سیستم عامل CentOS توزیع مبتنی بر سیستم عامل RedHat Interprise linux می باشد که توسط The CentOS Project توسعه پیدا کرده است که خود نیز وابسته به کمپانی جهانی RedHat می باشد.
دسترسی به اسامی همه افرادی که در توسعه این سیستم عامل نقش داشتند کار سختی است اما با کمی جست و جو میتوان به اسامی افرادی که تأثیر بیشتری در شکل گرفتن این سیستم عامل داشتند دست یافت. از Lance Davis به عنوان بنیان گذار این سیستم عامل یاد می شود. همچنین از David Parsley نیز به عنوان یکی از افراد تاثیرگذار در روند توسعه این سیستم عامل یاد میشود.
هدف از توزیع این سیستم عامل استفاده آن در سرورها بخصوص وب سرورها و همچنین استفاده آن در ایستگاه های کاری!(workstations) و همچنین کامپیوترهای desktop بود که تا حد بسیار خوبی به اهداف خود رسید، بطوری که برای مدتی رتبه اول را در سیستم عامل های استفاده شده در وب سرورها به خود اختصاص داده بود.
توزیع CentOS دارای معماری پردازنده 64 بیتی است و برای نصب نیاز به حداقل 20 گیگابایت فضای ذخیره سازی آزاد دارد(مقدار پیشنهاد شده 40 گیگابایت فضای خالی است). همچنین نیاز به حداقل 1 گیگابایت فضای حافظه اصلی دارد(مقدار پیشنهادی 2 گیگابایت است). در شکل زیر تعدادی از معماری های پردازنده های مختلف و همچنین پشتیبانی آنها در نسخه های مختلف این سیستم عامل را مشاهده می کنید.
این سیستم عامل پشتیبانی کاملی از معماری های X86-64, POWER8 و ARM 64bit دارد. در حالی که معماری های مانند 32-PowerPC, Alpha, SPARC توسط این سیستم عامل پشتیبانی نمی شوند. همچنین این سیستم عامل فقط از پردازنده های دارای قابلیت PAE پشتیبانی می کند. این سیستم عامل از بلوتوث نیز پشتیبانی می کند. لیست زیر کارت های شبکه ساپورت شده در CentOS است :
obsolete RealTek Ethernet drivers RTL8169S/SB/SC RTL8168B RTL8101E
obsolete RealTek Ethernet drivers for 8111B/8168B/C/CP based cards
obsolete RealTek Ethernet drivers for 8100E/8101E/8102E-GR based cards
obsolete Attansic Technology Corp. L1 Gigabit Adapter
sis 190 / sis 191 ethernet / gigabit chipsets
همچنین وب کم های زیر در سایت CentOS به عنوان وب کم های ساپورت شده آمده است :
Creative Technology WebCam Instant
Logitech QuickCam Communicate STX
Logitech QuickCam Messenger
Logitech QuickCam Pro 9000
Microdia PC Camera
Philips SPC 900NC
OmniVision Technologies, Inc.
مدیر بسته استفاده شده بصورت دیفالت در تمامی ورژن های این سیستم عامل مدیر بسته YUM(Yellowdog Updater, Modified) است. همچنین این سیستم عامل از فرمت بسته rpm(redhat package manager) استفاده میکند. با اجرای دستور yum list installed خروجی زیر را میبینیم که بسته های نصب شده توسط yum را نشان میدهد(بلافاصله بعد از نصب سیستم عامل!).
اگر در فایل های موجود در /etc/yum.repos.d نگاهی بیاندازیم مخازن Base, updates, addons, centos extras, centosPlus, centos-testing, centos-fasttrack, CR, debugginginfo, contrib, software collections را میبینیم. تصویر زیر نشان دهنده مخازن موجود در این فولدر می باشد :
بطور مثال تصویر زیر از فایل CentOS-Sources.repo است که در ان بسته های سورس این سیستم عامل را مشاهده میکنید.
مخزن updates حاوی پکیج هایی است که وظیفه امنیت و یا اینکه به عنوان یک برطرف کردن باگ یا بروزرسانی را برعهده دارند.
مدیرفایل استفاده شده در این سیستم عامل مدیرفایل GNOME Files است که به آن Nautilus نیز گفته می شود. از امکانات این مدیرفایل میتوان به نشانک ها (bookmarks), window backgrounds , یادداشت ها اسکریپت های افزودنی اشاره کرد.
همچنین کاربر میتوان بین حالات نمایش مختلف مانند ایکون, لیست و ... انتخاب کند. این مدیرفایل یک مرورگر نیز دارد که در این حالت مانند یک مرورگر یک تاریخچه از فولدرهای دیده شده نگه می دارد.Nautilus می تواند پیش نمایش های فایل ها را از طریق ریزعکسها! (thumbnailers) در ایکون هایشان نشان دهد, چه این فایل ها متنی باشند یا صوتی یا تصویری. همچنین Nautilus امکان مرور فایل های محلی و همچنین فایل های تحت شبکه مانندFTP windows SMB shares, OBEX protocol, HTTP, files transferred over shell protocol را به ما می دهد.
مدیر فایل Nautilus از utf8 پشتیبانی می کند(پشتیبانی ضغیف!) اما در موارد مختلف نا هماهنگی هایی بین متن اصلی و متن نمایشی در این مدیرفایل دیده میشود.
این مدیرفایل قابلیت های دیگری مانند جا به جایی در قالب تب, نمایش وضعیت انتقال و همچنین سرعت آن, مشاهده فضای حافظه و همچنین بازشدن در حالت کاربر ریشه را دارد. همچنین می توان نام چندین فایل یا فولدر را بصورت همزمان تغییر داد. همچنین امکان سفارشی سازی(customization!) در این مدیرفایل با استفاده از اسکریپت های افزونه ای (add-on scripts) وجود دارد. همچنین Nautilus امکان hashing و همچنین رایت کردن بر روی CD و DVD را به ما میدهد.
سیستم عامل CentOS از محیط میزکار GNOME استفاده می کند. محیطی تقریبا مانند محیط میزکار windows دارد اما تفاوت هایی نیز با آن دارد. همانند ویندوز پنجره ای است و پنجره ها روی هم باز می شوند اما میتوان در یک تب پنجره های مختلف را کنار هم باز کرد. برعکس ویندوز نمیتوان روی صفحه desktop چیزی قرار داد و برای اینکار یک پوشه به نام Desktop قرار داده شده است.
نسخه استفاده شده در CentOS محیط میزکار GNOME 3 است که نسبت به نسخه های قبلی تغییرات قابل توجهی داشته است. بطور مثال در GNOME 3 سوییچ کردن بیت تسک های مختلف از طریق محیط مجزا OverView انجام می شود که در نسخه های قبلی اینگونه نبود. این محیط با استفاده از gDesklets محیطی را برای اجرای برنامه های کوچک (applets) در این GNOME ایجاد می کند. از Desklet های استفاده شده در این محیط می توان به Clocks, Calenders, Docking, Weather, RSS feed agrregators و Desktop notes اشاره کرد. یکی از معایب این محیط می تواند کاربرپسندی آن باشد زیرا نسبت به محیط ویندوز خیلی بی الایش تر است و کمی خالی بودن این محیط توی ذوق میزند!(شما رو ارجاع میدم به تصویر زیر!)
شاید با اضافه کردن کمی از امکانات محیط ویندوز و همچنین تغییر محیط desktop کمی بهتر بتوان با این محیط مأنوس شد! مدیر نمایش این محیط GNOME Display Manager است که نام آن از این محیط گرفته شده است.
در این سیستم عامل همانند بسیاری از سیستم عامل های دیگر برای ورود نیاز به وارد کردن رمزعبور برای کاربر دارید. همچنین برای دسترسی های خاص و یا تغییر فایل هایی که از حساسیت برخوردار هستند نیاز به داشتن دسترسی مورد نظر دارید. همچنین درصورت داشتن دسترسی نیز برای اجرای آن دستور نیاز به وارد کردن دوباره رمز می باشد.
در ابتدا دسترسی های مورد نظر در اختیار کاربر root می باشد و درصورت لاگین توسط این کاربر می توان به کاربران دیگر نیز دسترسی های دیگری داد. همچنین در این سیستم عامل ابزار و برنامه هایی مانند RSync و LSync برای همگام سازی حساب کاربری و پرونده ها موجود می باشد. همچنین بسته هایی نیز برای ایجاد امکان احراز هویت از طریق اثر انگشت وجود دارد. شما می توانید دسترسی برنامه های مختلف به وب کم و یا میکروفون خود را تغییر بدهید و درصورت نیاز دسترسی آنها را قطع کنید. در این سیستم عامل با نصب برنامه های کاربری امکان رمزنگاری فایل ها نیز وجود دارد. همچنین میتوان از خدمات ابری این سیستم عامل نیز استفاده کرد. شما می توانید از این سرویس ها فقط برای اجرای برنامه های کوچک و بازی ها استفاده کنید و یا پروژه های بزرگ خود را بر روی این سرورها به اجرا بگذارید.
مستندهای این سیستم عامل را می توان در سایت مربوط به این سیستم عامل و همچنین سایت https://wiki.centos.org/Documentation پیدا کرد. همچنین برای اجزای مختلف این سیستم عامل مستندهای مجزایی وجود دارد که می توان با جست و جوی نام آن می توان آنها را پیدا کرد. در سایت مربوط به این سیستم عامل مستندهای فنی نیز برای افرادی که علاقه مند به توسعه این سیستم عامل میباشند وجود دارد.