قهوه یکی از پرطرفدار‌ترین نوشیدنی های دنیا است. در خیلی از کشور‌ها بعد از آب، قهوه، نوشیدنی اصلی محسوب می‌شود. امروزه در سراسر جهان قهوه نوید بخش آغاز یک روز پر انرژی و یا بهانه ای برای معاشرت و گفت‌و‌گو است.
دانه قهوه ازگیاهی به بلندی ۳ تا ۱۰ متر به وجود می‌آید. گل‌هایی زیبا و خوش‌بو به رنگ سفید دارد که بسیار شبیه گل یاسمن هستند. این گل‌ها همان گیلاس‌های قهوه هستند که هسته خوش طعم و دلپذیر قهوه در دلشان جای دارد. گیاه قهوه در مناطق گرمسیری رشد میکند و ۳ تا ۵ سال بعد از کاشته شدن محصول می‌دهد.
درمورد کشف این گیاه شگفت‌انگیز و اثربخشی بی‌‌‌نظیرش، روایات زیادی وجود دارد. خیلی ها براین باورند که مبدا اصلی قهوه فلات اتیوپی است. و توسط یک چوپان انرژی بخش بودن آن، کشف شده‌است! طبق استناد به این افسانه قدیمی؛ دامداری که کالدی (kaldi) نام داشته، روزی گله بز‌‌‌های خود را برای چرا به مرتع می‌برد و متوجه می‌شود که بزهایش بعد از خوردن دانه‌های گیاه خاصی که در آن نواحی روییده‌است، انرژی زیادی می‌گیرند درواقع انرژی‌شان چند برابر می‌شود. بطوری‌که شب‌ها نمی‌توانند بخوابند. با انتشار این موضوع سفر قهوه به سراسر دنیا آغاز می‌شود . تجارت آن به شبه‌جزیره عرب، یمن، ایران، مصر، سوریه، ترکیه و دیگر کشورهای جهان باعث شده که امروزه تا این حد شناخته‌شده و در دسترس باشد.
گیاه قهوه متناسب با شرایط آبوهوایی و ارتفاعی که در آن به‌عمل می‌آید، عطر و طعم‌های متفاوتی دارد. هرچه دانه قهوه متراکم‌تر وسخت‌تر باشد، مرغوب‌تر است. این سفت و سخت بودن نشانه این است که این نوع قهوه در ارتفاع بالاتری (۴۵۰۰ وبالاتر) رشد کرده‌است و روند ملایمی برای رشد آن طی شده‌است. دانه‌هایی که در ارتفاع پایین‌تر رشد می‌کنند چگالی کمتری دارند، کمتر اسیدیته هستند و قند کمتری دارند.
انواع دانه‌های قهوه:
· عربیکا ( Arabica)
· روبوستا ( Robusta)
· لیبریکا (Liberica)
عربیکا ( Arabica)
دانه‌های درخت عربیکا، نسبت به دیگر انواع دانه‌های قهوه طرفداران بیشتری در دنیا دارند و طبیعتا میزان کاشت و برداشت این گونه نیز بیش‌تر است. درخت قهوه عربیکا در ارتفاعات ۸۰۰ تا ۶۳۰۰متری کاشته می‌شود به همین دلیل به آن قهوه کوهی نیز، می‌گویند. نقش ارتفاع بالا در طعم و عطر قهوه این است که آب دانه‌های قهوه کمتر است و در نتیجه عطر و طعم بیشتری دارد. بدیهی است که قهوه عربیکا گران‌تر از روبوستا و لیبریکا است.کشورهای یمن، سودان و اتیوپی اززمان‌های قدیم محل کاشت قهوه عربیکا بوده‌است. اما امروزه کشورهای برزیل، جامائیکا وکلمبیا هم از بهترین تولیدکنندگان این قهوه خوش طعم هستند.
روبوستا(Robusta)
اگرطرفدار پرو پاقرص کافئین هستید احتمالا قهوه روبوستا را به عربیکا ترجیح می‌دهید. میزان کافئین موجود در گونه روبوستا بین ۱.۷ تا ۴ درصد است. یعنی تقریبا دو برابر قهوه عربیکا. قهوه روبوستا طعم تلخی و چربی بیشتری دارد . روبوستا از عربیکا ارزان قیمتتر است. این به این معنی نیست که بی‌کیفیت است. گیاه روبوستا بسیار با دوام است و به واسطه کافئین اضافی و طعم تلخی که دارد کمتر مورد حمله آفات قرار می‌گیرد. حتی نور شدید آفتاب را هم تحمل میکند. بنابراین چون نحوه پرورش آسان‌تری دارد ارزان قیمتتر است. قهوه روبوستا بهترین انتخاب برای درست کردن یک اسپرسو غلیظ است.
قهوه لیبریکا( Liberica)
کافئین و تلخی کمتر، عطر قوی‌تر و طعم دودی مشخصات بارز قهوه لیبریکا هستند. گیاه قهوه لیبریکا شرایط آبوهوایی خاصی نیاز دارد و به همین دلیل کمیاب‌ترین توع قهوه است. تنها آب‌و‌هوای مناطق جنوب شرقی آسیاست که سازگار با رشد و باروری این گیاه می‌باشد. کشور فیلیپین اصلی ترین تولیدکننده لیبریکاست،اکرچه؛ کشورهای مالزی و اندونزی هم سالانه مقدار زیادی از این قهوه نادر را به تولید می‌رسانند.
شاید شما هم مثل من، به این فکر کرده‌اید که قهوه‌تان را تازه‌تر از همیشه میل کنید. حس لمس دانه‌های قهوه و وسوسه عطر قهوه تازه آسیاب شده به تنهایی می‌تواند تجربه دلچسبی باشد. اما باید در نظر بگیریم که تنظیم درجه آسیاب برای رسیدن به پودر قهوه دلخوا‌همان نیازمند دقت و آگاهی زیادی ست.
روش های دم کردن قهوه :
به‌طور کلی قهوه یا بصورت دمی آماده می‌شود یا بصورت اسپرسو که این دو مدل زیر شاخه‌ها و انواع مختلفی دارند.
قهوه فرانسه و و قهوه ترک از معروف‌ترین قهوه‌های دمی هستند. ممکن است در منو کافی‌شاپ‌ها قهوه کمکس (chemex) یا وی ۶۰ ) v60 (را دیده باشید. این دومدل هم، از قهوه‌های دمی هستند و در واقع؛ به‌نام ابزاری که با آن تولید می‌شوند، شناخته می‌شوند. کمکس یک قیف شیشه‌ای است که فیلتری کاغذی دورن آن قرار دارد. پودر آسیاب شده قهوه را به همراه آب جوش داخل کمکس می‌ریزند تا از طریق فیلتر قهوه به‌صورت چکه‌ای داخل لیوانی که قرار است قهوه در آن سرو شود، بریزد. قهوه وی ۶۰ هم تقریبا شبیه قهوه کمکس درست می‌شود اما با ابزار خاص خودش. چربی قهوه در روش کمکس کاملا توسط فیلتر کاغذی گرفته می‌شود.
روش دیگر، درست کردن نوشیدنی قهوه اسپرسو است. در این روش آب بسیار داغ ( نزدیک به دمای جوش) از روی پودر قهوه عبور داده می‌شود. این نوع قهوه را می‌توان با دستگاه‌های مخصوص اسپرسو ساز به‌راحتی درست کرد. علاوه بر دستگاه‌های حرفه‌ای و الکتریکی که معمولا گران قیمت هستند، ابزارهایی مانند موکاپات ( اسپر‌سوساز اجاقی ) و اسپرسو ساز دستی هم هستند که می‌توانند اسپرسو قوی و خوش طعمی را تولید کنند. آمریکانو( Cuppoccino) ، کافه موکا(Coffee Mocha) ، کافه لاته (Coffee Latte) ، کن پانا ( Con Panna)و ... نوشیدنی‌هایی هستند که پایه اصلی‌شان اسپرسو است.
سنت‌های مختلف سرو قهوه در کشورهای دنیا:
همان‌طور که گفته شد عاشقان قهوه در دنیا بی‌شمارند. بدیهی است که ساکنان نقاط مختلف جهان ترجیح می‌دهند قهوه‌شان را مطابق میل، طبع و سلیقه خودشان میل کنند. از این رو ترکیباتی که در ادامه می‌خوانید ممکن است کمی عجیب به نظر بیاید!
مردم فنلاند در فنجان قهوه‌شان تکه ای پنیر محلی به‌نام «جاستولیپا» می‌ریزند! مکزیکی‌ها قهوه‌شان را در فنجان سفالی همراه با دارچین و شکر تصفیه نشده می‌نوشند! قهوه ایرلندی، ترکیب نوشیدنی الکلی، خامه، قهوه داغ و شکر است. مراکشی ها ادویه‌های گرم مثل: فلفل سیاه، جوزهندی و میخک را همراه قهوه‌شان استفاده می‌کنند و ایتالیا‌یی‌ها به اسپرسو عادی، یک برش لیمواضافه می‌کنند!
سخن آخر:
قهوه فقط یک نوشیدنی نیست. گاهی اوقات دقیقا همان نیرویی ست که نیاز داریم تا مدت بیشتری سرحال بمانیم. کافئینی که از قهوه دریافت می‌کنیم کمک میکند تا آدم شادتری باشیم؛ در حالی که دیگرمنابع کافئین، این قدرت را ندارند. عطر قهوه استرس ناشی از فشار عصبی را در بدنمان کاهش می‌دهد. اگر شب بدی را گذراندید و خواب راحتی نداشتید، کافی ست صبح را با استشمام عطر دلپذیر قهوه شروع کنید.
