حتماً با خودتان می‌گویید مگر تابستان وقت درس خواندن است؟! بستگی به شما دارد، اگر به فکر رتبه‌های تک‌رقمی و دورقمی هستید یا قبولی در تیزهوشان رؤیا و آرزوی شماست، بهتر است از خیر تابستان نگذرید. کافی است سری به مصاحبۀ رتبه‌های برتر بزنید تا اهمیت درس خواندن در تابستان را درک کنید. دست کم یک میلیون نفر در کنکور سراسری شرکت می‌کنند که از این تعداد نهایتاً ده هزار نفر به رشته و دانشگاه دلخواه خود می‌رسند.
رقابت با این تعداد بالا و ظرفیت پایین در رشته‌های تاپ کشور باعث می‌شود تا هر فرصتی، هر چند کوتاه، طلایی باشد. البته تابستان فرصت کوتاهی نیست، بلکه می‌تواند شما را از نقطۀ صفر به صد برساند. کافی است راه‌های درس خواندن را بلد باشید و از شیوه‌های برنامه ریزی درسی برای تابستان استفاده کنید.
شاید فکر کنید که درس خواندن در تابستان با سال تحصیلی تفاوتی ندارد. اشتباه نکنید! تابستان زمانی ویژه و متفاوت است که تکنیک‌های مخصوص به خود را دارد.
از طرفی فشار درس و مشق مدرسه روی شما نیست و از طرف دیگر تفریحات و سرگرمی‌ها حسابی وسوسه‌انگیز هستند. اینجاست که شیوۀ صحیح درس خواندن در تابستان به سراغ شما می‌آید.
در ادامه قرار است به صفر تا صد نکات درس خواندن و برنامه‌ریزی در تابستان بپردازیم که شما را برای داغ‌ترین سه ماه سال آماده می‌کند. پس اگر می‌خواهید بدانید چگونه در تابستان درس بخوانیم، تا انتهای این مطلب همراه ما باشید.
در ابتدای این مقاله به این موضوع اشاره کردیم. پاسخ این سؤال کاملاً به شما وابسته است. به دنبال موفقیت در کنکور یا آزمون تیزهوشان هستید؟ گرفتن نمرۀ بیست و کسب معدل بالا برای شما مهم است؟
دوست دارید در جایگاه‌های برتر علمی قرار بگیرید؟ اگر جواب‌تان به این دسته سؤالات مثبت است، پس به فکر یک برنامه‌ریزی خوب برای تابستان خود باشید.
اما اگر فکر می‌کنید نمرۀ 15 یا 16 برای امتحانات کفایت می‌کند یا آزمون سراسری آن‌قدرها هم که فکر می‌کنید اهمیت ندارد، پیشنهاد می‌کنیم که از تابستان برای تفریح و سرگرمی حداکثر استفاده را بکنید.
در حال حاضر شرایط به صورتی است که موفقیت در مسیر تحصیلی تا حدودی موفقیت در آینده را هم تضمین می‌کند. به جملاتی مثل «از درس پول درنمیاد» و امثال آنها توجه نکنید.
بیشتر میلیاردرها از دانشگاه‌های خوب دنیا فارغ‌التحصیل شده‌اند و مسیر شغلی‌شان وابسته به مسیر تحصیل بوده است. همه چیز به استفاده از فرصت‌ها برمی‌گردد، حالا هم یک فرصت خوب و داغ روبه‌روی شماست! در یک کلام می‌گوییم که بهتر است درس خواندن در تابستان را جدی بگیرید.
اگر تا الان در تابستان درس خوانده باشید، حتماً منظور ما را به خوبی متوجه می‌شوید. درس خواندن در تابستان مزایای زیادی به همراه دارد و اگر تکنیک‌ها را به درستی اجرا کنید، تا چندین مرحله از رقبای خود پیش می‌افتید.
به همین دلیل است که بسیاری از مشاوران درس خواندن در تابستان را توصیه می‌کنند. کافی است از مزایای درس خواندن در تابستان مطلع شوید تا خودتان از ما بپرسید که برای تابستان چگونه درس بخوانیم؟
زمانی را تصور کنید که خبری از تکلیف‌های سنگین و امتحانات مدرسه نیست و خودتان می‌توانید برای نحوۀ درس خواندن تصمیم بگیرید. قرار نیست به کسی بابت نحوۀ درس خواندن جواب پس بدهید.
همۀ تمرکز و زمان در اختیار شماست! یکی از مهم‌ترین مزایای مطالعۀ دروس در تابستان این است که تمام تمرکز شما صرف درس خواندن می‌شود نه هزار جور تکلیف و امتحان متفرقه!
به همین دلیل درس‌ها را زودتر یاد می‌گیرید و در کنار آن به بقیۀ کارها هم می‌رسید؛ هم تست‌زنی و مطالعه و هم تفریح و گردش! کافی است یک برنامه‌ریزی اصولی داشته باشید.
رقابت با افرادی که خودشان را برای درصد 100 ریاضی و فیزیک آماده کرده‌اند، کار سختی است. بسیاری از آنها حتی قبل از پایۀ دهم برای آزمون‌ها آماده می‌شوند تا بتوانند در کنکور بدرخشند. به نظر شما تنها با چند ماه مطالعه می‌توان از چنین دانش‌آموزانی پیشی گرفت؟ قطعاً نه! اگر می‌خواهید مثل افراد خاص و تیزهوش عمل کنید، باید عادت‌های عادی خود را دور بیندازید.
مثلاً اگر تابستان درس نمی‌خواندید و فقط دنبال تفریح بودید، امسال با یک برنامه‌ریزی صحیح در کنار سرگرمی به فکر مرور سال‌های گذشته و درس خواندن هم باشید. به این ترتیب به راحتی از رقبای سرسخت خود پیشی می‌گیرید.
تابستان یک فرصت طلایی و ویژه برای دانش‌آموزانی است که دروس دهم و یازدهم را به خوبی مطالعه نکرده‌اند یا می‌خواهند دوره کنند. همچنین دانش‌آموزان نهمی و ششمی نیز می‌توانند از این فرصت استفاده کرده و دروس سال‌های گذشته را تنها در سه ماه جمع کنند. با اینکه تابستان در مجموع سه ماه است، اما به اندازۀ چندین ماه تحصیلی ارزش دارد.
اگر از زمان به خوبی استفاده کنید، قطعاً بخشی از پایۀ دوازدهم را هم پیشخوانی کرده و مسیر ساده‌تری در مهر و آبان ماه پیش رو خواهید داشت.
بعضی از دانش‌آموزان عادت ندارند به طور مستمر درس بخوانند یا به برنامۀ مطالعاتی خود پایبند نیستند. تابستان بهترین زمان برای تقویت و ایجاد عادت‌های مطالعاتی خوب است که در طول سال تحصیلی به شما کمک می‌کند. البته با شروع مدرسه هم می‌توان این کار را انجام داد اما فرصت آزمون و خطای کمتری دارید و ممکن است به نتیجۀ دلخواه هم نرسید.
روزانه چندین امتحان و تکلیف سنگین، فرصت زیادی برای ایجاد عادت‌های مطالعاتی باقی نمی‌گذارد. اما با وجود تابستان تمام این مشکلات حل می‌شود و خودتان را برای یک شروع پرقدرت آماده می‌کنید.
قبل از اینکه در مورد نکات درس خواندن در تابستان صحبت کنیم، بهتر است سراغ برنامه ریزی درسی برای تابستان و تعیین هدف برویم. درس خواندن در تابستان سخت‌تر از چیزی است که فکرش را می‌کنید. پس اگر از یک برنامۀ صحیح پیروی نکنید، علاوه بر اینکه به نتیجۀ دلخواه خود نمی‌رسید، بلکه تفریح و سرگرمی را هم از دست می‌دهید.
ما به دنبال برنامه‌ای هستیم که در کنار سرگرمی، اندکی هم درس بخوانید؛ نه که در کنار درس خواندن اندکی تفریح کنید! تابستان برای خوش‌گذرانی و تفریح است و درست نیست که تمام ساعات خود را به مطالعه اختصاص دهید. در ادامه نکاتی را بیان می‌کنیم که به درس خواندن در تابستان کمک می‌کند.
قدم اول، هدف تابستانی شما چیست؟
در قدم اول باید تعیین کنید که دقیقاً کدام درس‌ها را بخوانید. بهتر است اهداف روزانه، هفتگی و ماهانه تعیین کنید. مثلاً تا پایان امروز پنج صفحه از فصل دوم زیست دوازدهم، تا انتهای هفته کل فصل و تا انتهای ماه به مرور و جمع‌بندی برسید.
بهتر است ریزبه‌ریز اطلاعات را یادداشت کنید و چیزی در ذهن نگذارید چون ممکن است فراموش شود. تعیین هدف مهم‌ترین کاری است که باید انجام دهید در غیر این صورت ارزیابی پیشرفت و بررسی نقاط قوت و ضعف ممکن نخواهد بود.
بعضی از دانش‌آموزان فکر می‌کنند که باید تمام درس‌های عمومی و اختصاصی را در تابستان بخوانند. رتبه برترهای کنکور چنین کاری نمی‌کنند!
دروس عمومی مانند دینی و زبان انگلیسی سختی چندانی نسبت به ریاضی و فیزیک و زیست‌شناسی ندارند. بهتر است در تابستان بر روی نقاط قوت خود کار کرده و نقاط ضعف را هم اصلاح کنید.
اگر در دروس پایه مانند دهم و یازدهم مشکل دارید، بهتر است نگاهی به آنها بیندازید اما ضرورتی برای مطالعۀ تمامی درس‌ها وجود ندارد؛ چون نه‌تنها زمان کافی برای تمرکز بر همۀ آنها ندارید بلکه مطالعه در کنار استراحت و سرگرمی هم سخت خواهد بود.
هر چقدر هم که برنامه‌ریزی شما حرفه‌ای باشد، اگر تعهد به اجرا نداشته باشید، پس از مدت زمان کوتاهی از درس خواندن در تابستان دست می‌کشید. این موضوع در تابستان سخت‌تر هم می‌شود. مسلماً نمی‌توان از استخر و سینما و گردش خانوادگی به راحتی گذشت.
ما هم نمی‌خواهیم شما از تفریح به طور کامل بگذرید! بلکه طوری برنامه‌ریزی کنید که به تمامی کارهای خود برسید و از طرفی به اجرای برنامه هم پایبند باشید. حتی وقتی بی‌انگیزه هستید! دانش‌آموزان موفق و رتبه‌های برتر هم همیشه پرشور و با انگیزه نیستند بلکه در اجرای برنامۀ خود جدیت دارند.
به تازگی سال تحصیلی به پایان رسیده و از امتحانات پیاپی راحت شده‌اید. به همین دلیل بهتر است که قدم به قدم پیش بروید. لازم نیست از همان ابتدا روزانه 6 یا 7 ساعت در روز تعطیل درس بخوانید. یادتان باشد اگر یک ساعت در روز اما مستمر درس بخوانید خیلی بهتر از این است که روزی 8 ساعت و به طور نامنظم مطالعه کنید. به مثال زیر توجه کنید:
«علی برنامه‌ریزی کرده که برای تابستان روزانه 2 ساعت درس بخواند. او برنامۀ خود را به درستی اجرا کرده و در مجموع نود روز، 180 ساعت درس خوانده است. از طرفی دوست او محمد هم می‌خواهد که در تابستان درس بخواند با این تفاوت که برنامۀ سنگین‌تری تنظیم کرده است؛ روزانه 10 ساعت! اوایل خوب پیش می‌رفت اما بعد از گذشت 6 روز، درس خواندن را رها کرد. او هم در مجموع 60 ساعت درس خواند. به نظر شما کدام‌‌یک از آنها موفق می‌شوند؟»
قطعاً علی! این تکرار و تمرین است که باعث حفظ اطلاعات در مغز می‌شود. وضعیت علی با مطالعۀ مستمر، پیاپی و ساعت مطالعاتی معقول، بسیار بهتر از دوستش محمد است! در حقیقت محمد در ابتدای سال تحصیلی، اطلاعات چندان زیادی نسبت به کسی که در تابستان درس خوانده، نخواهد داشت.
امیدواریم از حرفای ما برداشت بدی نکنید. ما از شما نمی‌خواهیم که در تابستان روزانه 15 ساعت درس بخوانید و بقیۀ کارهایتان را فراموش کنید.
تابستان از راه رسیده و اولویت با تفریح و بازیابی انرژی است. مهم‌ترین اصل در برنامه‌ریزی تابستانی این است که تعادل میان درس خواندن و تفریح را رعایت کنید. حتی رتبه‌های برتر کنکور نیز بخشی از روز خود را به مسافرت و گردش اختصاص می‌دادند.
البته اگر این پتانسیل را در خود می‌بینید که بیشتر از 4 ساعت در روز درس بخوانید و تفریح هم بکنید، ساعت مطالعاتی‌تان را بالا ببرید. هیچ منعی وجود ندارد. تنها هدف ما این است که شما برنامۀ متعادلی داشته و به آن عمل کنید.
گفتیم که باید در تابستان تعادل بین تفریح و درس خواندن را در نظر بگیرید. در حقیقت سرگرمی باعث می‌شود تا شما نیروی کافی برای درس خواندن را به دست آورید. سینما و مسافرت و … پیشنهاد بسیار خوبی هستند.
اما بهتر است فعالیتی را شروع کنید که هدفمند باشد و به کسب مهارت جدید کمک کند؛ از طرفی شما به یادگیری آن علاقۀ زیادی داشته باشید. موضوع فقط گذراندن زمان نیست، بلکه با انجام فعالیت‌های مفید عملکرد و توانایی مغز نیز بهبود یافته که برای مسیر تحصیلی شما نیز مثمر ثمر واقع می‌شود.
ثبت نام در باشگاه یا شرکت در کلاس‌هایی مثل نقاشی، کامپیوتر، شنا و مواردی از این دست می‌توانند گزینۀ خوبی برای تفریح و سرگرمی تابستانی باشند. بسیاری از رتبه‌های برتر کنکور در یک رشتۀ غیردرسی مهارت بالایی دارند و این موضوع کمک می‌کند تا فعالیت مغزشان بهبود یابد.
ساعت مطالعاتی از بزرگ‌ترین دغدغۀ دانش‌آموزان است که در تابستان نمود بیشتری پیدا می‌کند. تعیین ساعت مطالعاتی کار ساده‌ای نیست و نمی‌توان برای همه نسخۀ یکسان پیچید! هدف و توانایی افراد با یکدیگر متفاوت است. اما به طور معمول، دانش‌آموزانی که به دنبال رتبه‌های زیر 1000 یا 2000 هستند، حداقل به 5 ساعت مطالعۀ روزانه در تابستان نیاز دارند. این عدد برای رتبه‌های بالاتر کاهش می‌یابد و برای کسب رتبه‌های زیر 6000، چهار ساعت در روز هم کفایت می‌کند. همه چیز به هدف شما باز می‌گردد.
یکی از بیشترین جست‌وجوهای دانش‌آموزان در زمان کنکور مربوط به تجربیات رتبه برترهای آزمون سراسری می‌شود. هر کسی شیوۀ مطالعاتی خاص خود را دارد و تضمینی نیست که برای شما مفید باشد. اما تکنیک‌هایی وجود دارد که برای موفقیت در تمامی افراد مشترک هستند و تجربۀ اکثر رتبه‌های برتر آزمون سراسری است که در ادامه به مهم‌ترین آنها اشاره می‌کنیم.
· ساعت مطالعاتی بالا
گفتیم که برای رسیدن به رتبۀ زیر 1000 کنکور حداقل 5 ساعت مطالعه در روز لازم است. اما رتبه یک کنکور به این حرف‌ها قانع نمی‌شود و ساعت مطالعاتی خود را به 7 یا 8 ساعت در روز می‌رساند. البته همه چیز به اینجا ختم نمی‌شود! درس خواندن در کنار تست زدن فایده ندارد. شما باید دانش خود را محک بزنید که تنها با حل آزمون میسر می‌شود. رتبه یک کنکور حداقل به 100 تست در روز نیاز دارد تا به نقاط قوت و ضعف خود مشرف شود.
برداشت برخی از دانش‌آموزان از استراحت کردن به شبکه‌های اجتماعی ختم می‌شود. تحقیقات نشان داده که چرخیدن در شبکه‌های اجتماعی به ویژه در زمان خواب، تأثیرات مخربی بر عملکرد مغز می‌گذارد. رتبه یک کنکور ساعت‌های استفاده از موبایل و اینترنت را به خوبی کنترل کرده و سعی می‌کند زمان تفریح را با برنامه‌های سازنده و کلاس‌های مفید مانند شنا، ورزش یا آموزش زبان انگلیسی پر کند.
رتبه یک کنکور تصمیم می‌گیرد که بیشتر زمان خود را صرف دروس اختصاصی، تقویت نقاط قوت و اصلاح نقاط ضعف بکند. نیازی به مطالعۀ دروس عمومی نیست و تمام تمرکز خود را بر یادگیری بیشتر دروس مهم می‌گذارد. از طرفی سعی می‌کند مطالب مهم پایه را دوره کرده و در صورت ازدیاد وقت، به پیشخوانی سال تحصیلی جدید هم بپردازد.
توانایی و ویژگی‌های افراد با یکدیگر متفاوت است. برنامه‌ای که مشاور تحصیلی برای شما تنظیم می‌کند، برای دوستتان مناسب نخواهد بود. برای رسیدن به جایگاه رتبه یک کنکور باید برنامۀ اختصاصی جهت درس خواندن در تابستان تنظیم شود؛ برنامه‌ای که تمام نیاز دانش‌آموز را پوشش داده و هم‌زمان به تفریح و سرگرمی او نیز لطمه وارد نکند.
نحوۀ مطالعۀ دروس با یکدیگر یکسان نیست. به طور مثال شاید ریاضی و فیزیک شبیه به هم باشند اما تکنیک‌های مطالعاتی متفاوتی دارند. رتبه یک کنکور در تابستان نسبت به روشهای مطالعاتی هر درس اطلاعات کافی کسب کرده و می‌کوشد تا با ایجاد عادت‌های مطالعاتی مثبت، تمام روش‌ها را به بهترین شکل ممکن اجرا کند.
همه چیز به نحوۀ مطالعه و برنامه‌ریزی مربوط نمی‌شود. گاهی اوقات انتخاب یک منبع آموزشی مناسب به اندازۀ درست درس خواندن اهمیت دارد. شما به عنوان یک دانش‌آموز وظیفه دارید که این تکنیک‌ها را یاد بگیرید چون بالأخره روزی با آنها مواجه خواهید شد.
موارد زیر از توصیه‌های مهم برای درس خواندن در تابستان هستند که برای همۀ دانش‌آموزان در هر پایه‌ای لازم است.
یکی از مواردی که بزرگ‌ترین آسیب را به دانش‌آموزان می‌زند، ارتباط با آدم‌هایی است که مدام به شما انرژی منفی می‌دهند. در مورد قطع ارتباط با این دسته از دانش‌آموزان هیچ تردیدی نداشته باشید.
در غیر این صورت پس از مدتی مانند آنها رفتار کرده و افت شدیدی را در تحصیل حس می‌کنید. حتی ممکن است به دلایلی مانند حسودی و مقایسه، مانع درس خواندن در تابستان بشوند. به این موارد حتماً دقت کنید.
عملکرد مغز شما نتیجۀ برنامۀ غذایی و ساعت خواب است. بخشی از بی‌حالی و کسلی دانش‌آموزان مربوط به بی‌انگیزگی نیست. گاهی اوقات مشکلات جسمی مانند کم‌خونی یا کم‌خوابی باعث بی‌حوصلگی می‌شوند. برای شروع سال جدید برنامۀ خواب خود را تنظیم کرده و تغذیۀ سالم داشته باشید. روزانه چند دقیقه ورزش هوازی نیز پیشنهاد می‌شود.
همانطور که گفتیم برای موفقیت باید تکنیک‌های مطالعاتی هر درس را یاد بگیرید. اگر این کار را انجام ندهید زمان بسیار زیادی هدر خواهد رفت و نهایتاً هم نتیجۀ دلخواه حاصل نمی‌شود. مشاورین تحصیلی در این مسیر همراه شما هستند و با ارائۀ نکات آموزشی به یادگیری هر چه بیشتر تکنیک‌های مطالعاتی کمک می‌کنند.
تلاش کردن کافی نیست! برای اینکه به نتیجۀ خوبی برسید باید از منابع آموزشی خوبی استفاده کنید. خودتان هم می‌دانید که برای موفقیت در کنکور یا آزمون تیزهوشان مطالعۀ کتاب درسی کفایت نمی‌کند. به همین دلیل منابع آموزشی و کلاس‌های آنلاین باید در اولویت باشند.
البته انتخاب از میان این همه منابع آموزشی مختلف تا حدودی سخت و گیج‌کننده است. باید منبعی را انتخاب کنید که علاوه بر کنکور شما را برای امتحانات نهایی و تشریحی مدرسه آماده کند. اگر به دنبال چنین کتاب‌ها و منابع کمک‌درسی هستید، حتماً به محصولات پرش سری بزنید تا هم در تابستان و هم در آزمون‌ها بدرخشید.
تابستان امسال یه فرصت عالی برای موفقیت دانش‌آموز شماست؛ گروه آموزشی پرش، برای پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزتان، طرحی را ارائه کرده که فرزندتان به وسیله آن می تواند مباحث سال قبل را مرور کند، با مباحث سال پیش‌رو آشنا شود و پایه تحصیلی خود را برای سال تحصیلی جدید قوی کند.
دانش‌آموز شما در طرح تابستانه پرش می تواند…
درس خواندن در تابستان شاید سخت باشد اما لازم است! رسیدن به دانشگاه‌های برتر همت و تلاش زیادی می‌طلبد و یک دانش‌آموز کوشا بهتر است از همۀ فرصت‌های خود استفاده کند. به ویژه اینکه تعداد رقبا بسیار بالاست و صندلی پذیرش دانشگاه‌ها بسیار کم!
در این میان استفاده از منابع آموزشی که دانش و توانایی شما را ارتقا دهد بسیار مهم است. این دقیقاً همان کاری است که پرش انجام می‌دهد. برای آشنایی بیشتر با طرح تابستانه پرش، کافی است به سایت پرش(paresh.ir) مراجعه کرده و شمارۀ تماس خود را در قسمت تماس با مشاورین وارد کنید.
فقط یک‌بار امتحان کنید
در قسمت ابتدایی در رابطه با موضوع مخرب بودن تعطیلات تابستان برای دانش آموزان، اشاره کوتاهی کردیم. اما حقیقت این ماجرا در چیست! بسیاری از دانش آموزان و والدین آنها معتقد هستند که مغز دانش آموزان همانند زمین کشاورزی است که بعد از یک مدت کار و فعالیت، نیازمند یک بازه چند ماهه استراحت به نام تعطیلات تابستان است. اما واقعیت ماجرا اینگونه نیست.
مغز همه انسان‌ها را می‌توانیم شبیه به یک عضله توصیف کنیم که هر چقدر این عضله فعالیت مداوم داشته باشد، بهتر و قوی‌تر از گذشته خود عمل می‌کند. اما موضوع تعطیلات تابستان در همه جای دنیا رواج داشت تا این که یک جامعه‌شناس آمریکایی به نام کارل الکساندر به تحقیق در این مورد پرداخت. او به مدت پنج سال بر روی سه گروه از دانش آموزان مطالعه کرد؛ به این صورت که ابتدا دانش آموزان را به سه گروه کلی تقسیم بندی کرد:
همانطور که در بحث قبلی به صورت مفصل صحبت کردیم، تابستان برای سطح علمی دانش آموزان مخرب است و میزان افت تحصیلی بعد از تعطیلات تابستان بسیار بیشتر از سایر فواصل زمانی است. در کشور ما نیز تعطیلات تابستان بیش از 100 روز طول می‌کشد و اکثرأ دانش آموزان در این 100 روز مطالعه ندارند؛ به همین دلیل، در آزمایش الکساندر دیدیم دانش آموزانی که در خانواده‌های مرفه بودند، با برنامه‌ریزی مختلف در تابستان مطالعه داشته‌اند و پیشرفت کسب کرده بودند. اما دانش آموزانی که در تابستان به حال خود رها شده بودند، در آزمون پس‌رفت نمرات به سمت منفی را تجربه کرده بودند.
یکی از سوالات اساسی در بین دانش آموزان و والدین این است که حال که ما می‌گوییم مطالعه در تابستان برای رشد علمی فرزندان مهم است، اما چگونه با شرایط تابستان درس بخوانند! از آن جایی که نام فصل تابستان همیشه در کنار مسافرت، تفریح و خوش‌گذرانی رقم خورده است، بنابراین برای اغلب افراد، مخصوصأ دانش آموزان در سن‌های پایین‌تر سخت خواهد بود که بتوانند از تفریحات دل کنده و به سراغ مطالعه و درس بروند.
توجه کنید باز هم تکرار می‌کنم قرار نیست در طول تابستان به صورت فشرده دانش آموزان مطالعه کنند، فشرده امتحان دهند و جای هیچ نفس کشیدنی برایشان باقی نماند. هدف از مطالعه در تابستان تنها بازیابی مباحثی است که دانش آموزان طی یک سال گذشته مطالعه کرده‌اند و برای ورود به مقطع جدیدتر، نیاز دارند تا بتوانند پیش‌نیازها را یادآور شوند. فاصله 100 روزه از امتحانات خرداد تا مهر ماه سال تحصیلی آینده، فاصله کمی نیست و بسیاری از موارد قطع به یقین فراموش می‌شوند.
بعنوان مثال فرض کنید دانش آموزی که جدول ضرب را تازه آموخته است اگر به صورت مداوم تکرار نکند، آیا می‌تواند تا آخرین سال تحصیلی خود جدول ضرب را به یاد داشته باشد! پس هر علمی نیازمند تمرین و تکرار است تا ملکه ذهن شود. بنابراین تابستان بهترین زمان برای حل مشکلات درسی است. اگر دانش آموزی درسی را کامل نیاموخته، اگر مبحثی را به جای مفهوم حفظ کرده تا فقط نمره بگیرد، اگر دانش آموزی نمره کمی کسب کرده است، همه این‌ها چراغ قرمزی برای این است که والدین باید در تابستان برنامه‌ریزی کنند تا مشکلات فرزندشان حل شود و به مقاطع بالاتر، سرایت نکند.
اولین موردی که معمولأ برای درس خواندن در تابستان دانش آموزان را وادار به عقب‌نشینی می‌کند، نداشتن انگیزه و به قول خودمان، نداشتن حس و حال درس خواندن است. بچه‌ها در سنین کودکی و نوجوانی معمولأ حال و حوصله همه کارهای فرعی را دارند بجز درس نخواندن! البته نمی‌توان به دانش آموزان موضع گرفت؛ چرا که این موضوع یک ویژگی غریزی است. اما برای درمان این نوع بی‌حوصلگی ابتدا باید علت به تعویق انداختن مطالعه را پیدا کنیم.
در واقع، ما ابتدا باید دلیل عدم علاقه به مطالعه را در وجود خودمان پیدا کنیم و موانعی را که باعث می‌شود تا به سمت بی‌میلی نسبت به درس مدرسه بکشد را در درون خود بیابیم. تا زمانی که ندانیم برای چه، به کدامین علت و بر اثر چه رخدادی از درس خواندن به جای لذت بردن فراری هستیم، هیچ وقت نخواهیم توانست مشکل را برطرف کنیم.
بنظر شما دلیل اصلی بی‌حوصلگی و فرار از درس خواندن چیست؟ برای جواب این سوال، پاسخ‌های بسیار متفاوتی وجود دارد؛ اما اصلی‌ترین دلیل بی‌علاقگی دانش آموزان در این است که هیچ وقت نه در مدرسه، نه در دانشگاه و حتی نه توسط خودشان اصول صحیح و روش مطالعه را نمی‌آموزند. پس ما ابتدا باید به سراغ یادگیری روشهای سریع مطالعه برویم که در صدر همه، یادگیری مهارت تندخوانی است. اما دلایل دیگری برای فرار از درس خواندن وجود دارد که به ترتیب عبارتند از:
هنگامی که ما تمرکز نداشته باشیم، معمولأ حوصله درس خواندن نیز نداریم؛ پس تصمیم می‌گیریم از وضعیت موجود فرار کنیم. اما باید نحوه مدیریت این مشکل را بیاموزیم، پس کارهای زیر را انجام دهید:
1. به مغزتان آموزش دهید؛ برای تمرکز حواس بازی‌های هوش بهترین گزینه هستند. بازی‌هایی مثل سودوکو، جدول کلمات، شطرنج، جستجو کلمات (مثلأ بازی ایرانی آمیرزا) و غیره.
2. وضعیت خوابتان را سر و سامان دهید؛ محرومیت از خواب و نداشتن خواب کافی، به راحتی موجب مختل کردن تمرکز حواس دانش آموزان می‌شود که متأسفانه این روزها، بسیاری از دانش آموزان و دانشجویان از خواب خود کم می‌کنند و به گشت و گذار در صفحات مجازی اختصاص می‌دهند.
3. ورزش کنید؛ برای تمرکز حواس حتمأ روزی نیم ساعت ورزش کنید. قرار نیست حتمأ به باشگاه رفته و هزینه‌های زیادی اختصاص دهید! در منزل نرمش کنید، حرکات کششی انجام دهید، رقص کنید، طناب بزنید و … ورزش کردن موجب تخلیه انرژی درونی فرد شده و تمرکز را افزایش می‌دهد.
4. به دل طبیعت پناه ببرید؛ سعی کنید روزانه اگر می‌توانید 20 دقیقه در فضا باز پیاده روی کنید. اگر برایتان مقدور نیست، حداقل یک یا چند گل و گیاه طبیعی را به محل زندگی خود اضافه کنید و روزانه 15 دقیقه وقتتان را صرف نگهداری از آنها کنید.
5. مدیتیشن انجام دهید؛ گاهی برای فرار از شلوغی‌های روزمره، چند دقیقه به تنهایی خود بروید، چشم‌ها را ببنیدید، ذهنتان را از هر موضوعی خالی کنید و به این صورت کم کم شاهد آرامش ذهنی و تمرکز حواس خودتان خواهید بود.
6. موسیقی خوب گوش دهید؛ گاهی برای فرار از حس کسلی و کرختی، موسیقی‌های مورد علاقه و ترجیحأ بی‌کلام کلاسیک و یا ملودرام‌های ملایم گوش کنید تا تمرکز حواستان را از دنیا بیرون به یک سمت جذب کنید.
7. استراحت را از برنامه روزانه‌تان حذف نکنید؛ همیشه قرار نیست انجام کارهای زیاد موجب خستگی ما شوند؛ گاهی ممکن است همین زندگی روزمره و بدو بدوهای روزانه ما را از پای درآورند. هر از گاهی، به خودتان استراحت دهید، از فضا مجازی فاصله بگیرید، از خواندن و شنیدن اخبار مختلف دست بکشید و لحظاتی را به دور از هیاهو زندگی ماشینی و تکنولوژی به استراحت بپردازید.
یکی از بدترین عادات مطالعه‌ای اکثر دانش آموزان، کندخوانی است. کندخوانی نه تنها باعث عقب ماندن از برنامه درسی می‌شود، بلکه بدتر موجب خستگی ذهن و بی‌حوصلگی در هنگام مطالعه می‌شود. برای ایجاد تعادل مناسب بین کمیت و کیفیت مطالعه، نباید آنقدر مطالعه جزئی و کند داشته باشید که حجم پیش‌روی بسیار ناچیز باشد و نه آنقدر استرس تمام کردن داشته باشید که سرسری از روی مباحث رد شوید.
بنابراین شما باید روش مطالعه خود را تصحیح کنید؛ برای بهبود وضعیت، کارهای زیر را انجام دهید:
1. به حفظ کردن دروس متکی نباشید و سعی کنید همیشه مطالعه‌ای مفهومی و تحلیلی داشته باشید.
2. مطالب را درسی را از طریق حل مسئله بیاموزید؛ مخصوصأ برای دروس محاسباتی مانند ریاضی!
3. از کلی خوانی شروع کرده سپس وارد جزئیات ریز و درشت شوید تا تسلط‌تان افزایش یابد.
4. برای خود محدوده زمانی مشخصی تعیین کنید و مطالب درسی را بین چند وعده مطالعاتی زمان‌دار تقسیم کنید.
5. تمرکز حواس خود را تقویت کنید؛ برای این کار از موارد گفته شده در فوق استفاده کنید و سعی کنید افکار مزاحم را در کاغذی یادداشت کنید تا در تایم‌های خالی به موقع رسیدگی کنید.
6. دروسی را که برایتان دشوار است یا بنظرتان خسته کننده هستند را در بازه‌های زمانی کوتاه 20 دقیقه‌ای مطالعه کنید و هر زمان احساس کردید که بازده مطالعه پایین آمده، استراحت کنید و یا به مطالعه درس دیگری بپردازید.
7. به خودتان باور داشته باشید، هیچ وقت نتیجه را پیش بینی نکنید که باعث کاهش اعتماد به نفستان شود و به جای استرس در رابطه با نتیجه دروس، امتحان و یا کنکور، زمانتان را به بهتر کردن خودتان و افزایش مهارت‌هایتان اختصاص دهید.
گاهی دانش آموزان یا اصلأ مطالعه نمی‌کنند و یا جوری مطالعه می‌کنند که هیچ راه نفس کشیدن و استراحتی برای خودشان باقی نمی‌گذارند. اصولأ با افراد نوع اول که صحبت خاصی نخواهیم داشت، اما در مورد نوع دوم افراد باید بگوییم داشتن تعادل بهترین گزینه است. نمی‌شود بدون هیچ استراحتی مطالعه کرد؛ چرا که در نهایت جز کمبود انرژی و از همه مهم‌تر دچار دلزدگی در از درس مورد نظر خواهید شد.
پس عاقلانه‌ترین کار ممکن این است که هنگام مطالعه هر 20 دقیقه یک بار به مدت 3 دقیقه استراحت کنید و هر یک و نیم ساعت مطالعه به مدت 15 دقیقه به خودتان استراحت دهید. منظور از استراحت کردن گردش در صفحات مجازی اینستاگرام و غیره نیست! بلکه استراحت یعنی چشمانتان را ببیندید تا عضله چشم استراحت کند، یک دور قدم بزنید، پوزیشن نشستن را تغییر دهید، آب بنوشید، اگر گرسنه هستید میان وعده نوش جان کنید و دوباره سروقت درس باز گردید.
یکی از اشتباهات رایج بین دانش آموزان این است که همیشه به دنبال برنامه‌های آماده‌ای هستند که شبیه یک لقمه راحت در اختیارشان قرار بگیرد. در حالی که این یک طرز تفکر غلط و باور اشتباه است. همان‌طوری که انسان‌ها از ویژگی‌های ذاتی متفاوتی برخوردارند، برنامه درسی هرکس نیز بنا بر ویژگی‌ها و عادات هر فرد متفاوت خواهد بود. بنابراین شما باید در قدم اول نحوه برنامه‌ریزی دقیق و شخصی برای خودتان را بیاموزید.
شاید در ابتدا کمی مشکل بنظر برسد اما اگر یک مثال برای شما بزنیم، خواهید دید که اصلأ سخت و طاقت‌فرسا نیست. فرض کنید شما به تازگی یک کامپیوتر یا لپ تاپ خریداری کرده‌اید. آیا تا زمانی که از سیستم عامل این محصول با خبر نشوید، می‌توانید برنامه متناسب با آن را نصب کنید! حال اگر فرض کنیم سیستم عامل محصول شما ویندوز 10 باشد، آیا می‌توانید برنامه‌هایی را که مختص ویندوز 8 یا ویندوز 11 هستند را نصب کنید؟ قطعأ نه!
پس بهترین کار این است که ابتدا سیستم عامل را بشناسیم، نوع ویندوز را بررسی کنیم، سپس برنامه‌های متناسب با سیستم مورد نظر خود را نصب کنیم. در بحث برنامه‌ریزی درسی نیز دقیقأ به همین شکل است. لطفأ هیچ وقت از برنامه‌های آماده استفاده نکنید! تا زمانی که مشاوری با شما صحبت نکرده، از وضعیت تحصیلتان آگاهی نداشته، عادات شما را نشناخته و از اوضاع خانوادگی و شرایط مطالعه و غیره شما اطلاعی نداشته باشد، نمی‌تواند برنامه متناسب خودتان را طراحی کند.
پس برای این که بتوانید بهترین برنامه درسی را متناسب با پایه تحصیلی خودتان و اوضاع درسی که بهتر از هر کس دیگری می‌دانید، بهتر است که دانش آموزان را به چند گروه مختلف تقسیم کنیم:
این دانش آموزان چون اولین پله‌های آموزش و یادگیری را طی می‌کنند، اصولأ بهتر است برنامه سبک‌تری نیز داشته باشند. برخی از مدارس غیر دولتی و یا مدارسی که در مناطق مرفه قرار دارند، به تازگی برای دانش آموزان خود برنامه‌های تابستانی در نظر می‌گیرند. اما اگر مدرسه دانش آموز یا فرزند شما چنین برنامه‌هایی را ارائه نمی‌دهد، بهتر است یک روز از هفته را به مطالعه فرزندتان اختصاص دهید که از نظر ما روز چهارشنبه بهترین فرصت است.
برای دانش آموزان کلاس چهارم، پنجم و ششم چون نسبت به دانش آموزان پایه‌های اول‌تر جا افتاده‌تر هستند، بنابراین یک مقدار برنامه آنها متفاوت خواهد بود. از آن جایی برای این دانش آموزان مباحث درسی کمی سخت‌تر شده است، بهتر است دو روز از هفته را برای مطالعه دروس مدرسه از سال قبل اختصاص دهید. بهترین گزینه برای این عزیزان روزهای یکشنبه و چهارشنبه هر هفته خواهد بود.
این دانش آموزان که شامل گروه‌های هفتم، هشتم و نهم متوسطه هستند، به دلیل این که یک مقطع نسبت به مقطع ابتدایی بالاتر رفته‌اند و دروس بیشتری به مباحث درسی اضافه شده و از طرفی، با یک سری دروس جدید دیگری آشنا می‌شوند، باید روزهای بیشتری را مطالعه کنند. برای دانش آموزان متوسطه اول بهتر است سه روز در هفته را به مطالعه دروس از سال گذشته اختصاص دهند که این برنامه می‌تواند روزهای زوج یعنی شنبه، دوشنبه و چهارشنبه باشد، یا بالعکس روزهای فرد یعنی روزهای یکشنبه، سه شنبه و پنجشنبه را در نظر بگیرند.
این دسته از دانش آموزان از زمانی که وارد پایه دهم می‌شوند دیگر جزو دانش آموزان و داوطلبان کنکور هستند؛ بنابراین برنامه این دوستان باید متفاوت‌تر از بقیه حساب شود. زمانی که پایه دهم را تمام کردید، باید در تابستان دهم به یازدهم پنج از روز از هفته را به مطالعه مباحث و مطالب درسی اختصاص دهید. پنجشنبه‌ها معمولأ روز جمع بندی مباحث هفته، مرور و آزمون است و جمعه‌ها را می‌توانید به تفریح و گردش اختصاص دهید.
برای دوستانی که پایه یازدهم را به اتمام می‌رسانند، یعنی در تابستان یازدهم به دوازدهم هستند، خیلی جدی‌تر باید به بحث مطالعه و کنکور بپردازند. برای این دوستان نیز پنج روز در هفته باید برای مطالعه در نظر گرفته شود، پنجشنبه‌ها معمولأ روز جبران عقب ماندگی از برنامه بوده و جمعه‌ها نیز نصف روز متعلق به مرور و تست و آزمون و نصف روز مال خودتان برای تفریح، سرگرمی و اتسراحت باید اختصاص داده شود. برای دوازدهم هم که دیگر بحثی نمی‌کنیم تا در ادامه به صورت مفصل شرح دهیم.
بعد از این که دانش آموزان و والدین مجاب می‌شوند که اهمیت مطالعه در تابستان تا چه حد است، معمولأ نوبت به آن می‌رسد که باید چه درس‌هایی در تابستان خوانده شود. برای پاسخ به این سوال باید بگوییم که این موضوع برای هر دانش آموز و نسبت به پایه تحصیلی متفاوت است. بنابراین باز هم به سراغ دسته بندی دانش آموزان می‌رویم تا بهتر بتوانیم پاسخ‌گو سوال شما باشیم.
برای دانش آموزان ابتدایی بهتر است بیشتر بر روی مباحث ریاضیات و تقویت مهارت‌های خواندن و نوشتن زمان گذاشت. توجه کنید قرار نیست دانش آموز را یک روز کامل در خانه حبس کنیم و وادار کنیم تا فقط درس بخواند! نه .. برای دانش آموزان ابتدایی والدین می‌توانند خودشان از روی کتاب درسی در یک دفتر مجزا تمرین بنویسند تا دانش آموز حل کند و یا از کتاب‌های کمک آموزشی موجود در کتاب فروشی‌ها استفاده کنند.
بعد از این که دانش آموز حجم مشخصی از تمرینات ریاضی را حل کرد، سعی کنید جواب‌های او را چک کنید و در صورتی که اشتباهی یا خطایی دیدید، آن مبحث را یک دور با فرزندتان کار کنید تا این اشتباه را با خود به پایه‌های بالاتر حمل نکند. برای مهارت خواندن نیز می‌توانید از کتاب فارسی مدرسه یا کتاب‌های داستان استفاده کنید تا دانش آموز در خواندن جملات به مرور تبحر لازم را کسب کند.
برای دانش آموزان پایه هفتم، هشتم و نهم نیز باید بر روی مهارت‌های ریاضی، مهارت دستور زبان در سه درس فارسی، عربی و زبان و انگلیسی بعلاوه مهارت انشاء نویسی کار شود. چون از پایه هفتم به بعد معمولأ دانش آموزان خودشان مسئول مطالعه درس‌هایشان هستند، پس باید سعی کنند مشکلات ریاضی را حل کنند، در درس فارسی قسمت دستور زبان را به خوبی بیاموزند و برای درسی عربی و زبان انگلیسی نیز بر روی بحث قواعد و گرامر زبان کافی بگذارند.
بحث مطالعه برای دانش آموزان نهمی که امتحانات نهایی دارند و در آستانه انتخاب رشته نیز هستند، از اهمیت بسیاری برخوردار است. سعی کنید مهارت ریاضی را کامل کنید چون دنباله مباحث را در دهم خواهید خواند. پایه قواعد و گرامر زبان انگلیسی نیز از سال نهم شروع می‌شود و اگر علاقه مند هستید و خانواده موافق بودند، شرکت در کلاس‌های زبان از سال هفتم بسیار مناسب و به جا خواهد بود؛ چرا که زبان نه تنها برای مدرسه و کنکور، بلکه در زندگی روزمره، تکنولوژی، گردشگری و … نیز باید در سطح بین المللی اطلاعاتی داشت.
از آن جایی که گفتیم دانش آموزان دهم دیگر کنکوری محسوب می‌شوند و باید کم کم ساعت مطالعه‌شان را افزایش دهند، برای این دوستان باید بگوییم بعد از امتحانات خرداد، بعد از حدود یک هفته استراحت واجب است مطالعه را شروع کنند. دهمی‌ها ابتدا باید برنامه‌ریزی کنند سپس دروسی را که می‌دانند خوب یاد نگرفته‌اند، مشکل دارند و یا در امتحان نمره پایینی کسب کرده‌اند را باید دسته بندی کنند. سپس طبق برنامه به مطالعه بپردازند.
بعد از این که یک برنامه تابستانه برای خود تدارک دیدید و دروسی را که نیازمند مطالعه در تابستان هستند تا یک بازیابی از اطلاعات داشته باشید و به قول معروف علومی را که آموخته‌اید از حافظه کوتاه مدت به حافظه بلند مدت ارجاع دهید، شاید این سوال برای شما پیش آید که در تابستان چند ساعت باید مطالعه کنید یا اوصولأ چند ساعت مطالعه در تابستان برای موفقیت شما تأثیرگذار خواهد بود.
در پاسخ به این سوال باید بگوییم، برای دوستان پایه ابتدایی چندان تفاوتی نمی‌کند که چند ساعت مطالعه کنند، همین که هفته‌ای یک روز را به تمرین و پرورش مهارت ریاضی و خواندن اختصاص دهند، کفایت می‌کند. برای دوستان متوسطه اول نیز اصولأ باید در حدود سه یا چهار ساعت مطالعه هفتگی داشته باشند که ذهن آمادگی خود را از دست ندهد.
اما برای دوستان کنکوری، یعنی از سال دهم تا دوازدهم، مطالعه باید اگر کم است، کم کم افزایش داده شود. به این صورت که اگر اصلأ مطالعه نداشته‌اند از سال‌های قبل، از روزی 3 ساعت باید شروع به مطالعه کرده و این میزان را در سال دهم تا 5 ساعت در روز افزایش دهند. برای دوستان یازدهمی نیز همینطور! باید از روزی 3 ساعت شروع کنند تا روزی 5 إلی 7 ساعت ادامه دهند تا برای کنکور آماده شوند.
بی‌انگیزگی و دلسرد شدن در مراحل مختلف زندگی برای هر کسی پیش می‌آید و دوران کنکور نیز از این قاعده مستثنی نیست. بی‌انگیزه و بی‌حوصله بودن در دوران کنکور که روزهای مهم و تعیین کننده‌ای است، می‌تواند شما را از مسیر خود دور کند و باعث شود که زمان‌های طلایی و فرصت‌های تکرار نشدنی خود را از دست دهید. برای مقابله با بی‌انگیزگی و بی‌حوصلگی اول باید دلایل وجود چنین حسی را بررسی کنیم و بعد سراغ راه حل این مشکل رویم. این دلایل عبارتند از:
📷 یکی از دلایل بی‌انگیزگی، نداشتن هدف مشخص است؛ این که ما ندانیم دقیقأ داریم برای چه چیزی تلاش می‌کنیم! برای رد شدن از این مسئله باید یک تصویر ذهنی از خواسته‌هایمان برای آینده داشته باشیم تا وقتی بی‌انگیزه می‌شویم به آن فکر کنیم و دوباره پر از شوق و شور و تلاش شویم.
📷 دلیل دوم بی‌انگیزگی داشتن ترس از مشکلات و سختی‌های مسیر است؛ این که همیشه فکر کنیم نمی‌توانیم مطالب را تمام کنیم و شاید وقت کم بیاوریم و غیره، باعث می‌شود استرس بگیریم که خود این استرس اثر منفی بر ذهن و عملکرد ما می‌گذارد و باعث افت توان فکری و سطح انرژی می‌شود. برای عبور از این مشکل باید یک برنامه جامع تا روز کنکور برای خودمان تدوین کنیم تا همیشه خیالمان از تمام کردن منابع و مرورهای کافی راحت باشد و بدانیم قرار نیست به مشکل کمبود زمان برخوریم.
هرچه از نظر زمانی دغدغه کمتری داشته باشیم انرژی و انگیزه بیشتری خواهیم داشت و برای این که از برنامه عقب نمانیم، ذهنمان تمام توانش را برای دوری از تنبلی و عقب افتادگی می‌گذارد.
📷 یکی دیگر از افکاری که باعث بی‌انگیزگی می‌شود، این است که اکثرأ دانش آموزان با خودشان فکر می‌کنند که رقبایشان دارند تلاش مضاعف می‌کنند و آنها نمی‌توانند به رقبا برسند. در این شرایط باید به این نکته توجه کنیم که اولأ شرایط ما و دیگر رقبا تقریبأ یکسان است و همه ما روزی 24 ساعت زمان داریم و همه قرار است به سوالات یکسانی در آزمون پاسخ دهیم. ثانیأ دقیقأ در همین زمانی که داریم به عملکرد و تلاش دیگران فکر می‌کنیم، آنها درحال تلاش و کوشش بیشتر هستند! پس با انگیزه شروع کنیم تا خودمان را به سطح مطلبوب برسانیم و احساس رضایت کنیم.
️اکثر دانش آموزان بعد از آزمون نیز به دلیل عدم کسب نتیجه مورد نظر، بی‌حوصله می‌شوند و انگیزه خود را از دست می‌دهند. در این شرایط دو راه دارید:
برای شروع دوباره و ایجاد انگیزه می‌توانید از روشهای بسیاری استفاده کنید. اما آنچه قبلأ تست شده‌اند و معمولأ دانش آموزان نیز جواب گرفته‌اند می‌تواند انجام کارهای زیر باشد:
خیلی مهم است که شروع مطالعه با علاقه همراه باشد، چرا که اگر درسی را خوب مطالعه کنید و تست بزنید و به انتها برسانید، نوعی انرژی مثبت خواهید گرفت که بقیه روز نیز به همین منوال مفید واقع خواهید شد.
گاهی ممکن است بعد از شروع یک درس متوجه شوید که اصلأ تمرکز و حوصله کافی ندارید و نمی‌توانید روی آن درس متمرکز شوید. بنابراین اصلأ خودتان را اذیت نکنید و خیلی راحت درس مورد مطالعه را تعویض کنید و به جای آن درسی را که برایتان خوشایند است، جایگزین کنید.
توجه کنید شما باید مطالعه را برای خودتان لذت بخش کنید. بعنوان مثال، یک سری کارهای کوچیک که شاید به چشم اهمیت نداشته باشند اما در باطن منجر به حال دل خوب شوند را می‌توان موارد زیر را نام برد:
خیلی مهم است که دائم و پشت سر هم یک درس را مطالعه نکنیم؛ چرا که قطعأ ذهن خسته می‌شود و به دنبال آن بی‌حوصلگی به سراغتان خواهد آمد. حتی در بازه امتحانات نیز اگر حس کردید خسته‌اید، می‌توانید یک درس آسان‌تر را مرور کنید تا ذهنتان کمی استراحت کرده و در عین حال از زمانتان نیز به خوبی بتوانید استفاده کنید. و نکته آخر این که، منتظر نباشید یکهو از آسمان انگیزه و حوصله برای شما نازل شود! چرا که هیچ وقت این اتفاق شدنی نیست و تنها کسی که می‌تواند به شما کمک کند، خودتان هستید. درست است که شروع هر چیزی سخت است، اما هر چقدر درست‌تر در مسیر هدف قرار بگیرید خواهید دید که یادگیری چقدر لذت بخش‌تر خواهد شد.
برنامه‌ریزی در تابستان مخصوصاً برای کسانی که کنکوری نیستند باید بسیار منعطف باشد. بهترین برنامه آن برنامه‌ای است که خود فرد برای خودش می‌چیند و شرط لازم برای یک برنامه‌ریزی مفید این است که فرد شناخت عمیقی از شرایط ذهنی، بدنی، سطح علمی و توانایی یادگیری خود داشته باشد.
به عنوان مثال هر کسی باید از میزان تنش‌ها و اضطراب‌هایی که در بدنش تجربه می‌کند، آگاهی کامل داشته باشد و بداند که در چه مواقعی و چگونه این تنش‌ها به حداقل می‌رسند و در چه مواقعی یادگیری او در بیشترین حد است. به عبارت دیگر برنامه‌ریزی نیاز به یک خودشناسی عمیق و توانایی کنترل احساسات، تنش‌ها و تکانه‌های درونی دارد.
برخی از دانش‌آموزان برای برنامه‌ریزی متکی به دیگران هستند. به عنوان مثال از جدول‌های برنامه‌ریزی آماده استفاده می‌کنند یا معلم به همه‌ی دانش‌آموزانش می‌گوید شما باید روزی ۶ ساعت درس بخوانید و آنها خود را ملزم کرده که این قانون را رعایت کنند و پس از مدتی خسته می‌شوند. در صورتی که برنامه‌ریزی باید شخصی سازی شده و متناسب با شرایط هر فرد باشد. بنابراین، زمان بررسی سوال “چگونه در تابستان درس بخوانیم؟” باید احتمال عدم اجرای برنامه در نظر بگیرید تا به مناسب‌ترین روش ممکن برسید.
درس خواندن در تابستان نباید تبدیل به یک چالش ذهنی برای دانش‌آموز شود. این فصل، فرصتی است برای تقویت و پیشرفت تحصیلی که در کنار آن می‌توان به تفریحات و اوقات فراغت نیز رسید. در ادامه 5 نکته‌ی کاربردی را معرفی می‌کنیم تا به جوابی مناسب برای سوال “چگونه در تابستان درس بخوانیم؟” درست پیدا کنید.
اهداف بلند‌مدت و کوتاه‌مدت خود را تعیین کنید. به این سوال جواب بدهید که: “هدف من از درس خواندن در تابستان چیست؟” هدف جزئی خود را بر اساس این سوال تعیین کنید که حالا برای رسیدن به این هدف کلی چه فعالیت‌هایی را باید انجام دهم؟ برای مثال هدف کلی شما کسب معدل ۱۹ در سال آینده است.
هدف‌های جزئی با توجه به هدف کلی‌تان تعیین می‌شود. به عنوان مثال، هدف شما کسب نمره مطلوب در دروس سال آینده است. پس باید هم اشکالات سال قبل را برطرف کنید و هم پیشخوانی کنید. تعیین اهداف در برنامه باعث مشخص شدن مسیر مطالعه‌ی شما می‌شود. بدون هدف دچار سردگمی، بی‌انگیزگی، یاس و تنبلی در درس خواندن خود می‌شوید.
برای اینکه یک برنامه مناسب برای خود تدوین کنید، بهتر است عادات و رفتارهای ثابت و متغیر خود را مشخص نمایید. عادات ثابت شما رفتارهایی است که هر روز آنها را انجام می‌دهید. مثل زمان بیدار شدن، صبحانه خوردن، ناهار و شام خوردن، ورزش کردن که رفتاری ثابت در زندگی شما است.
بررسی رفتارهای ثابت باعث می‌شود که برای برنامه‌ریزی دقیق‌تر شناخت بهتری از خود پیدا کنید. می‌دانید چقدر در روز وقت خالی دارید تا بتوانید برنامه‌ریزی خوبی داشته باشید. رفتارهای متغیر شامل مهمانی رفتن، باشگاه رفتن و غیره می‌شود که هر روز نیست و زمان مشخصی ندارد. بهتر است در برنامه هفتگی خودتان تایم‌هایی را برای این رفتارهای متغیر و پیش‌بینی نشده خالی بگذارید. مخصوصا در تابستان که بیشتر به مسافرت و گردش وقت می‌گذارید.
اولویت بندی در هر برنامه‌ای از ملزومات آن برنامه است. اولویت‌بندی در دروس باعث نظم‌دهی در نحوه مطالعه شما می‌شود. در برنامه خود مشخص کنید دروس را به چه ترتیبی می‌خواهید مطالعه کنید، برای مثال برای تیرماه سه یا چهار درس را انتخاب کنید و برای مرداد و شهریور هم همینطور. می‌توانید زمانی که برای دروس مهم‌تر در نظر می‌گیرید را نسبت به سایر دروس بیشتر کنید. اگر دانش‌آموز پایه دهم به یازدهم هستید یا در پایه دوازدهم، باید این را بدانید که براساس ضرایب مهم هر درس در کنکور، مطالعه دروس را اولویت‌بندی کنید. حتی رعایت اولویت‌بندی در پایه ابتدایی نیز بسیار مهم است.
برای اینکه بتوانید برنامه‌ریزی در تابستان دهم و یازدهم یا سایر مقاطع را به خوبی پیش ببرید، لازم است اصول روش مطالعه صحیح را بلد باشید. شما نمی‌توانید در تابستان به صورت ناگهانی ساعات مطالعه خود را افزایش دهید. یا با بی‌نظمی در مطالعه این فرصت طلایی سه ماهه را از دست دهید. بنابراین بهتر است در ابتدا در زمانی درس بخوانید که بیشترین تمرکز و کارایی ذهنی را داشته باشید. در مرحله بعد متناسب با میزان ظرفیت و توان خود برای درس خواندن، مطالعه خود را شروع کنید. برای مثال شاید در ابتدا لازم باشد تنها ۳ الی ۴ ساعت در روز درس بخوانید. مهم‌تر از میزان ساعات مطالعه، وجود نظم و پیوستگی در مطالعه است.
تنها زمانی می‌توانید ساعات مطالعه خود را افزایش دهید که درس خواندن را در روز برای خود به یک روال منظم تبدیل کرده باشید. در آن صورت می‌توانید به تدریج و با کمک مقاله چگونه ساعات مطالعه بالا ببریم؟ زمان و ساعات درس خواندن‌تان را افزایش دهید.
همانطور که گفتیم استفاده از کلاس‌های معلم خصوصی یکی از بهترین روشهای جمع‌بندی دروس پایه دهم و یازدهم در تابستان است. به خصوص اگر در درس‌های سخت و مشکل‌داری مانند ریاضی، فیزیک، زیست و شیمی و غیره اشکالات پایه‌ای فراوانی داشته باشید، اجرای برنامه درسی در تابستان به مشکل می‌خورد. معلم خصوصی علاوه بر پایه دهم و یازدهم، برای سایر مقاطع نیز یکی از بهترین و زودبازده‌ترین روشهای یادگیری و مرور دروس است.
