سیترات سدیم یک ترکیب شیمیایی بسیار پرکاربرد در صنایع مختلف است. این نمک بیشتر در پزشکی و همچنین صنایع غذایی استفاده می شود. فرمول شیمیایی سیترات سدیم Na3C6H5O7 است.
این نمک دارای فعالیت قلیایی بسیار زیادی است. سیترات سدیم علاوه بر طعم ترش، مانند سایر نمک ها طعم شور نیز دارد. از این ماده شیمیایی در صنایع غذایی معمولا به عنوان یک افزودنی برای طعم دادن یا به عنوان نگهدارنده استفاده می شود.
سیترات سدیم اغلب به عنوان تنظیم کننده pH و نرم کننده آب استفاده می شود. از این ماده در تولید تعداد زیادی محصولات مراقبت شخصی مانند شامپو، نرم کننده، کرم های ضد آفتاب، مرطوب کننده های صورت، دستمال مرطوب کودک، شوینده مایع لباس شویی و صابون استفاده می شود. همچنین معمولا از آن برای کنترل اسیدیته در مواد غذایی و محصولات پزشکی استفاده می شود
برای تهیه این نمک از اسید سیتریک باید قسمت H+ اسید سیتریک را حذف کرده و یون های Na+ را جایگزین آن کرد. عملا این ماده شیمیایی یک عامل بازی بسیار مهم در آزمایشگاه های شیمی است. این نمک به غیر از اینکه یک عامل بافری است، به عنوان یک عامل جداکننده نیز استفاده می شود.
سیترات سدیم دارای خواص بسیار زیادی است. شکل ظاهری این ترکیب شیمیایی، به صورت دانه های سفید جامد است که بسیار شبیه نمک می باشد. این ماده در هر دمایی در آب محلول است، اما میزان حلالیت آن با افزایش و کاهش دما تغییر می کند. این نمک نقش حیاتی در تغییر ساختار عناصر مختلف مانند خامه ای شدن پنیر دارد.
این ترکیب در فرآیند کروی سازی بسیار استفاده می شود. در برخی از محلول ها ممکن است گاهی افزایش کلسیم اتفاق بیفتد که منجر به تجمع هیدروکلوئیدها می شود. در این محلول ها از سیترات سدیم برای به دام انداختن کلسیم اضافی استفاده می شود که به هیدروکلوئیدها اجازه می دهد به درستی هیدراته شوند.
این ماده اساسا به عنوان یک امولسیفایر برای تهیه محصولات لبنی مانند پنیر استفاده می شود. زیرا می تواند از کهنه شدن یک محصول لبنی برای روزهای طولانی در مقایسه با سایر محصولات لبنی جلوگیری کند. سایر کاربردهای سیترات سدیم عبارتند از:
از سیترات سدیم در محصولات غذایی به عنوان یک بافر استفاده می شود. این نمک برای کنترل pH برای بسیاری از محصولات غذایی کاربرد دارد. یکی دیگر از کاربردهای این نمک در صنایع غذایی استفاده به عنوان امولسیون کننده است.
سیترات سدیم به عنوان یک ضد انعقاد کننده خون در پزشکی عمل می کند. بنابراین، به طور گسترده ای برای اهداف جمع آوری و ذخیره خون استفاده می شود. در پزشکی از این ترکیب شیمیایی برای درمان ناراحتی ناشی از عفونت های دستگاه ادراری نیز استفاده می شود.
سیترات سدیم همچنین یک ملین عالی است و علائم بیماری اسیدوز را کاهش می دهد. همچنین از این نمک به عنوان یک ضد اسید به خصوص قبل از بیهوشی برای بیماران مختلف استفاده می شود. شما به راحتی می توانید سیترات سدیم را در بسیاری از محصولات دارویی، لوازم آرایشی و دئودورانت ها یافت کنید.
یکی از مهمترین کاربردهای این ترکیب شیمیایی در صنایع مختلف، استفاده به عنوان یک پاک کننده است. سیترات سدیم به صورت محلول در آب به پاکسازی مبدل های بخار، سیستم های آب گرم از کلسیم و پاکسازی لایه های زنگ بسیار کمک می کند. این ماده به عنوان یک عامل بافر و کمپلکس کننده در فرآیندهای آبکاری نیز استفاده می شود.
تعیین محدوده غلظت دقیق برای استفاده عملی از این ماده شیمیایی بسیار دشوار است. زیرا میزان آن به مواد دیگری که در فرآیند استفاده می شوند، بستگی دارد. از این ترکیب شیمیایی باید در حد اعتدال استفاده شود، زیرا هم شور و هم ترش است که می تواند بر طعم و مزه محصولات غذایی بسیار تأثیرگذار باشد. کاربردهای دیگر این ماده نیز بستگی به عوامل مختلفی دارد. برای مثال در کروی سازی، مقدار سیترات سدیم مصرف شده به مقدار یون کلسیم موجود در مایع بستگی دارد.
سازمان غذا و دارو آمریکا تائید کرده است که استفاده از این نمک به طور کلی به عنوان یک افزودنی ایمن در محصولات غذایی است. شما می توانید این نمک را در بسیاری از محصولات غذایی، لوازم آرایشی و بسیاری دیگر یافت کنید. مانند همه نمک های دیگر، توصیه می شود از مصرف بیش از حد محصولات حاوی سیترات سدیم خودداری کنید. هنگام کارکردن با این ترکیب نیز ملاحظات ایمنی را در نظر بگیرید.
