وقتی که حرف از مزاج و طب سنتی میشه همه به یاد عطاری و دمنوش و گل گاوزبان میافتند! این روزها به عطاری که بری، کسی که پشت پیشخوان هست یه اطلاعاتی از بلغم و صفرا و سودا بهت میده و برات نسخه تجویز میکنه ولی آیا طب اصیل رو هر کسی بلده؟ درسته که بعضی از مفاهیمش دم دستی و ساده هست ولی واقعا کار هرکسی نیست.
توصیه میکنم خودتون چند تا از منابع اصیل و معتمد طب رو مطالعه کنید علاوه بر لذت بردن از نگاه دقیق و موشکافانه و حکیمانه طبیبی مثل ابن سینا، یک نگاه کلی و ساختار نظام مند از بدن خودتون و عواملی که روی اون تاثیر دارند رو به دست میارید.
نسخه چند جلدی "قانون در طب "و"ذخیره خوارزمشاهی" از بهترین منابع در طب اصیل ایرانی هستند.
آدمها خیلی متفاوتند، به نظر من هیچکس به اندازه خود آدم به حالات مختلف بدنش آگاهی نداره. توی این متن سعی میکنم یه ساختار ساده و قابل فهم از مزاج رو ارائه بدم.
افلاطون و ارسطو در زمان خودشون "ارکان اربعه" رو مطرح کردن یعنی آب- آتش- هوا -خاک. و گفتند تمام هستی از مخلوط شدن این چهار تا عنصر به وجود اومده و به مقداری که از این عناصر در هر شی به میزان بیشتری وجود داشته باشه خصوصیات و ویژگیهای اون عنصر در اون شی بیشتر دیده میشه.
ابن سینا میگه بدن ما آدمها از مخلوط شدن ۴ تا خلط به وجود اومده !(اخلاط اربعه) که هر کدوم از این اخلاط نماینده یکی از همون عناصر اربعه هستند خلط بلغم(عنصر آب)، صفرا (آتش)، سودا(خاک)، و دم(هوا)
هر کدوم از این اخلاط به اندازه مورد نیاز در بدن باید وجود داشته باشه ولی سبک زندگی غلط و تغذیه نامناسب و دور شدن از طبیعت و زندگی ماشینی باعث شده تناسب این اخلاط در بدنها به هم بریزه و مشکلات زیادی رو برای آدمها به وجود بیاره.
مثلاً بلغم که ویژگی عنصر آب رو داره در نظر بگیرید آب رو وقتی میریزید توی یک ظرف به شکل ظرف در میاد یعنی خیلی راحت تغییر شکل میده و شکل خودش رو از دست میده و یک عنصر شل و وا رفته است. بلغم وقتی در مغز زیاد بشه شما حافظه خوبی نخواهید داشت چون به علت رطوبت بالای مغز اطلاعات ورودی مغز و حافظه خیلی زود تغییر شکل پیدا میکنه و شما اصطلاحاً فردی فراموشکار میشید. همین بلغم زیاد شدنش در اعضای بدن باعث شلی ماهیچهها و کسل و کم توان بودن فرد میشه!
حالا خلط صفرا رو در نظر بگیرید که متناسب با عنصر آتش یعنی گرم و سوزان هست این خلط وقتی که به اندازه در بدن وجود داشته باشه گرمای مورد نیاز کبد و معده رو که برای هضم و آنالیز مواد غذایی و تولید خون به اون نیاز دارند رو تامین میکنه ولی اگر مقدار صفرا از حد خودش بالاتر بره، باعث بالا رفتن بیش از حد حرارت کبد میشه و فرد مدام احساس تشنگی میکنه. غلبه صفرا در مغز، واکنشهای عصبی ناگهانی و پرخاشگریها رو به دنبال داره!
اینها مثالهای ساده ای از غلبه مزاج بودن، در پستهای بعدی بیشتر راجع به مزاج صحبت میکنیم.