همه ی ما در روزهای بارانی درگیر مشکل آب گرفتگی در معابر بوده ایم. گاهی آب گرفتگی تا دم در خانه، ما را تعقیب می کند، وارد پارکینگ می شود و چهار ستون منزل مسکونیمان را تهدید می کند!
روش های مختلفی برای زه کشی و سیستم تخلیه آب وجوددارد. زه کشی خطی و تخلیه ی نقطه ای دو روش متداول است.
برای اینکه بتوانید یک سیستم به هم پیوسته از زه کشی داشته باشید، می توانید از کانال استفاده کنید. کانال ها در زیر زمین قرار می گیرند. آن چه به عنوان گریتینگ می شناسیم، انواع درپوش مشبک با جنس های مختلف است که روی این کانال ها قرار می گیرد. گریتینگ یا درپوش مشبک یا گاتر چند وظیفه ی مهم را برعهده دارد. این وسیله مانع از ورود زباله های بزرگ به داخل کانال تخلیه و گرفتگی آن می شود. نقش مهم دیگر گریتینگ، ایجاد سطح عبور و مرور برای عابر پیاده و اتومبیل است. سطح باید صاف و امن باشد. امنیت گریتینگ از راه محاسبه ی دقیق اندازه ی منافذ و خطوط روی سطح آن تامین می شود. اصطلاحا می گویند که گریتینگ باید ضدپاشنه باشد. یعنی منافذ روی درپوش، آن قدر بزرگ نباشد که پاشنه ی کفش در آن گیر کند. در محیط هایی مانند استخر، گریل استخر باید براساس اندازه ی پای برهنه ی کودکان طراحی و نصب شود. ولی برای جریان درست آب به داخل کانال باید سطح گریتینگ از سطح کفسازی اطرافش 3 تا 5 میلیمتر پایین تر باشد.
چدن داکتیل بالاترین مقاومت وزنی را در بین گریتینگ ها دارد. از گریتینگ چدنی به عنوان گاتر پارکینگ و گاتر رمپ استفاده می شود. گریتینگ چدنی در بسیاری از مناظر شهری استفاده می شود و محدودیتی در نصب ندارد. قیمت گریتینگ چدنی از انواع دیگر بالاتر است. به صورت اسمی تا 25 بتن و به شکل تجربی تا 50 تن بار را تحمل می کند. خوردگی و تخریبی که در طول سالیان طولانی برای گریتینگ چدنی اتفاق می افتد، با رنگ قابل جبران است.
درپوش استیل از استیل 304 یا 316 ساخته می شود که هر دو نوع از فولاد ضدزنگ به دست می آیند. گاتر استخری یا گریل استخری یکی از پرکاربردترین مصارف گریتینگ استیل است. ازگریتینگ استیل در آشپزخانه های صنعتی، رستوران ها و مراکز بهداشتی مثل درمانگاه ها و بیمارستان ها استفاده می شود. در گاتر استیل به دلیل جنس صاف و صیقلی، احتمال رشد و گسترش باکتری و قارچ روی سطح آن به حداقل می رسد. مقاومت وزنی درپوش استیل متوسط است و در برابر ضربه ی شدید می شکند. با وجود مقاومت بالای استیل به شوینده های بهداشتی، بهتراست در مجاورت مواد اسیدی یا بازی غلیظ آزمایشگاهی قرار نگیرد. قیمت گریتینگ استیل، نسبتا زیاد است ولی برای فضاهای لوکس استفاده می شود. تمیز کردن این درپوش ها ساده است و به محیط جلوه ی ظاهری خوبی می بخشند.
?
گریتینگ پلاستیکیی که در قدیم بیشتر استفاده می شد اغلب از پی وی سی یا پلی پروپیلن بودند. این مواد در مقابل بار و مواد شوینده، مقاومت کمی دارند و به مرور زمان دچار تغییر رنگ می شوند. گریتینگ پلاستیکی پلی آمیدی مقاومت وزنی بسیار بالایی دارد. تاحدی که می توان حتی از آن در کناره های پارکینگ استفاده کرد و عبور گاه گدار اتومبیل را تحمل می کند. گریتینگ پلاستیکی پلی آمیدی در مقابل شوینده های شیمیایی بسیار مقاوم است. تغییر رنگ نمی دهد و به دلیل سطح صاف، به هیچ وجه محیط مناسبی برای رشد قارچ و باکتری نیست. کانال پیش ساخته پلی آمیدی که با انواع درپوش ها قابل نصب است، آب را به خوبی جاری می کند. از دیگر مزیت های مهم گاتر پلاستیکی پلی آمیدی می توان به وزن سبک آن اشاره کرد که حمل و نقل رابسیار ساده و راحت می کند. قیمت گریتینگ پلاستیکی پلی آمیدی ارزان و خرید آن کاملا مقرون به صرفه است.
نوع خاکی که قرار است گاتر در آن جا بگیرد، در سختی کار نصاب و دستمزد او تاثیرگذار است. به طور کلی نصب کانال در زمین شنی توصیه نمی شود. شن آنقدرها پایدار نیست و کانال را محکم در درون خود نگه نمی دارد. علاوه بر این، شن نفوذپذیر است و آب وارد آن شده و احتمال سیل کم می شود.
کال زه کشی معمولا در پایین ترین قسمت مسیر قرار می گیرد. یعنی همان جایی که آب تمایل به انباشته شدن دارد و آن را به مکانی عالی برای آب گرفتگی تبدیل می کند. یکی از بهترین مکان ها برای گاتر پارکینگ، جلوی در ورودی آن و یا پایین رمپ است. گاتر رمپ بیشترین بار را تحمل می کند چون اتومبیل ها پس از حرکت در سراشیبی از روی آن عبور می کنند. زه کشی کانال باید کمی شیب داشته باشد تا آب به سرعت تخلیه شود. اکثر کانال های داخلی باید افت 1 در 200 داشته باشند. یعنی برای هر ا متر، شیب باید 5 میلیمتر باشد.
درپوش و کانال پیش ساخته، اندازه های مختلفی دارند و خیلی مهم است که به درستی انتخاب شوند. اندازه و وزن در قیمت گریتینگ موثر است. ولی درصورت نیاز به هر ابعادی باید آن را تهیه و نصب کرد. سیستم زه کشی خطی درصورت محاسبه ی اشتباه، درست و کامل کار نمی کند. مشکلاتی از قبیل برگشت آب در کانال و عدم جریان درست آب، می تواند به ابعاد و اندازه ی آن مربوط باشد. کانال باید در عمق درست قرار بگیرد. اگر کانال خیلی کم عمق باشد، آب به سمت عقب جریان می یابد و آن طور که باید در کانال حرکت نمی کند.
یک سیستم زه کشی کارآمد به درزگیری دقیق و عایق بندی مناسب نیاز دارد. برای این کار معمولا از چسب پلی اورتان استفاده می شود. درزگیرها خیلی گران نیستند. ته بند کانال، یکی دیگر از لوازم جانبی لازم است. ته بند انتهای کانال را می بندد و آب بندی را تضمین می کند. ته بند هزینه ی زیادی ندارد و به راحتی نصب می شود. کمربند گاتر، گریتینگ را به کانال پیش ساخته متصل می کند. اتصال با کمربند به خصوص برای گریتینگ چدنی، مانع لغزش درپوش و ایجاد سرو صدا به مرور زمان می شود.
