درمان کبد چرب چگونه امکان‌پذیر است؟ کبد بزرگ‌ترین اندام داخلی بدن انسان است که وظیفه حذف سموم و پردازش مواد مغذی را بر عهده دارد. خون قبل از اینکه به اندام‌های دیگر بدن برسد، از طریق کبد فیلتر می‌شود. بیماری کبد چرب، تجمع چربی اضافی در سلول‌های کبدی است و به عنوان یک بیماری خاموش شناخته می‌شود.
البته طبیعی است که کبد حاوی مقداری چربی باشد، اما اگر این چربی بیش از ۱۰درصد وزن کبد را تشکیل دهد، کبد چرب تشخیص داده می‌شود و ممکن است عوارض جدی‌تری داشته باشد. کبد چرب ممکن است در اثر مصرف الکل یا عواملی غیر از الکل، مثل چاقی ایجاد شود. در ادامه توضیح بیشتر درباره کبد چرب و علائم آن خواهیم پرداخت با ما همراه باشید.
کبد (Liver) دومین عضو بزرگ در بدن انسان است که به عنوان یک صافی فاکتورهای مضر تمام مواد غذایی و نوشیدنی مصرف شده را گرفته و آن‌ها را به صورتی بدون ضرر وارد سیستم‌های دیگر بدن می‌کند. کبد به طور طبیعی خود را توسط سلول‌هایی ترمیم و پاکسازی می‌کند اما اگر فاکتورهای منفی وارد شده بیار باشند در این کار اختلال رخ می‌دهد. وجود چربی در کبد هر انسانی طبیعی است اما اگر کبدی دارای 5 تا 10 درصد چربی باشد کبد چرب نامیده می‌شود؛ کبد چرب یک موقعیت مخرب را در بدن ایجاد می‌کند و بدتر اینکه هیچ علامت هشدار دهنده‌ای در ابتلا ندارد.
3 نوع اصلی بیماری کبد چرب وجود دارد:
بیماری کبد چرب غیر الکلی(NAFLD):
این نوع کبد چربی در آمریکا شایع است و از هر 3 بزرگسال 1 نفر را مبتلا می‌کند. علت دقیق کبد چرب غیر الکلی به طور کامل شناخته نشده است اما عواملی مانند چاقی و دیابت خطر، ابتلا بهNAFLD را افزایش می‌دهند. شکل شدید بیماری کبد چرب غیر الکلی می‌تواند منجر به نارسایی کبد شود و فرد را مجبور به عمل پیوند کبد کند.
بیماری کبد چرب الکلی(ALD):
ای بیماری کمتر از کبد چرب غیر الکلی شایع است،ALD به دلیل مصرف بیش از حد الکل ایجاد می‌شود و می‌تواند منجر به علائمی مانند هپاتیت الکلی، تجمع مایع در شکم، فشار خون بالا، خونریزی داخلی، گیجی و بزرگ شدن طحال را به همراه داشته باشد.
کبد چرب حاد بارداری(AFLP):
یک عارضه نادر و بالقوه کشنده است که ممکن است در سه ماهه سوم یا اوایل دوره پس از زایمان رخ دهد. اگرچه دلیل دقیق آن ناشناخته است، اما این بیماری با ناهنجاری در متابولیسم اسیدهای چرب در جنین ارتباط دارد. اگر باردار هستید اصلا نگران نباشید. فقط آزمایش‌های دوره‌ای بارداری را به موقع انجام دهید.
معمولا کبد چرب غیرالکلی علائمی را ایجاد نمی‌کند. در صورت وجود علائم ممکن است موارد زیر ایجاد شود:
· احساس خستگی
· درد یا ناراحتی در بالای شکم سمت راست
· تورم شکم
· بزرگ شدن رگ‌های خونی در زیر سطح پوست
· طحال بزرگ
· قرمزی کف دست
· زردی پوست و چشم
· بزرگ شدن سینه در آقایان
· گیجی
· خون دماغ
· کاهش وزن
· از دست دادن اشتها
در این بیماری، چربی اضافی در سلول‌های کبدی ذخیره می‌شود و در آنجا تجمع می‌یابد. عوامل مختلفی می‌توانند باعث تجمع چربی شوند.
نوشیدن بیش از حد الکل می‌تواند باعث نوع الکلی آن شود. مصرف زیاد الکل می‌تواند فرآیندهای متابولیک خاصی را در کبد تغییر دهد. برخی از این فرآیندهای متابولیک می‌توانند با اسیدهای چرب ترکیب شده و منجر به تشکیل انواع چربی شوند که در کبد انباشته میشوند.
در افرادی که زیاد الکل نمی‌نوشند، علت بیماری زیاد قابل تشخیص نیست. برای این افراد، این امکان وجود دارد که بدن آن‌ها بیش از حد چربی تولید کند یا به اندازه کافی چربی را متابولیزه نکند.
یک یا چند عامل زیر ممکن است در افرادی که الکل زیادی مصرف نمی‌‌کنند و به بیماری کبد چرب مبتلا میشوند، نقش داشته باشد:
سایر علل احتمالی کبد چرب عبارتند از:
علت بیماری کبد چرب غیر الکلی(NAFLD) ناشناخته است. محققان می‌دانند که در افرادی که:
-دیابت نوع ۲و پیش دیابت داشته باشند.
-چاق هستند.
-میانسال یا بزرگ‌تر هستند (اگرچه کودکان نیز ممکن است به آن مبتلا شوند).
-دارای سطوح بالای چربی در خون، مانند کلسترول و تری گلیسیرید هستند.
-فشارخون بالا دارند.
-داروهای خاصی مانند کورتیکواستروئیدها و برخی داروهای سرطان مصرف می‌کنند.
-اختلالات متابولیک خاصی از جمله سندرم متابولیک دارند.
-کاهش وزن سریع داشته اند.
-به عفونت‌های خاصی مانند هپاتیت C مبتلا هستند.
-در معرض برخی سموم قرار گرفته‌اند.
از آنجایی که کبد چرب اغلب بی علامت است و نوعی بیماری خاموش محسوب می‌شود، تشخیص آن کار ساده‌ای نیست. اما به طور کلی پزشک برای تشخیص بیماری کبد چرب این روش‌ها را به کار می‌گیرد:
بررسی سابقه پزشکی بیمار مبتلا به کبد چرب
در مرحله اول جهت تشخیص بیماری کبد چرب شرح حالی از بیمار توسط پزشک انجام می‌گیرد. اگر پزشک به بیماری مشکوک شود سوالاتی پیرامون این بیماری می‌پرسد.
معاینه بدنی
به منظور بررسی التهابات کبد، پزشک شکم فرد بیمار را لمس می‌کند و یا بر روی آن فشار وارد می‌کند. در این صورت اگر کبد بزرگ شده باشد پزشک احتمالا آن را احساس می‌کند. اما بدون وجود بزرگ شدن کبد التهاب ممکن است وجود داشته باشد.
آزمایش خون
در بسیاری از موارد دیگر، بیماری پس از تایید آزمایش خون که نشان دهنده افزایش آنزیم‌های کبدی است، تشخیص داده می‌شود. پزشک ممکن است دو تست آلانین آمینوترانسفراز (ALT) و تست آسپارتات آمینوترانسفراز (AST) را انجام دهد.
مطالعات تصویربرداری
نمونه برداری از کبد بهترین شیوه برای تشخیص شدت بیماری است. پزشک از یک یا چند تکنیک تصویربرداری از قبیل سونوگرافی، سی تی اسکن و MRI برای بررسی مشکلات کبد استفاده می‌کند.
اکثر افراد مبتلا به این بیماری در صورت شروع درمان و رعایت دستورالعمل‌های پزشکی مشکل جدی نخواهند داشت. در حال حاضر هیچ‌گونه داروی خاصی که برای درمان کبد چرب فرموله و تولیدشده باشد، وجود ندارد اما اصلاح سبک زندگی و کنترل بیماری‌های زمینه‌ای مانند فشار خون بالا، دیابت و کلسترول می‌تواند کمک‌کننده باشد. در روند درمان برای ارزیابی عملکرد کبد و جلوگیری از هرگونه عوارض احتمالی، انجام آزمایشات چکاپ دوره‌ای و ویزیت‌های پزشکی توصیه می‌شود.
دارو درمانی
در حال حاضر هیچ دارویی وجود ندارد که بتواند به‌طور قطعی این بیماری را درمان کند اما داروهای مختلف برای کنترل علائم و نیز کاهش التهاب کبد تجویز میشوند. به عنوان مثال، پزشک ممکن است داروهایی برای درمان فشار خون بالا، کاهش کلسترول و درمان دیابت تجویز نماید.
پیوند کبد
اگر این بیماری به مرحله خطرناک خود یعنی مرحله سیروز برسد، عملکرد کبد را تحت تأثیر قرار می‌دهد. در مرحله سیروز آسیب‌ها برگشت‌ناپذیر هستند و تنها راه درمان آن پیوند کبد است.
کلام پایانی
غالبا بیماری کبد چرب علائم واضحی ندارد. اما وقتی به‌موقع درمان نمی‌شود و پیشرفت می‌کند، ممکن است علائم چرب شدن کبد مثل خستگی، ضعف و خارش را تجربه کنید. سیروز که مرحله‌ی پایانی بیماری کبدی است، با حالت تهوع، استفراغ، کبودی و زرد شدن پوست و چشم مشخص می‌شود. لازم است وجود هر کدام از این علائم را به پزشک اطلاع دهید، به‌خصوص اگر به‌دلیل پرخوری، چاقی شکمی، افزایش کلسترول خون و موارد دیگر در معرض خطر ابتلا به کبد چرب هستید.
