرانی وجود دارد که فروشندگان بی وجدان محصولاتی که تازه نیستند را به مصرف کنندگانی بفروشند که علائم خراب شدن این اقلام را نمی بینند.
اگرچه نمی توان از آن به طور خاص برای این منظور استفاده کرد، اما این ماده شیمیایی در آب نیز نگهداری می شود و غذاهای دریایی را سنگین تر و در نتیجه گران تر می کند. برخی از کارشناسان کیفیت غذا توصیه می کنند از یک ماهی فروش یا فروشنده ای که غذاهای دریایی را با این ماده شیمیایی درمان نمی کند، خرید کنید. برخی از فروشگاه ها محصولاتی را که در معرض سدیم تری پلی فسفات قرار نگرفته اند به عنوان "خشک" علامت گذاری می کنند.
ویژگی های شیمیایی سدیم تری پلی فسفات در رنگ ها برای پراکندگی یکنواخت رنگدانه ها و در سرامیک ها برای توزیع یکنواخت خاک رس استفاده می شود. کارخانه های کاغذ از سدیم تری پلی فسفات به عنوان یک عامل مقاوم در برابر روغن هنگام پوشش دادن کاغذ استفاده می کنند و همچنین ممکن است به عنوان عامل دباغی برای چرم استفاده شود. به دلیل عملکرد پاک کنندگی آن، ممکن است یکی از اجزای خمیر دندان نیز باشد.
اگرچه تری پلی فسفات سدیم به طور کلی بی خطر در نظر گرفته می شود، اما در مقادیر بسیار زیاد (مانند مصرف مقادیر زیادی از ماده شیمیایی خالص)، می تواند سمی باشد. تولید کنندگان مواد شیمیایی تری پلی فسفات سدیم درجه صنعتی و مواد غذایی را تولید و به بازار عرضه می کنند. درجه مواد غذایی سدیم تری پلی فسفات حاوی کمترین ناخالصی است. برخی نگرانی های عمومی در مورد وجود مواد نگهدارنده مصنوعی مانند سدیم تری پلی فسفات در غذا وجود دارد، اما بیشتر تحقیقات فعلی نشان می دهد که به نظر نمی رسد در مقادیری که به طور معمول مصرف می شود باعث ایجاد مشکلات سلامتی شود.
