جلسههای بازی درمانی معمولا هفتهای یک بار و هر بار به مدت 45 دقیقه برگزار میشود. تعداد جلسهها به کودک و میزان پاسخگویی او به این نوع درمان بستگی دارد. درمان میتواند فردی یا گروهی انجام شود. جلسههای بازی درمانی به دو شکل دستوری و آزاد برگزار میشود:
1.روش دستوری: در این روش، درمانگر بازی را برای رسیدن به اهداف خاص تشخیصی و درمانی هدایت میکند. برای مثال او اسباببازیها را تعیین میکند و نوع برخورد با آن اسباببازیها را مطالعه میکند. در این روش درمانگر باید مراقب باشد که کودک اجباری را حس نکند. بلکه او را در محیطی قرار دهد که به ظاهر آزاد است اما گزینهی دیگری به جز انجام بازی به گونهای که خواست درمانگر است نداشته باشد. مثلا در محیط او تعداد بازیها و اسباببازیها محدود باشد.
2.روش آزاد: در این روش، کودک قادر است اسباببازیها و بازیها را به دلخواه خود انتخاب کند. آنها آزاد هستند که به روش خود تا هر زمان که بخواهند، بازی کنند. درمانگر از نزدیک روند کار او را مشاهده میکند و اگر لازم بود در بازیاش شرکت میکند.
جلسات باید در محیطی برگزار شود که کودک احساس امنیت کند و در آن محدودیتهای کمی وجود داشته باشد. درمانگر میتواند از تکنیکهای زیر استفاده کند:
بنابراین بازی درمانی محدود به بازی با عروسک یا انجام بازیهای سنتی با همسالان نیست. انواع مختلفی از بازی وجود دارد که با توجه به ویژگیهای شخصیتی کودکان و علاقهی آنها باید یک یا چند مورد از موارد بالا را انتخاب کرد. چیزی که در بازی درمانی مهم است این است که بازی باید سبب نشاط در کودک شود به گونهای که کودک خود را به جریان بازی بسپارد و نظارت والدین یا درمانگر را حس نکند و ضعف و قوتهای شخصیت خود را بروز دهد. از سویی دیگر، با برخورد واقعی با نقصهای خود، سعی در بهتر کردن رفتار خود کند.
با تلفیق بازیها، به تعداد همهی کودکان، بازیهای مختلفی وجود دارد. درمانگر میتواند از بازی درمانی برای شناخت کودک و کمک به آنها برای کنار آمدن با مشکلاتشان استفاده کند. به عنوان مثال، ممکن است درمانگر یک اتاق پر از عروسک را در اختیار کودک قرار دهد و از او بخواهد برخی از مشکلاتی را که بین عروسکها (با گفتن یک داستان خیالی به کودک) بوجود آمده، برطرف کند. یا ممکن است کودک را تشویق کند تا از عروسکهای دستی برای بازآفرینی چیزی که به نظرش استرسآور یا ترسناک است، استفاده کند.
مشاور ممکن است از کودک بخواهد که با عروسکها، داستانهای معروفی مانند شنل قرمزی یا بز زنگوله پا را تعریف کند تا نگاه او را به روابط بین شخصیتها ببیند. زاویهی دید یک کودک به یک داستان یا رخداد، مواردی مانند اضطراب، ترس، عصبانیت و تمایل به رهبری را در کودک نشان میدهد. در بعضی موارد نیز از کودک خواسته میشود که داستانی را بخواند که شخصیتهای داستان مشکلی مشابه با او را دارند، مثلا اختلال یادگیری دارند، و سپس از او بخواهند که این داستانها را با عروسکهای خود بازآفرینی کند. از این راه کودک ناخواسته کارها و احساسات خویش را قضاوت میکند و راههای برون رفت از این مشکلات یا پذیرفتن و مدیریت آنها را از راه داستان ارزیابی میکند و بهترین راه را برمیگزیند. با این کار میتوان به کودک از راه بازی درمورد اختلال یا اختلالهای ویژهای که دارد آموزش داد.
همچنین درمانگر میتواند بازیهای معمایی، دیجیتالی و غیردیجیتالی، در اختیار کودک بگذارد و با بررسی روند بازی، توانایی حل مسئله را در او بسنجد. همچنین در بازیهای جمعی نیز کودک میزان تمایل و همچنین توانایی برای برقراری ارتباط سازنده با دیگران را نشان میدهد.
بازی، نمود دریافت کودک از جهان درون و بیرون او است. کودک در بازی به شفافترین حالت خود درمیآید. چرا که در هنگام بازی، سازهی کوچکتری از زندگی را برای خود ترسیم میکند و تمام شخصیت خود را در لحظههای بازی نشان میدهد. بنابراین با مشاهدهی عمیق و روشمند بازی کودکان، میتوان ابعاد عمیق شخصیتی آنها را، چه نقاط قوت و چه نقاط ضعف، فهمید. همچنین بازی محلی است که کودک از تمام ترسها و امر و نهیهای جاری زندگی رها است و میتواند به انتخاب خود، بهترین راه را در دوراهیهای تصمیمگیری برگزیند، این راهها را با آزمون و خطا هر بار امتحان کند و رفته رفته راه درست را بیابد. کودک در بازی، شبیه آب زلالی است که در ظرف تربیتی هر بازی با انعطاف و از سر شوق و تدبیر کودکانه شکل مناسب آن را میپذیرد. بنابراین باید به کودک اجازه دهیم که در جهان بازی خود زندگی کند و بیاموزد. این بهترین و کم هزینهترین روش تربیت و درمان کودکان است.
مرکز جامع توانبخشی سرو در زمینه بازی درمانی کودکان اوتیسم، بیش فعالی، اختلالات حسی، اضطرابی، پرخاشگری ،وسواسی و نافرمانی مقابله ای فعالیت می نماید. جهت تماس با کلینک جامع توانبخشی سرو باشماره تلفن های 3734-8809-021 و 09355505670 تماس حاصل فرمایید.