افلاطون اگه اشتباه نکنم در رساله قوانین (یا شاید هم در نامههاش) برای توصیف وضعیت تفرقه و نفاق در داخل کشور، به این اشاره میکنه که در اینجور مواقع ما در اصل نه با یه کشور، که با دو کشور روبرو هستیم. واکنشها به مرگ مهسا امینی دلیل خوبیه برای اینکه معتقد به این باشیم که اینجا هم الان دو کشور داریم.
به نظر میرسه ماجرای مهسا از اساس با ماجرای رشنو فرق داره. مهسا قربانیه؛ قربانی جهالت کارگزاران حکومت.
اما در مورد واکنشها باید بگم که واکنش دو طرف تا الان تکراری و قابل انتظار بوده. البته در سمت حکومت، بودند کسانی که واکنشی معقول داشتند. حتی میتونم بگم در واکنش صداوسیما هم نشانههایی از عقلانیت به چشم میخوره (و این خوبه). واکنشهای کلیشهای بیشتر از سمت طرفدارها بوده.
در سمت طرفدارهای نظام، یه واکنش این بوده که همه چیز رو به جریان تحریف نسبت بدن. به نظر میرسه یه عده به غیر از جریان تحریف چیز دیگهای ندارند. از نظرشون مقصر همه چیز جریان تحریفه. اینها متوجه نیستند این خشمی که الان ابراز میشه، بخاطر مهسا نیست. ریشه این خشم بیشتر از هر چیزی تورمه (البته مسلما مسائل دیگهای هم هست، اما به نظرم سهم تورم بیشتر از بقیه است و اگه درست نگاه کنیم، مقصر تورم قبل از اینکه تحریمهای خارجی باشه، اقتصاد بیمار داخلی بوده. با استفاده از استعاره کوه یخ میشه توضیحش داد. اقتصاد ما بیمار بوده و هر بیماری مسلما یه سری نشانههایی داره. اما پول مفت نفت چیزی بوده که نشانهها رو از دیدها پنهان میکرده. تحریمها فقط باعث شد نشانهها بیرون بزنند). مردم از چیزهای دیگه عصبانی هستند، مهسا فقط یه بهانه است. جریان تحریف فقط به این خشم دامن میزنه، یه جور آتشبیار معرکه. به عبارت دیگه، جریان تحریف روی آتشی که از قبل وجود داشته، بنزین میپاشه. اما خب متأسفانه ایدئولوژی گاهاً کور میکنه.
البته، در گفتگوی خبری دیروز و پریروز یه واکنش ترسناک هم دیدم. محمد صادق کوشکی از اساتید دانشگاه (اشتباه نکنم) امام صادق معتقد بود گشت ارشاد بهتره جمع بشه و بجاش افراد (بقول خودش) بدحجاب یا بیحجاب از یه سری حقوق اجتماعی محروم بشن. نمیدونم این آدم میفهمه چی داره میگه یا نه (امیدوارم صرفا از سر جهل و بیسوادی باشه) چون این حرفش به معنای راهانداختن رژیم آپارتایده. البته طرف معتقد بود وظیفه حکومت اسلامی پیادهکردن شریعت اسلام به هر قیمتیه. به این آدم هم باید گفت که این دیدگاه مال هر کسی هست، اشتباهه. اصلیترین وظیفه حکومت اسلامی تربیت نفس مطمئنه است، یعنی کسی که با رضایت خودش تسلیم فرمان حقّ میشه. حکومتی که قادر به این کار نیست و به قهر و زور روی میاره، اصلا اسلامی نیست.
امادر سمت مقابل، تمام واکنشها ریشه در کوری ناشی از خشم و نفرت داره. البته خودشون توهم دارند که به دنبال آزادیاند. اما خب متاسفانه کور شدند. این راهی که میرن به ترکستان است. متاسفانه بعید میدونم این جماعت از تاریخ آگاه باشند و ازش عبرت گرفته باشند. ما سوریه و لیبی رو پیش چشم خودمون داریم. مطمئنا در این دو کشور هم یه سری آدم با توهم اینکه در راه آزادی میجنگند، یه جریان رو راه انداختند که نتیجهاش شد ویرانی سراسری. نیتشون خیر بود، اما متوجه نبودند که صرفا بازیچه دولتهای خارجی شدند. این تظاهرات این چند روزه هم چیزی بیشتر از این نیست.
البته این هم اضافه کنم. من از این اعتراضات حمایت میکنم اما تنها تا جایی که متوجه قانون اجبار حجاب باشه. چیزی که از نظر من باطله و باید جمع بشه، اعتراضاتیه که متوجه اصل نظام و بخصوص نهاد ولایت فقیه باشه.
فقط امیدوارم وضع بهتر بشه. هیچ طرفی نباید غالب بشه. بهترین حالت اینه که نه اعتراضات دوام پیدا کنه و نه دیدگاههای افراطی طرف موافق برقرار بشه. دوام اعتراضات هیچی نداره به جز از بین رفتن ثبات و امنیت و فراگیرشدن هر چه بیشتر بیقانونی (البته نه اینکه الان خیلی قانون برقرار باشه، اما خب میگن کاچی به از هیچی) و حتی اگه بر فرض محال طرف معترض موفق به برانداختن (به خیال خام خودش) دیکتاتور هم بشه، چون انگیزه این طرف از این رفتار فقط و فقط خشم و نفرته، چیزی که بعدا پدید میاد به اندازه افزایش سانسور و یا راهاندازی رژیم آپارتاید مورد تأیید امثال کوشکی ترسناک خواهد بود.
در کل، امیدوارم هر چه زودتر بساط اعتراضات جمع بشه. البته حکومت هم باید به طرف مقابل باج بده (بهترین سناریو به نظرم همینه). همانطور که بعد از حادثه مشهد، در تهران اجازه دادند زنان برای بازیهای داخلی به ورزشگاه برن، الان هم باید یه سری تغییرات صورت بگیره. البته درکی ندارم الان امکان چه حد از تغییرات وجود داره.
پ.ن: صداوسیما اعتبارش رو یه شبه از دست نداد. این وضعیت فعلی نتیجه اینه که چهل سال غیر خودش رو حذف کرد. بازیابی اعتبارش هم یه شبه به دست نمیاد. باید به مخالف خودش صدا بده و در لحظه نقدش کنه. در این گفتگوی خبری که کرباسچی و جوان حضور داشتند، مجری دقیقا در حال انجام چنین کاری بود. این روند باید حفظ بشه و حتی به محذوفان بیشتری صدا داده بشه. تا وقتی تنها به طیف امثال کرباسچی صدا داده میشه، طیف امثال علینژاد (طیفی که آگاهانه فقط و فقط خواهان از بین بردن نظامه) به راحتی میتونن بگن که سگ زرد برادر شغاله.