اسید کلریدریک (با فرمول HCL) یک اسید معدنی خورنده و قوی است. محلولی شفاف، بی رنگ با بوی تند و تحریک کننده که از حل کردن گاز هیدروژن کلرید در آب ایجاد می شود. این ترکیب محصول فرعی تولید کلر به همراه هیپوکلریت سدیم و هیدروکسید سدیم است. درجه خالص آن معمولاً بی رنگ است ولی گریدهای تجاری آن می توانند زرد کم رنگ باشند.
اسید کلریدریک که اولین بار در طول انقلاب صنعتی کشف شد و با کاربردهای گسترده در بسیاری از صنایع و بخش‌ها، به یک عنصر کلیدی در صنایع شیمیایی تبدیل شد و در طیف گسترده ای از کاربردهای مختلف از پردازش چرم و تمیزکاری سنگین گرفته تا استفاده در صنایع غذایی یا در تولید باتری ها و مواد آتش نشانی استفاده می شود.
این اسید به عنوان یک پاک کننده کاربرد فراوان دارد و می توان برای تمیز کردن هر محصولی که بتواند اثرات آن را تحمل کند، استفاده کرد.
اسید کلریدریک یک کاهش دهنده pH بسیار قوی است. این ترکیب به عنوان یک امولسیون شکن در تصفیه فاضلاب صنعتی استفاده می شود. به دلیل ماهیت قدرتمند خود می تواند برای تمیز کردن و حذف مواد سرسخت مانند زنگ استفاده شود. علاوه بر تنظیم کننده pH، اغلب به عنوان یک معرف شیمیایی در تولید و در مقیاس بزرگ انواع مختلف کلریدها و فلزات و برای پالایش سنگ معدن استفاده می شود.همچنین برای هیدرولیز نشاسته و پروتئین ها در تهیه محصولات غذایی مختلف و همچنین کاربردهای کوچک تر در صنایع عکاسی، نساجی و لاستیک مورد استفاده قرار می گیرد.
نام‌های دیگر اسید کلریدریک عبارتند از اسید هیدروکلریک، اسید موریاتیک، اسید کلروهیدریک، اسید دریایی و ارواح نمک.
اسید کلریدریک به عنوان یک ماده شیمیایی دارای کاربردهای صنعتی فراوانی است. موارد استفاده آن عبارتند از:
اسید کلریدریک به عنوان یک اسید مونوپروتیک قوی طبقه بندی می شود، به این معنی که تقریباً به طور کامل در آب تجزیه می شود، اما هر مولکول تنها می تواند یک پروتون (H) را در محلول آزاد کند. این به نوبه خود به یک مولکول آب می پیوندد و H3O را تشکیل می دهد. در نتیجه، این ترکیب دارای یک ثابت تفکیک اسید بالایی است.
یون دیگر تولید شده کلرید (Cl–) است که به این معنی است که از اسید هیدروکلریک می توان برای سنتز نمک های کلرید مانند کلرید سدیم (NaCl) استفاده کرد. علاوه بر این، از بین تمام اسیدهای مونوپروتیک قوی، اسید کلریدریک کمترین احتمال را دارد که تحت اکسیداسیون قرار گیرد.
علیرغم اسیدیته آن، یکی از اسیدهای قوی کمتر خطرناک برای استفاده های مختلف است زیرا کلرید در محلول غیر واکنشی و غیر سمی است. از نظر ذخیره سازی، محلول های اسید هیدروکلریک خواص خود را در طول زمان حفظ می کنند که آن را به یک معرف عالی برای بسیاری از فرآیندهای صنعتی تبدیل می کنند.
اسید کلریدریک معمولاً در واکنش های تیتراسیون برای تعیین مقدار بازهای موجود استفاده می شود. اسیدهای قوی معمولاً توسط اکثر شیمیدانان ترجیح داده می شود زیرا این ترکیبات می توانند نتایج دقیق تری ارائه دهند. این ترکیب به دلیل توانایی آن در هضم نمونه ها قبل از تجزیه و تحلیل، در واکنش های تحلیلی نیز محبوب است.
اسید کلریدریک باید در مکانی با تهویه مناسب و دور از مواد و محلول های ناسازگار نگهداری شود. این اسید برای چشم، پوست و غشاهای مخاطی خورنده است و همیشه باید از تماس پوستی و چشمی و همچنین بلع و یا استنشاق خودداری شود. این ماده شیمیایی در صورت تماس با فلزات، لاستیک و برخی پلاستیک ها باعث خوردگی آنها می شود. لطفاً برای اطلاعات کامل در مورد ایمنی و ذخیره سازی اسید هیدروکلریک به برگه اطلاعات ایمنی مواد (MSDS) مراجعه کنید و از تجهیزات ایمنی استفاده نمایید.
