فعالیت نورونی مغز در ورزش سه گانه - ترای تلون

چگونه فعالیت های ورزشی استقامتی بلند مدت باعث بهبود قابلیت خود تنظیمی فعالیت جسمانی و مهم تر از آن، فعالیت نورونی مغز می شود؟ مطالعۀ جدید روی ورزشکاران رشتۀ سه گانه (ترای اتلون)

همه ما می دانیم که ورزش سه گانه یک مسابقه چند ورزشی استقامتی است که شامل شنا، دوچرخه سواری و دویدن در فواصل مختلف است. ورزشکاران این رشته برای به اتمام رساندن مسافت کلی مسابقه در سریع ترین زمان رقابت می‌کنند.

تا امروز نظریه ها و فرضیه های به اثبات رسیدۀ مختلفی وجود دارد که نشان از توانایی خودتنظیمی بهتر ورزشکاران استقامتی نسبت به افراد عادی دارد. به طور کلی فعالیت جسمانی و اجرای بهینۀ ورزشکار با عملکرد بالقوۀ کنترل شناختی و اجرایی شامل تصمیم گیری، توجه، تمرکز و سوئیچ تسک در ارتباط است. این به دلیل تغییرات ساختاری مغز در قسمت پیش پیشانی (prefrontal cortex) و هیپوکامپ (hippocampus) است که می تواند در فعالیت های استقامتی بلند مدت نقش مهمی را ایفا کند.

در مطالعۀ حاضر 28 ورزشکار سه گانه که به طور منظم برای ورزش سه گانه تمرین می کردند و 28 شرکت کننده کنترل سالم از میان افراد عادی غیر ورزشکار، انتخاب شدند. به نظر می رسد که تمرکز بر ورزشکاران سه گانه به عنوان جامعۀ هدف مطالعۀ حاضر به خاطر شواهدی است که نقش فرآیندهای فراشناختی (metacognitive) را در کنترل شناختی مؤثرتر ورزشکاران نخبه استقامتی گزارش کرده اند (بریک و همکاران، 2015). فعالیت‌های استقامتی موفقیت‌آمیز نیازمند مقدار زیادی مانیتورینگ احساسات بدنی (مانند درد و خستگی عضلانی) و کنترل آن‌ها با منحرف کردن تمرکز توجه از حس درد به حفظ عملکرد است (بریک و همکاران، 2015). بنابراین، ورزشکاران سه گانه باید توجه خود را بدون درگیری افکار بیرونی فقط بر روی کار استقامتی متمرکز کنند. این استراتژی ذهنی مشابه استراتژی های ذهنی موفقی است که برای افزایش ریتم حسی حرکتی SMR در طول تمرین نوروفیدبک استفاده می شود (کوبر و همکاران، 2013).

این مطالعه که توسط تیم پژوهشی کوبر و همکاران از اتریش انجام شد و در شمارۀ سپتامبر 2022 ژورنال Biological Psychology به چاپ می رسد، با ارزیابی ام آر آی مغز ورزشکاران سه گانه و گروه کنترل پس از یک جلسۀ تمرینی نوروفیدبک، متوجه تغییرات ساختاری مغز و قابلیت خود تنظیمی بهتر امواج مغزی در ورزشکاران رشتۀ سه گانه شدند.

دستاوردها

• ورزشکاران سه گانه توانایی بهتری در تنظیم فعالیت عصبی مغز در مقایسه با گروه کنترل دارند.
• ورزشکاران سه گانه قشر خاکستری و سفید بزرگتری را در نواحی پیشانی مغز در مقایسه با گروه کنترل نشان می دهند.
• ورزشکاران سه گانه تفاوت هایی را در ساختارهای مغزی مرتبط با کنترل شناختی نشان می دهند.
• بازخورد واقعی سبب عملکرد بهتر نوروفیدبک در مقایسه با بازخورد ساختگی شد.
• هر دو گروه قادر به تنظیم داوطلبانۀ فعالیت ریتم حسی حرکتی در طول نوروفیدبک بودند اما ورزشکاران ترای اتلون فعالیت ریتم حسی حرکتی قویتری را در نیمۀ دوم تمرین نسبت به کنترل گزارش دادند (شکل 1).
• ورزشکاران ترای اتلون می توانند برای دوره های زمانی طولانی تر فعالیت نورونی مغزی را تنظیم کنند (شکل 1).

منبع

تهیه شده توسط:

کارگروه نورواسپرت
 شاخه دانشجویی نقشه برداری مغز ایران
مصطفی سراب زاده، محقق نوروفیزیوتراپی و فیزیولوژی تمرین

NeuroSport group,
Brain Mapping Student Branch, NBML, IR

ارتباط با دبیر کارگروه:
هدیه دباغ، کارشناسی ارشد روانشناسی ورزشی، دانشگاه تهران ibms@nbml.ir