مرجئه یکی از خواستگاه های اباحه گری در اسلام است.
- اباحه گری در یک نگاه کلان، به معنای افزایش دامنه مباحات در رفتارها و کاهش دایره واجبات، محرمات، مکروهات و مستحبات است. در اباحه گری دین داری، فرد تکالیف شرعی را فقط در مقام نظر قبول دارد؛ اما در مقام عمل به آنها پایبند نیست و بخشی یا همه آنها را کنار می گزارد.
- اباحه گری هم در جهان مسیحیت و هم در جهان اسلام ریشه تاریخی دارد؛ که خواستگاه آنها به طور مستقل مورد بررسی قرار خواهد گرفت. مرجئه اسم فاعل از فعل « رجاء» به معنای تاخیر انداختن است .
- خواستگاه اصلی پیدایش اباحه گری در جهان اسلام عمدتا به دو جریان فکری « مرجئه» و «غلات» بر می گردد که در این نوشتار به طور اختصار به « مرجئه» خواهیم پرداخت.
- مبانی فکری مرجئه بردو پایه استوار بود: « الایمان شیء لا یضر معه شیء و الکفر شیء لا ینفع معه شیء» یعنی؛ برای رسیدن به سعادت و نجات، صِرف داشتن «ایمان قلبی» کافی است و نیازی به پایبندی عملی به دین نیست و اگر کسی مومن باشد، به بهشت خواهد رفت، هر چند او در مقام عمل به انجام واجبات یا ترک محرمات ملتزم نباشد؛ از سوی دیگر معتقد بودند « کفر» آفتی است که با آن هیچ عمل و عبادتی سود نمی رساند.
- در نقد این دیدگاه و انطباق آن با قرآن باید گفت: بخش دوم اعتقاد آنها، مطابق با قرآن است . خدای متعال در قرآن کریم می فرماید« والذین کفروا اعمالهم کسراب ...» ،یعنی؛ با وجود «کفر»، اعمال آنها سودی به حالشان ندارد و اعمالشان مانند سراب در سرزمینی تشنه و هموار است؛ اما بخش اول اعتقادشان یعنی« ایمان قلبی بدون التزام به عمل » ؛ کاملا مخالف همه آموزه های دینی است، در قرآن کریم همواره « ایمان » در کنار « عمل صالح» ذکر شده است و از سویی این تفکر مرجئه همواره مورد لعن اهل بیت علیهم السلام هست. امام صادق (ع) فرمودند: « ملعون ، ملعون من قال: الایمان قول بلا عمل»؛ ملعون است ملعون است کسی که می گوید ایمان ، نیازی به عمل ندارد.(بحار الانوار ،ج66،ص19) . شواهد و اسناد تاریخی نشان می دهد عموم خلفای عباسی و اموی ، عقیده مرجئه را با منافع خود هم راستا می دیدند و از آن حمایت می کردند واز آن برای توجیهه جنایات و بی اعتقادی خود به اسلام بهره می بردند.
- اباحه گری امروز هم در اشکال مختلف ظهور و بروز دارد و افراد جوامع اسلامی با علم به حکم قطعی خدای متعال درباره برخی ازواجبات وحرامهای مسلم ، به آنها مبتلا شده و برای ابتلای خود توجیهاتی بی اساس ذکر می کنند؛ اباحه گری در موضوعاتی مانند« اختلاط ، مشروبات الکلی، موسیقی غنایی، رقص، روابط دختر و یسر، برهنگی و بی حجابی و بد حجابی، آرایش تند، استفاده طلا توسط مردان، رشوه و اختلاس، شرط بندی و قمار، قسم دروغ، تصرف در بیت المال، تزویر و ریا و چاپلوسی ، تشبه به کفار، وادادگی فرهنگی، ترک امر به معروف و نهی از منکر؛ بی احترامی به والدین، دوری از قرآن » بیشتر از سایر مسائل به چشم می خورد. راه رسیدن به فلاح و رستگاری انسان در دنیا و آخرت؛ « ایمان و عمل صالح؛ فهم و قبول و عمل به مجموعه دین ؛ نه بعض آن » می باشد؛ در این صورت پذیرش و عمل گزینشی از دین، طبق آیات الهی(نساء151)، باعث ورود انسان مومن ، در جرگه کفر عملی شده و از فلاح و رستگاری در دنیا و آخرت به دور خواهد شد.
