مس و پرداز، یک هنر تلفیقی از مسگری و مینا کاری است. از لحاظ قدمت، طول عمر زیادی ندارد و در واقع یک هنر تلفیقی و ابداعی است. اما با توجه به قدمت کم آن، بسیار مورد توجه قرار گرفته است. به قدری این هنر بین مردم جا باز کرده است، که افراد زیادی اقدام به خرید و حتی بسیاری از آن ها، برای جهیزیه عروس نیز مس و پرداز را انتخاب می کنند.
میناکاری، هنر دستی بسیار قدیمی با سابقه ای در حدود پنج هزارسال است و این هنر اصیل به دوره ساسانیان و اشکانیان بر می گردد. در واقع این هنر را یکی از اختراعات خلاقانه بشر می توان شمرد. در مورد معنای واژه مینا، باید گفت که به معنای آسمان آبی است.
در گذشته، برخی هنرمندان با تلفیق مینا کاری و ملیله کاری زیورآلاتی را به وسیله سیم های نازک طلا و نقره ساخته و عرضه می کردند. برای تولید محصول مینا کاری ابتدا فلز مورد نظر را به ابعاد و به اندازه مورد نظر درآورده، سپس به آن لعابی به رنگ سفید اضافه می کنند. معولا فرآیند لعاب دادن حدود سه الی چهار مرتبه در درجه حرارت 700 تا 900 انجام می شود.
مینا کاری معمولا بر روی مس صورت گرفته، که البته طلا و مس هم گزینه های خوبی برای مینا کاری به حساب می آیند. طلا تنها فلزی است که در هنگام ذوب مینا، اکسید نشده و به همین خاطر طرح هایی با جزییاتی بیشتر نسبت به نقره و مس روی آن نقش می بندد.
بعد از لعاب دادن به فلزات نوبت رنگ آمیزی و طراحی بر روی فلزات می باشد. رنگ آمیزی و نقاشی بر روی فلزات با رنگ های آبی، سبز و قرمز صورت می گیرد که بعد از آن هم در کوره ای به درجه حرارت 400 تا 500 قرار می‌گیرد تا رنگ های تثبیت شود. به همین دلیل می‌باشد که این هنر را هنر خاک و آتش می‌نامند
مراحل تولید محصولات مس و پرداز را در ادامه برای شما به ترتیب برشمرده ایم:
اولین مرحله تولید محصول مس و پرداز، خم کاری مس است. در این مرحله، ظرف مسی که قرار است روی آن نقاشی پرداز انجام شود، آماده سازی می شود. این مرحله در واقع یکی از مراحل صنایع دستی مربوط به مسگری است که در آن ظرف مسی مورد نظر آماده می شود.
در این مرحله از تولید، نقاشی روی مس انجام می شود. هنرمندان این رشته، به نقاشی به سبک مس و پرداز روی ظرف مسی پرداخته و آن را نگارین می کنند. رنگ مورد استفاده در نقاشی برای تولید ظروف مس و پرداز، در واقع همان رنگی است که هنرمندان از آن برای مینا کاری نیز استفاده می کنند. در مرحله نقاشی روی مس، دقت و ظرافت مهم ترین اصل است. زیرا در این مرحله از کار، ظروف نسبت به یکدیگر برتری می یابند. در واقع هرچه طرح ها و نقش های بکار گرفته شده روی ظرف مسی ظریف تر و با دقت تر کشیده شوند، آن ظرف ارزش بیشتری پیدا می کند.
در این مرحله از تولید ظروف مس و پرداز، ظرف مس و پرداز توسط وسیله ای به نام ساب، ساب خورده که این کار باعث براق شدن آن می شود. در قسمت از کار، مواد اضافی مثل روغن، از بین رفته و ظرف تمیز و براق می شود. این مرحله از تولید مس و پرداز، باید با دقت و اصولی انجام شود، چرا که یک عامل بسیار مهم در تولید یک محصول مس و پرداز با کیفیت و با ارزش است.
آخرین مرحله تولید محصولات مس و پرداز، اضافه کردن پلی استر به سطح مینا کاری شده و ساب خورده است. اضافه کردن پلی استر به سطح فلز مس مینا کاری شده و ساب خورده، مزیت هایی به آن اضافه می کند. یکی از این مزیت ها این است که پلی استر باعث بالا رفتن ماندگاری مس و پرداز می شود. از دیگر مزایا می توان به افزودن قابلیت شست و شو ظروف اشاره کرد.
پلی استر اضافه شده باعث براق شدن و جذابیت و زیبایی آن می شود. افزودن به صورت یکنواخت و درست به سطح فلز، به کیفیت آن می افزاید. پلی استری که به سطح فلز می زنیم، باید با کیفیت باشد تا کیفیت و ارزش مس و پرداز ما بیشتر شود.
در این مقاله کوشش ما(انتشارات هلیا) بر این بود که شما خواننده گرامی با مراحل تولید این ظروف آشنا شده و کمکی باشد برای انتخاب بهترین جنس و کیفیت. امید است این مقاله برای شما بسیار مفید و ارزشمند بوده باشد.
