مارکت پلیس بستری است که فروشندههای زیادی در این بسته اقدام به فروش محصولات خود میکنند مانند آمازون. یک مارکت پلیس در ازای ارائه خدمت، کمیسیون دریافت میکند و از این طریق کسب درآمد میکند که این اقدام به چند روش صورت میگیرد.
بعضی از مارکت پلیسها از مبلغ فروش به صورت درصدی مبلغ دریافت میکنند( به عنوان مثال 10 درصد سود حاصل از فروش عرضهکننده) و بعضی دیگر در ابتدای عضویت یک فروشنده، از آن هزینهای بابت ارائه خدمت دریافت میکنند؛ بعضی دیگر به ازای هر تبلیغ یا آگهی فروش هزینه دریافت می کنند.
شاید این سوال پیش بیاید که تفاوت مارکت پلیس با فروشگاه اینترنتی چیست؟ تفاوتی میان مارکت پلیس و فروشگاه اینترنتی آن است که در یک فروشگاه اینترنتی، فروشگاه محصولات خودش را در معرض فروش میگذارد؛ یعنی یک فروشگاه خاص تنها محصولات خود را به صورت اینترنتی در بازار عرضه میکند.
در یک مارکت پلیس این امکان فراهم میشود تا تعداد زیادی از فروشندگان، در هر مکانی محصولات متنوع خود را در معرض فروش قرار دهند؛ قابل ذکر است که محصولات منحصر به یک برند یا فروشگاه خاص در این بازار عرضه نمیشود.
مارکت پلیس و فروشگاه اینترنتی در هزینهها و مخارج با یکدیگر تفاوتهایی دارند؛ در مارکت پلیس بستر فروش برای فروشندگان مختلف فراهم میشود؛ در واقع نوعی واسطه است که فروشندگان و خریداران را به یکدیگر متصل می کند.
اما در یک فروشگاه اینترنتی ابتدا مدیر فروشگاه باید کالا را خریداری و در یک انبار ذخیره کند و آنها را به فروش برساند؛ در مارکت پلیس تنها هزینه طراحی سایت و نیروی کار باید پرداخت شود اما در فروشگاه اینترنتی علاوه بر این موارد هزینه نگهداری کالاها به آن اضافه میشود؛ بنابراین برای راهاندازی یک مارکتپلیس سرمایه زیادی لازم نیست ولی برای راه اندازی فروشگاه اینترنتی و سرمایه قابل توجهی نیاز است.
چگونگی تاثیر بر ایجاد عدالت اجتماعی
ابتدا به تعریف عدالت میپردازیم؛ عدالت به معنی اعتدال میان افراط و تفریط در مصرف یا تخصیص است؛ در بعد کالایی هم به این معناست که در استفاده از کالاها زیاده روی نکنیم یا برعکس در استفاده نکردن از یک کالا افراط صورت نگیرد.
همانطور که در توضیحات قبل گفته شد، مارکت پلیس مزایای بسیار زیادی نسبت به فروشگاه های اینترنتی دارد؛ مزایای دیگر آن در خصوص مصرف کنندگان از این بستر است که میتوان این بستر را به طور یکسان در همه نقاط جامعه توزیع و در استفاده همگانی از این بستر، عدالت ایجاد کرد.
در همه کشورها به خصوص کشورهای جهان سوم، مناطقی پیدا میشود که از نظر دسترسی به امکانات نسبت به سایر مناطق محروم هستند. یکی از این محرومیتها، محرومیت از دسترسی به امکانات و کالاهایی است که در مناطقی چون پایتخت یک کشور وجود دارد. مارکت پلیس ویژگیهای مثبت زیادی برای مصرف کنندگان دارد که به کمک این ویژگیها می توان محرومیت دسترسی به کالا در یک منطقه را کاهش داد.
یکی دیگر از مواردی که میتواند عدالت اجتماعی را توزیع کند، ایجاد شغل است که دیجیکالا توانسته با به کارگیری هشت هزار و 200 نفر در این زمینه موفق عمل کند. همچنین این شرکت توانسته با ارائه بیش از چهار میلیون و 500 هزار کالا، یک ویترین متنوع را در اختیار مشتریان قرار دهد تا در این زمینه محدودتی وجود نداشته باشد و متقاضیان با انتخابهای زیادی رو به رو شوند.
عدالت برای مصرفکنندگان
مارکت پلیس موجب تعادل در قیمت کالاها میشود، اما به چه دلیل؟ در مارکت پلیس تعداد فروشندگان زیاد و تنوع کالایی که در معرض فروش قرار میگیرد نیز زیاد است؛ به همین دلیل فروشندگان از ارائه کالا با قیمتهای نامتعارف خودداری می کنند؛ چون تعداد فروشندگان بسیار زیاد است و در صورت تخطی از قوانین به راحتی از بازار حذف خواهند شد. بازار در مارکت پلیس کاملا رقابتی است و فروشندگان نمیتوانند از قوانین بازار رقابتی تخطی کنند؛ قابل ذکر است که اجباری در تخطی نکردن نیست؛ چون تنوع کالاها و تعداد فروشندگان زیاد است در صورت در صورت تخطی از قوانین بازار رقابتی، مصرف کنندگان به صورت طبیعی به سراغ سایر فروشندگان که کالا را با قیمت مناسبتر ارائه میکنند خواهند رفت.
با توجه به تصویر بالا می توان فهمید که دیجیکالا در ارائه خدمت به مشتریان موفق عمل کرده است و مشتری این ارائه خدمت و توزیع عدالت را متوجه شده و به مرور زمان مصرف خود از دیجیکالا را افزایش داده است.
تسهیل در استفاده از مارکت پلیس
امروزه با توجه به پیشرفت اینترنت و تکنولوژی در سرتاسر کشور، نقاط محروم نیز میتوانند از این بستر استفاده و نیاز خود را برطرف کنند در صورتی که تا سالهای قبل، نقاط محروم کشور از این امکان محروم بودند.
کیفیت کالا
چون تعداد فروشندگان در این بستر زیاد است و از طرفی این فروشندگان میتوانند با قیمت دلخواه، کالای خود را عرضه کنند، تولیدکنندگان و عرضهکنندگان ناچار به تمایز در کیفیت محصول خود خواهند بود؛ بنابراین کالاهای با کیفیت تولید و عرضه میشود و به دنبال آن خریداران، قیمت و کیفیت کالاهای مد نظر خود را با هم مقایسه و کالای خود را انتخاب میکنند.
عدالت اجتماعی برای تولید کننده
اولین مزیت این بستر برای توزیع عدالت میان تولیدکنندگان به خصوص تولیدکنندگانی که از بازار اصلی فروش خود (از نظر جغرافیایی) دور هستند خواهد بود؛ به عنوان مثال فرض کنید که تولید کنندهای در یک استان محروم و در یک شهر دور از مرکز آن استان اقدام به تولید و فروش یک کالا کند که بازار خوبی برای آن در سطح کشور وجود دارد ولی امکانات لازم برای معرفی و عرضه محصول خود به بازار دور از خود را ندارد؛ به نوعی با استفاده از مارکت پلیس عرضه کننده می تواند محصول خود را در سرتاسر کشور و در صورت نبود موانع در سرتاسر جهان عرضه و معرفی کند. به نوعی با استفاده از مارکت پلیس میتواند محصول خود را به سرعت در بازار عرضه کند تا متقاضیان در صورت نیاز این کالا را خریداری کنند.
در صورت نبود مارکت پلیس تولید کننده باید هزینه زیادی صرف تبلیغات برای ارائه و معرفی کالای خود به بازار کند که با وجود مارکت پلیس مانند قبل نیاز به تبلیغ کالای خود ندارد؛ بنابراین هزینههای این تولیدکننده کاهش مییابد و موجب افزایش سوددهی تولیدکننده خواهد شد.
تمامی مواردی که گفته شد، منجر به توزیع عدالت میان افراد زیادی از جامعه خواهد شد. این نوع توزیع و تخصیص عدالت، کمی به مفهوم بهینه پارِتو در علم اقتصاد شبیه است.
در توضیح این مفهوم آمده است که اگر بتوان تخصیص منابع را به شیوهای تغییر داد که وضعیت عدهای بهتر شود بدون اینکه وضعیت دیگران بدتر شود، در این صورت باید این اقدام را انجام داد. به تعبیر دیگر بر اساس معیار پارِتو، بهبود وضعیت بخشی از افراد به شرط عدم تحمیل ضرر به دیگران، موجب کاراتر شدن تخصیص منابع میشود.
در صورتی که در مارکت پلیس، دو طرف تقاضا کننده و عرضه کننده به نحوی به افزایش رفاه یکدیگر کمک میکنند؛ بدین صورت که عرضه کننده یا شخصی که مالک مارکت پلیس است با ارائه خدمت خود موجب افزایش رفاه افراد محروم در جامعه (محروم از دسترسی به کالاهای متنوع در سطح کشور) و عرضه کننده کالا خواهد شد.
در طرف مقابل متقاضیان نیز با تقاضای خود، رفاه مالک مارکت پلیس و افرادی که کالاهای خود را در مارکت پلیس به معرض فروش میگذارند را افزایش می دهند؛ به این ترتیب مارکت پلیس میتواند عدالت را در سطح کشور و جامعه توزیع کند.