خوشبختانه این روزها سطح ایمنی ساختمان های مسکونی و تجاری بیش از پیش افزایش پیدا کرده است. مجهز شدن این مکان ها به انواعی از تجهیزات آتش نشانی، ساکنین ساختمان را در مقابل حوادث غیرمنتظره ایمن نگاه می دارد. تقریبا تمامی ساختمان های نوساز به تجهیزات اعلام حریق مجهز می شوند و معمولا تا زمانی که سیستم اعلام حریق در ساختمان نصب و راه اندازی نشود، مجوز سکونت در آن داده نمی شود. برای طراحی و اجرای سیستم اعلام حریق می بایست فاکتورها و نکات مختلفی را در نظر داشت که قصد داریم در این مطلب با این موارد آشنا شویم.
سیستم اعلام حریق و تجهیزات اطفا حریق از بخش ها و اجزای مختلفی تشکیل شده است. در این سیستم انواعی از تجهیزات اطفا حریق از جمله دتکتورهای تشخیص دهنده حریق، آژیرها، فلاشرها و دستگاه کنترل مرکزی را می توان مشاهده کرد که هر کدام وظیفه خاصی را بر عهده دارند و نقشی موثری در تشخیص و اطفا حریق ایفا می کنند. این تجهیزات نیز خود به دسته های دیگری تقسیم می شوند. به عنوان مثال؛ دتکتورهای تشخیص حریق به گروه های زیر تقسیم می شوند:
· دتکتور دودی
· دتکتور گازی
· دتکتور شعله
· دتکتور حرارتی
همانطور که از نام این تجهیزات آتش نشانی برمی آید، هر کدام نسبت به عامل خاصی حساس هستند و در صورت وجود این علائم و نشانه ها در محیط، با آژیر کشیدن پیام خطر را به پنل مرکزی سیستم اعلام حریق منتقل می کنند. از سیستم های اعلام حریق می توان در تمامی ساختمان های تجاری، صنعتی و مسکونی استفاده کرد. اما شرایط نصب و راه اندازی این سیستم ها در هر مکانی متفاوت است. شما می توانید انواع این تجهیزات را از فروشگاه های تجهیزات آتش نشانی خریداری کنید.
برای طراحی و اجرای سیستم اعلام حریق استانداردها و اصول خاصی در نظر گرفته شده است. نمی توان انتظار داشت هر نوع سیستمی برای هر مکانی مناسب و کاربردی باشد. معمولا سیستم های اعلام حریق به دو گروه کلی تقسیم می شوند که عبارتند از سیستم های اعلام حریق اتوماتیک و سیستم های اعلام حریق دستی. در تقسیم بندی دیگری از این سیستم ها، می توان آن ها را در سه گروه زیر قرار داد:
· سیستم اعلام حریق متعارف
· سیستم اعلام حریق آدرس پذیر
· سیستم اعلام حریق بیسیم
هر کدام از این سیستم ها، مکانیزم عمل و روش کار مخصوص به خود را دارند. از این رو پیش از اینکه بخواهید در منطقه مورد نظر، سیستم را راه اندازی کنید، لازم است با نوع طراحی و نحوه کار آن آشنا باشید. به عنوان مثال؛ سیستم اعلام حریق متعارف تنها زون و محلی که حریق در آن اتفاق افتاده است را مشخص می کند. در صورتی که سیستم اعلام حریق آدرس پذیر به طور دقیق کد و مشخصات آدرس عامل حریق را تعیین می کند.
برای طراحی و اجرای سیستم اعلام حریق در مرحله نخست می بایست محل مورد نظر را به طور کامل مورد بررسی قرار دهید. این بررسی به شما کمک می کند تا بتوانید بهترین سیستم اعلام حریق را برای محل انتخاب کنید. از دیگر فاکتورهای مهم در طراحی و اجرای سیستم اعلام حریق عبارتند از:
· تعیین محل مورد نظر برای نصب تجهیزات اعلام حریق
· تعداد مورد نیاز از هر کدام از تجهیزات اطفا حریق
· چگونگی کابل کشی و مدارکشی
· بررسی تعداد کابل های مورد نیاز
· تعیین اندازه کابل ها
برای اینکه بتوانید سیستم اعلام حریق را به درستی اجرا و راه اندازی کرده و از تجهیزات آتش نشانی بهترین استفاده را داشته باشید، لازم است با استانداردهای مهم در طراحی و اجرای سیستم اعلام حریق آشنا شوید. این استانداردها به شرح زیر هستند:
· استاندارد NFPA
· استاندارد BS
· و الزامات عمومی طراحی
الزامات عمومی طراحی همانطور که مشخص است، برای هر پروژه ای حیاتی و ضروری هستند. در واقع در هر مکانی که بخواهید اقدام به اجرا و طراحی سیستم اعلام حریق کنید لازم است این الزامات را در دستور کار خود قرار دهید. اما در خصوص دو استاندارد دیگر بایستی بدانید که هر پروژه ای تنها نیاز به یکی از آن ها دارد. یعنی اگر راه اندازی و نصب سیستم اعلام حریق را بر اساس یک استاندارد مشخص شروع کردید، لازم است تا پایان بر طبق دستورالعمل های همان استاندارد پیش رفته و پروژه را به اتمام برسانید.
شستی اعلام حریق برای کار کردن می بایست به صورت دستی فعال شود. بنابراین در نصب و راه اندازی آن می بایست به چند نکته مهم توجه داشته باشید:
· شستی می بایست قابل رویت و در دسترس باشد. به گونه ای که در شرایط اضطراری بتوان به سرعت آن را فعال کرد.
· فاصله شستی اعلام حریق از کف می بایست 140 سانتی متر باشد. بسته به شرایط منطقه این فاصله می تواند به میزان 20 سانتی متر پایین تر یا بالاتر باشد.
· بهترین مکان برای نصب شستی اعلام حریق در نزدیکی راهروها و راه پله هاست.
· بیشترین فاصله برای دسترسی به شستی اعلام حریق 45 متر است.
· نصب شستی در زیرزمین و همچنین ورودی راه پله ها کاملا ضروری است.
همانطور که می دانید در میان تجهیزات آتش نشانی، دتکتورها جزء متنوع ترین اجزا هستند. (دتکتورهای دودی، شعله، گازی و حرارتی) هر کدام از این تجهیزات روش نصب و راه اندازی متفاوتی دارند و برای اجرای آن ها می بایست از استانداردهای بخصوصی تبعیت کرد. در ادامه به طور خلاصه با استانداردها و نکات مهم نصب دتکتورهای دودی و حرارتی آشنا می شویم.
· حداکثر فاصله استاندارد میان دتکتورهای دودی 10.6 متر است.
· فاصله استاندارد برای نصب دتکتور دودی از دیوار می بایست بیشتر از 50 سانتی متر باشد.
· فاصله استاندارد برای نصب دتکتور دودی از دریچه هوا می بایست بیشتر از 1 متر باشد.
· فاصله استاندارد برای نصب دتکتور دودی از درب آسانسور می بایست کمتر از 1.5 متر باشد.
· حداکثر ارتفاع استاندارد برای نصب دتکتور دودی 10.5 متر است.
· استاندارد ارتفاع برای نصب دتکتور حرارتی چیزی بین 7.5 الی 9 متر است.
· دتکتورهای حرارتی نباید پس از نصب بیشتر از 7 متر از هم فاصله داشته باشند.
· فاصله دتکتورهای حرارتی از دیوار بایستی بیشتر از 50 سانتی متر باشد.
· اتاق دیزل و پارکینگ می بایست حتما به دتکتور حرارتی مجهز شوند.
