خوراک، پوشاک و مسکن جزء بدیهی‌ترین نیازهای هر انسانه و والدین وظیفه دارن اونا را برای فرزندان خودشون فراهم کنن. بزرگ‌ترین و مهم‌ترین وظیفه والدین در قبال فرزندان فراهم‌کردن محیطی سالم برای تربیت فرزندان خودشونه تا به‌عنوان افرادی شاد، سالم و مستقل وارد جامعه بشن. هیچ‌کس نمی‌تونه ادعا کنه که سبک فرزندپروریش کامله و به‌خوبی از تمام مهارت‌های پرورش کودک آگاهی داره. همین امر ضرورت یادگیری مهارت فرزندپروری را به امری مهم تبدیل می‌کنه. انواع سبک های فرزندپروری اثرات متفاوتی بر روی کودک داره به همین دلیل کودکان در خانواده‌های مختلف دارای نگرش‌ها و روحیات متفاوتی هستن. در صورت درست نبودن سبک فرزندپروری، امکان دارد کودکان دچار اختلالات رفتاری شوند.
سبک‌های فرزندپروری که امروزه در روان‌شناسی تربیتی و کودک مورداستفاده قرار می‌گیره در دهه 1960 میلادی توسط دیانا باومریند روان‌شناس رشد در دانشگاه برکلی کالیفرنیا شکل گرفت. بر اساس این نظریه میان سبک فرزندپروری و رفتار کودکان رابطه مستقیم و نزدیکی وجود داره. روش‌های مختلف فرزندپروری می‌تونه منجر به نتایج متفاوت در رفتار کودکان بشه و همین‌طور بر رشد جسمی و روحی کودکان هم اثر می‌ذاره. در کنار ضرورت یادگیری مهارت فرزندپروری، به طور کلی انواع سبک های فرزندپروری شامل 4 سبک میشه که عبارت‌اند از:
در بحث انواع سبک های فرزندپروری اولین مورد سبک فرزندپروری مقتدرانه یا دموکراتیک هست. والدین مقتدر انتظارات زیادی از پیشرفت و رشد کودک خودشون دارن؛ ولی در کنار اون گرم و صمیمی هم هستن. در سبک مقتدارنه احترام بین والدین و فرزندان کاملاً متقابله و اعضای خانواده کاملاً برای هم احترام قائل هستن. والدین مقتدر برای تربیت فرزندانشون تلاش زیادی می‌کنن و معمولاً از روش پاداش و تشویق استفاده می‌کنن.
این دسته از والدین با استفاده از استدلال، بحث آزاد و دادن راهکار قوانین را مشخص کرده و محدودیت‌ها را برای فرزندانشون تعیین می‌کنن. والدین مقتدر خیلی منطقی هستن و برای رفتار و عملکرد خودشون استدلال و توضیح میدن؛ درنتیجه آگاهی کودک درمورد رفتار والدین بالا میره و از این طریق ارزش‌ها و اخلاقیات را یاد می‌گیره. والدین مقتدر حامی فرزندان خودشون هستن و به اون‌ها اجازه مستقل شدن میدن. حالا ببینیم فرزندان والدین مقتدر چه ویژگی‌هایی دارن. فرزندان والدین مقتدر:
به‌طورکلی سبک فرزندپروری مقتدرانه این ویژگی‌ها را داره:
دومین مورد از انواع سبک های فرزندپروری سبک آسان‌گیر یا بی‌اعتنا هست. والدین آسان‌گیر قوانین و محدودیت‌های کمی مشخص می‌کنن؛ ولی برای اجرای همون قوانین هم تمایل زیادی نشون نمیدن. این دسته از والدین متواضع و خونگرمن؛ ولی دوست ندارن به فرزندان خودشون نه بگن و اونا را ناراحت یا ناامید کنن.
این دسته از والدین خیلی بخشنده هستن و شعار «بچه‌ها باید بچگی بکنن» را سرلوحه کارهاشون قرار میدن. این گروه از والدین بیشتر از اینکه والد باشن نقش دوست را در برابر کودکان خودشون دارن. والدین آسان‌گیر فرزندان خودشون را تشویق می‌کنن تا در مورد مشکلاتشون با اون‌ها صحبت کنن؛ ولی معمولاً زیاد تلاش نمی‌کنن تا کودکشون را از انتخاب‌های ضعیف یا رفتار بد منصرف کنن. فرزندان والدین آسان‌گیر:
سبک فرزندپروری آسان‌گیر این ویژگی‌ها را داره:
سومین روش از انواع سبک های فرزندپروری سبک مستبدانه است. در سبک مستبدانه والدین تمرکز زیادی روی رعایت نظم و انضباط دارن و کودک مجبوره همیشه از والدین خودش اطاعت کنه. در این سبک کودکان مفاهیمی مثل آزادی، برابری و احترام متقابل را تجربه نمی‌کنن و این رفتارها را یاد نمی‌گیرن. این دسته از والدین رفتار تحکم‌آمیز و زورگفتن به افراد پایین‌تر از خودشون را به فرزندانشون یاد میدن. در این سبک فرزندپروری والدین کنترل زیادی روی فرزندانشون دارن و در مقابل میزان پاسخگو بودنشون در برابر فرزندان خیلی ناچیزه. والدین مستبد معمولاً حامی بچه‌هاشون نیستن و به نیازهای اونا جواب نمیدن.
شاید گفته بشه سبک مقتدرانه و مستبدانه، از انواع سبک های فرزندپروری، شبیه هم هستن؛ ولی دقت کنید که این دو سبک تفاوت‌های اساسی با هم دارن. در هر دو سبک مقتدرانه و مستبدانه والدین کنترل بالایی روی فرزندان خودشون دارن؛ ولی والدین مستبد انتظار دارن بچه‌هاشون از اون‌ها «کورکورانه» اطاعت بکنن. این گروه از والدین از هیچ استدلالی استفاده نمی‌کنن و از نظم و انضباط به صورتی شدید استفاده می‌کنن. مجازات‌هایی که والدین مستبد بکار می‌برن اغلب شامل تنبیه بدنی سخته تا ازین طریق بتونن رفتار کودک را کنترل کنن. فرزندان والدین مستبد:
در سبک فرزندپروری مستبدانه این ویژگی‌ها مشاهده میشه:
چهارمین سبک از انواع سبک های فرزندپروری، سبک طردکننده یا بی‌اعتنا هست. والدین طردکننده استانداردها و مرزهای محکم و مشخصی را تعیین نمی‌کنن. این دسته از والدین نسبت به نیازهای فرزندانشون بی‌تفاوتن، در زندگی اونا دخالت نمی‌کنن و انرژی زیادی را برای رفع نیازهای اولیه فرزندانشون صرف نمی‌کنن.
ارتباط والدین طردکننده با فرزندانشون کمه و زمان کمی را با اون‌ها می‌گذرونن. کودکانی که با این سبک تربیتی بزرگ میشن با خلأهای بزرگی در زندگی مواجه میشن و به خوبی هم رشد نمی‌کنن. والدین بی‌اعتنا انتظار دارن فرزندان، خودشون بتونن خودشون را تربیت کنن. البته این رفتارها از سوی والدین نمی‌تونه عمدی باشه؛ مثلاً والدینی که مشکلات روحی یا اعتیاد به مواد مخدر دارن نمی‌تونن بطور دائم نیازهای جسمی و عاطفی فرزندانشون را برآورده کنن. فرزندان والدین طردکننده:
در سبک فرزندپروری طردکننده این ویژگی‌ها بارزه:
با توجه به تاثیر سبک های فرزندپروری بر روی کودکانوالدین قبل از اقدام به فرزندآوری ابتدا باید مهارت های زندگی را یاد بگیرند. خانواده سالم بنیان و اساس یک جامعه سالمه و تنها با بکارگیری یک روش تربیتی سالم در خانواده‌ها هست که می‌تونیم انتظار جامعه سالمی را داشته باشیم. همه از نقش والدین در پرورش کودکان آگاه هستن. پس والدین باید نسبت به انواع سبک های فرزندپروری آگاه باشن و با بکارگیری بهترین شیوه تربیتی تلاش کنن فرزندانی سالم، مستقل و موفق تربیت کنن.
جمع‌بندی
یکی از مهم‌ترین و اساسی‌ترین وظایف والدین در قبال فرزندانشون یادگیری و بکارگیری یک روش فرزندپروری سالم و صحیحه؛ بنابراین ضرورت یادگیری مهارت فرزندپروری اهمیت زیادی داره. در بحث انواع سبک های فرزندپروری 4 روش وجود داره. با بررسی تاثیر سبک های فرزندپروری بر روی کودکان مشخص شد که بهترین سبک فرزندپروری سبک مقتدرانه یا دموکراتیکه.
در این سبک قوانین، خط‌قرمزها، محبت و توجه به فرزند، منطق، استدلال و آگاه‌سازی در بهترین سطح خودش و به‌صورت متعادل قرار داره و با یادگیری این روش فرزندپروری انتظار میره که والدین بتونن فرزندانی با استقلال و اعتمادبه‌نفس کافی تربیت کنن. چنین فرزندانی در آینده می‌تونن از نظر تحصیلی، تعاملات و روابط اجتماعی عملکرد موفقی داشته باشن.
مرکز جامع توانبخشی سرو در زمینه روان درمانگری کودکان بیش فعالی، اختلالات حسی، اختلالات اضطرابی، پرخاشگری ،وسواسی و نافرمانی مقابله ای فعالیت می نماید. جهت تماس با کلینک جامع توانبخشی سرو باشماره تلفن های 3734-8809-021 و 6839-8808-021 تماس حاصل فرمایید.
