امام زمان علیه السلام از دید ظاهری مردم مخفی و ناپیدا می‌باشد. غیبت جسمانی به چند صورت قابل تصور است:
✔️ غیبت جسمانی به دلیل نامرئی بودن امام زمان (عج)
به این معنا كه حضرت روی همین زمین هستند و روی همین زمین زندگی می‌كنند و به جاهای مختلف سیر و سفر كرده و به احوالات و رفتار شیعیان نظارت می‌كنند و آن‌ها را مورد عنایت و لطف خود قرار می‌دهند، ولی هیچ كس وجود حضرت را با چشمان ظاهری نمی‌بیند، چنانچه حضرت خضر علیه السلام چنین است. این نوع اختفاء كه همان ناپیدائیست، که اختفا اعجازآمیز است و با اختفاء به صورت ناشناس بودن، فرق دارد. چنانچه حضرت خضر (ع) غیبت و اختفا به این معنا ، را دارا هستند؛
امام رضا علیه السلام فرمودند:
«ان الخضر علیه السلام شرب من ماء الحیاة فهو حی لایموت حتی ینفخ فی الصور و انه لیاتینا فیسلم علینا فنسمع صوته ولانری شخصه و انه لیحضر حیث ما ذكر فمن ذكره منكم فلیسلم علیه وانه لیحضر الموسم كل سنة فیقضی جمیع المناسك ویقف بعرفة فیؤمن علی دعاء المؤمنین و سیؤنس الله به وحشة قائمنا فی غیبته و یصل به وحدته»
خضرعلیه السلام از آب حیات نوشید؛ از این جهت زنده ماند و تا نفخ صور نخواهد مرد، او به نزد ما می‌آید و سلام می‌دهد، ما صدای او را می‌شنویم، لیكن بدنش را نمی‌بینیم، و در هر جا كه نامش ذكر شود حاضر است. پس هر كه از شما او را یاد كند، باید به او سلام كند، و در هر سال به موسم حج حاضر گردد، جمیع اعمال را به جا می‌آورد و در عرفه می‌ایستد و دعای مؤمنین را تصدیق می‌كند، و به زودی خدای تعالی وحشت قائم ما را به سبب انس گرفتن به او زایل گرداند، و تنهایی او را به رفاقت وی مبدل می‌كند...» كمال الدین و تمام النعمه، ج۲، ص۶۱.
در موضوع پنهان بودن حضرت مهدی علیه السلام از دیدگان بشر با خواست و اراده خود او، روایات زیادی نقل شده است كه به دو نمونه از آن‌ها اشاره می‌كنیم:
الف) امام رضاعلیه السلام فرمودند: «لایری جسمه، ولایسمی باسمه ؛ [حضرت مهدی علیه السلام] دیده نمی‌شود و به اسم نام برده نمی‌شود...» منتخب الاثر، ص ۳۲۵
ب) امام صادق علیه السلام فرمودند: «تفقد الناس امامهم فیشهد الموسم فیراهم ولایرونه» مردم امام خود را گم كنند و او در موسم حج حاضر باشد و آن‌ها را ببیند و مردم او را نمی‌بینند...»
✔️غیبت جسمانی به دلیل تصرف در چشمان مردم
در این فرض ناپیدائی حضرت مهدی علیه السلام به خاطر دخل و تصرف ایشان در چشمان مردم است.
در این مورد نیز نیاز به اعجاز و قدرت الهی است تا در حین حضور و ظهور امام زمان علیه السلام در میان مردم و حضور و ظهورشان در اجتماعات و تجمعات، دیده نشود.
در قرآن كریم و روایات به مواردی اشاره شده است كه با معجزه الهی، افرادی نمی‌توانستند یك موجود قابل دیدن را ببینند. مثل:
الف: «وجعلنا من بین ایدیهم سدا و من خلفهم سدا فاغشیناهم فهم لایبصرون«. ما در جلو و پشت سر آنان سدی قرار دادیم، و آنان را پوشاندیم؛ چندان كه هیچ نمی‌بینند...» یس/۹.
مفسران از عبدالله بن مسعود نقل كرده اند كه قریش كنار در خانه رسول اكرم صلی الله علیه وآله جمع شدند، آن حضرت از منزل بیرون آمد و بر سر آنان خاك پاشید و آنان حضرتش را نمی‌دیدند.
مجمع البیان، ج۸، ص ۴۱۶.
از ابن عباس نقل شده است كه: قریش جمع شدند و گفتند: وقتی محمد داخل شد همگی با هم در برابرش می‌ایستیم. رسول اكرم صلی الله علیه وآله داخل گردید. در آن هنگام خدای متعال در جلو و پشت سر آن مردمان، سدی قرار داد كه حضرت را ندیدند. آن حضرت نمازگزارد و به طرف آنان آمد، در حالی كه بر روی سر آنان خاك می‌ریخت و آنان حضرت را نمی‌دیدند. وقتی كه حضرت رفت، قریش خاك را دیدند و گفتند: این چیزی است كه به وسیله آن، محمدصلی الله علیه وآله ما را جادو كرده است.همان
✔️حضور ناشناس
سومین حالت برای غیبت عبارت است از اینکه ایشان نه نامرئی است و نه تصرف در چشمان افراد کرده باشد بلکه به صورت ناشناس در کوی و برزن حضور دارند و افراد ایشان نمی شناسند .
امام صادق (ع) فرمود:
«انَّ إِخْوَةَ يُوسُفَ ع كَانُوا أَسْبَاطاً أَوْلاَدَ اَلْأَنْبِيَاءِ تَاجَرُوا يُوسُفَ وَ بَايَعُوهُ وَ خَاطَبُوهُ وَ هُمْ إِخْوَتُهُ وَ هُوَ أَخُوهُمْ فَلَمْ يَعْرِفُوهُ حَتَّى قَالَ أَنَا يُوسُفُ وَ هذا أَخِي » همانا برادران يوسف نواده گان و فرزندان پيغمبران بودند و با او(در مصر)تجارت و معامله كردند و سخن گفتند. بعلاوه ايشان برادر او و او برادر ايشان بود، با وجود اين همه او را نشناختند تا آنكه خودش گفت: «من يوسفم و اين برادر منست» اصول کافی،ج۴،ص۳۸.
