کنتاکتور بر اساس کاربرد و بار متصل به تعداد کنتاکتهای مختلفی دارد. به طور کلی، این کنتاکتها در دو حالت «معمولاً باز» (Normally Open) یا NO و «معمولاً بسته» (Normally Closed) یا NC قرار میگیرند. متداولترین کاربرد کنتاکتور در استارتر است که برای روشن و خاموش کردن تجهیزاتی مانند موتور، ترانسفورماتور و غیره به کار میرود.
کنتاکتور، مشابه رله، یک سوئیچ کنترل شده الکتریکی است که برای قطع و وصل مدار قدرت استفاده میشود، با این تفاوت که محدوده اندازه جریان در کنتاکتور بالاتر است. کنتاکتور توسط یک مدار (فرمان) کنترل میشود که سطح انرژی بسیار کمتری نسبت به مدار سوئیچینگ (قدرت) دارد.
کنتاکتور مغناطیسی یک سوئیچ است که به صورت مغناطیسی عمل میکند و در صورت لزوم مدار الکتریکی را بسته یا باز میکند.
کنتاکتور سوئیچ تیغه چاقویی
کنتاکتورهای تیغه چاقویی قدیمیترین نوع کنتاکتورها هستند که برای خاموش و روشن کردن موتورهای برقی مورد استفاده قرار میگیرد. این کنتاکتورها از نوار یا تیغه فلزی همراه با یک اهرم تشکیل شدهاند. از اهرم برای بالا و پایین کشیدن نوارهای فلزی استفاده میشود. کنتاکتور با سوئیچ تیغه چاقویی یک کنتاکتور دستی است و قطع و وصل سریع آن به صورت دستی بسیار دشوار است. همچنین امکان از بین رفتن کنتاکتها نیز وجود دارد.
جریان بار کامل از کنتاکتها عبور میکند و از این رو برای موتور بزرگ، جریان بار کامل بسیار زیاد است. در این شرایط، مشکل ایجاد قوس بین کنتاکتها وجود دارد و خاموش کردن آن دشوار است. مشکل دوم اتلاف توان است. از آنجا که جریان بسیار زیاد است، مقدار زیادی از انرژی توسط کنتاکتها تلف میشود. مشکل سوم نیز ایمنی است. بنابراین، این نوع کنتاکتور به بهبود نیاز دارد. طول عمر این کنتاکتورها بسیار کم است، زیرا احتمال خوردگی کنتاکتها به دلیل رطوبت وجود دارد. به دلیل مشکلات و خطرات کاری، از این کنتاکتور به ندرت استفاده میشود.
کنتاکتورهای دستی (کنتاکتورهای دو تکه)
کنتاکتورهای تیغه چاقویی مضرات زیادی دارند. از این رو، برای رفع این معایب، کنتاکتورهای دستی معرفی شدهاند. این نوع کنتاکتورها برای کار با واحد کوچکتر بیخطر هستند.
کنتاکتورهای دستی این امکان را به ما میدهند تا در یک فضای کوچکتر با جریان بیشتری کار کنیم. کنتاکتهای دو تکه اتصال را تقسیم کرده و دو مجموعه کنتاکت ایجاد میکنند. همانطور که از نام این کنتاکتورها پیداست، نمیتوان آنها را با ریموت یا به صورت بیسیم کنترل کرد و باید به صورت دستی کنترل شوند. بنابراین، اپراتور به صورت دستی آنها را روشن و خاموش میکند.
کنتاکتورهای مغناطیسی
طراحی این نوع کنتاکتورها در بین سایر انواع کنتاکتورها از همه پیشرفتهتر است. این کنتاکتورها از نوع الکترومغناطیسی هستند و میتوانند به طور خودکار کار کنند و برای روشن و خاموش کردن بار به مدار کنترل کوچکی نیاز دارند. بنابراین عملکرد این کنتاکتورها در مقایسه با کنتاکتورهای دستی بی خطر است. کنتاکتورهای مغناطیسی پرکاربردترین کنتاکتورها در کاربردهای صنعتی هستند. عملکرد کنتاکتورهای مغناطیسی به صورت الکترومکانیکی انجام میشود و به همین دلیل، برای برقراری ارتباط بین بار و منبع تغذیه، به مقدار بسیار کمی جریان نیاز دارند. شکل زیر یک کنتاکتور مغناطیسی را نشان میدهد.