پارک‌های شیمیایی - قسمت دوم

پارک‌های شیمیایی در سراسر جهان قطب‌هایی پویا برای توسعه صنعتی، نوآوری و پایداری در بخش شیمیایی جهانی عمل می کنند و به عنوان پیچیده‌ترین و حیاتی‌ترین بخش از صنعت شیمی، نقش قابل توجهی در توسعه اقتصادی و تولید مواد شیمیایی برجسته دارند. در این مقاله به بررسی چشم‌انداز متنوع پارک‌های شیمیایی در سراسر جهان می‌پردازد و بر نقش محوری آن‌ها در پیشرفت فناوری، تقویت همکاری‌های بین‌المللی و ترویج شیوه‌های پایدار تأکید می‌کند و در این آخر نیز به بررسی زنجیره ارزش اینفرالئونا آلمان می‌پردازیم.

دسترسی جهانی

پارک های شیمیایی در سراسر جهان پراکنده شده اند و به رشد صنایع شیمیایی در تقریباً هر قاره کمک می‌کنند. از آسیا تا آمریکای شمالی، این پارک‌ها اجزای اساسی زنجیره تامین منطقه‌ای و جهانی را تشکیل می‌دهند.

تمرکز تخصصی:

مناطق مختلف میزبان پارک‌های شیمیایی با تمرکزهای تخصصی هستند که با نقاط قوت و نیازهای اقتصاد مربوطه هماهنگ هستند. برخی بر پتروشیمی تاکید می‌کنند، در حالی که برخی دیگر بر داروسازی تخصص دارند و پوششی غنی از تخصص صنعتی در سراسر جهان ایجاد می کنند.

پارک‌های شیمیایی در اروپا

منطقه اروپا دارای 62 پارک شیمیایی در 18 کشور است که از این تعداد آلمان با 25 پارک، هلند با 6 و فراسنه با 5 پارک شیمایی فعال در جایگاه اول تا سوم اروپا از نظر تعداد پارک شیمایی قرار دارند.

برای اطلاع بیشتر درخصوص پارک‌های شیمایی اروپا می‌توانید به سایت زیر مراجعه کنید

پارک شیمیایی لودویگشافن آلمان

پارک شیمیایی لودویگشافن ریشه‌های تاریخی عمیقی دارد و قدمت آن به اواخر قرن نوزدهم باز می‌گردد. این شرکت توسط غول شیمیایی آلمانی BASF (Badische Anilin-und Soda-Fabrik) تاسیس شد و از آن زمان به یکی از بزرگترین مجتمع‌های شیمیایی یکپارچه در سطح جهان تبدیل شده است. پارک شیمیایی لودویگشافن با مساحتی حدود ده کیلومتر مربع در شهر لودویگشافن ایالت راینلاند-فالتز در جنوب غرب آلمان واقع شده است. این پارک بزرگترین مجتمع شیمیایی یکپارچه جهان است.شرکت BASF بالغ بر ۱۱۴ هزار نفر نیرو در سراسر جان دارد که 39 هزار نفر از این نیرو‌ها یعنی یک سوم از آن‌ها در این پارک شیمایی مشغول به کار هستند.
این پارک میزبان طیف متنوعی از واحدهای تولیدی است که پتروشیمی ها، مواد شیمیایی ویژه، پلاستیک و غیره را پوشش می دهد. این تنوع امکان هم افزایی بین بخش های مختلف را فراهم می کند و به کارایی عملیاتی و شیوه های پایدار کمک می کند.
به عنوان مقر BASF، همچنین مهد مفهوم Verbund است.مفهوم Verbund برای اولین بار در این پارک شیمیایی ابداع شد و به سایر پارک‌های شیمیایی آلمان و سپس دنیا اشاعه پیدا کرد. این کلمه که معادل آلمانی “ترکیب” می‌باشد یعنی جایی که امکانات تولید، جریان انرژی و تدارکات به طور هوشمند با هم شبکه شده اند.

این ادغام منجر به زنجیره‌های ارزش افزوده کارآمد از مواد شیمیایی اولیه تا محصولات بسیار پیچیده می‌شود. به عنوان مثال، شبیه به هر پارک شیمیایی دیگری، محصول هر واحد تولیدی، خوراک یک واحد دیگر است تا بیشترین بهره از محصولات جانبی تولید شده برده شود، یا محصولات تولیدی که معمولا دمای بالایی دارند، برای تولید بخار و استفاده مجدد از انرژی آن در واحدها به کار گرفته می‌شوند.
ستون فقرات Verbund شبکه‌ای متراکم از حدود 200 کارخانه تولیدی است که توسط بیش از 2850 کیلومتر خط لوله و بیش از کیلومتر مسیر ریلی به یکدیگر متصل شده اند. در این سایت حدود 8000 محصول تولید با حجم سالیانه 8.5 میلیون تن تولید می‌شوند. این سایت همچنین به عنوان یک پلت فرم فناوری و مرکز تحقیقات شرکتی نیز برای باسف عمل می‌کند. محصولات این پارک طیف وسیعی از فرآورده های دارویی، پلیمرها، فرآورد‌ه‌های پالایشی، مواد بسته بندی، محصولات پتروشیمی و شمار زیادی محصولات با سفارش مخصوص را در بر می‌گیرد. ظرفیت اسمی واحدهای مستقر در این پارک مجموعا ۱۰ میلیون تن در سال می‌باشد.

این مجموعه در سال ۱۸۶۹ در قالب چند واحد تولید مواد شیمیایی در کنار هم شروع به کار کرده و تا به امروز به تدریج گسترش یافته و به یک پارک شیمیایی تبدیل شده است.

پارک شیمیایی آنتورپ، بلژیک

فلاندرز خانه بزرگترین و دومین خوشه یکپارچه پتروشیمی جهان در اروپا، بخشی از بندر آنتورپ بروژواقع در بلژیک است.پارک شیمیایی فلاندرز، یکی از بزرگترین پارک‌های شیمیایی اروپا و یکی از پیشروترین خوشه نفت و شیمیایی در اروپا است. این مجموعه به عنوان یک مجموعه یکپارچه با تمرکز بر پالایش، پتروشیمی و تولید محصولات شیمیایی با ارزش بالا عمل می‌کند. قابلیت ذخیره سازی بیش از 7 میلیون مترمکعب محلول‌های شیمیایی، حضور 2 تا برترین پالایشگاه اروپا، 4 کراکر بخار و حدود 30 شرکت فعال در بخش نفت و شیمیایی. موقعیت استراتژیک آن در نزدیکی بنادر اصلی، اتصال جهانی آن را افزایش می‌دهد.

تاریخچه پارک شیمیایی آنتورپ عمیقاً ریشه در سنت غنی صنعتی بلژیک دارد. این پارک که در منطقه‌ای با میراث نوآوری تأسیس شده است، به یک نیروگاه تولید محصولات پتروشیمی تبدیل شده است.

پارک شیمیایی آنتورپ که به صورت استراتژیک در امتداد رودخانه شلدت و نزدیک به شبکه های حمل و نقل اصلی اروپا قرار دارد، به یک بازیگر کلیدی در زنجیره تامین جهانی تبدیل شده است. موقعیت آن لجستیک کارآمد و تجارت بین المللی را تسهیل می‌کند.فلاندرز علاوه بر موقعیت استراتژیک در مرکز اروپای غربی، در قلب منطقه آنتورپ-روتردام-راین-روهر (ARRRA)، قوی‌ترین ابر خوشه صنعتی اروپا، واقع شده است. علاوه بر این، این منطقه در مرکز شبکه خط لوله اروپای غربی قرار دارد.
بلژیک و فلاندر با گردش مالی سالانه 73.8 میلیارد یورو که بیش از دو سوم آن در فلاندر تولید می‌شود، رتبه اول را از نظر فروش سرانه مواد شیمیایی و پلاستیک در جهان دارند.صنایع شیمیایی 65159 شغل مستقیم و 150000 شغل غیرمستقیم در بلژیک ایجاد می‌کند که این کشور را به یکی از بزرگترین کارفرمایان این کشور تبدیل می‌کند.
8 شرکت از 10 شرکت شیمیایی برتر جهان، در این منطقه سایت تولیدی دارند و علاوه بر این، همه 10 شرکت برتر بیو داروی جهان در این منطقه فعالیت‌هایی کلیدی دارند. بنابراین جای تعجب نیست که مبالغ هنگفتی توسط شرکت‌های خارجی به فعالیت‌های مستقر در فلاندر تزریق می‌شود. بیش از 13 میلیارد یورو سرمایه گذاری مستقیم خارجی در صنایع شیمیایی فلاندر بین سال‌های 2010 تا 2020 ثبت شده است.سرمایه‌گذاری‌های عمده در سال‌های گذشته شامل پروژه‌های در مقیاس بزرگ است که توسط Borealis (اتریش)، BASF (آلمان)، Covestro (آلمان)، Evonik (آلمان)، INEOS (بریتانیا)، Kaneka (ژاپن)، Nippon Shokubai (ژاپن) آغاز شده است.

پارک شیمیایی پترو ربیغ، عربستان

پارک شیمیایی پترو ربیغ، واقع در عربستان سعودی، نمادی از تعهد پادشاهی این کشور به توسعه صنعتی و نوآوری در بخش پتروشیمی است. ریشه‌های پارک شیمیایی پترو ربیغ به تاسیس شرکت پالایش و پتروشیمی پترو ربیغ در اوایل دهه 2000 بازمی گردد. این سرمایه گذاری مشترک بین عربستان سعودی آرامکو و سومیتومو گام مهمی در جهت تنوع بخشیدن به اقتصاد عربستان سعودی بود. پالایشگاه پترورابغ در سال ۱۹۹۰ با ظرفیت ۳۲۵ هزار بشکه در روز در عربستان افتتاح شد. طرح ارتقا و توسعه این مجموعه به ارزش ۱۰ میلیارد دلار در سال ۲۰۰۵ بین شرکت های آرامکو و سومیتومو در زمینی به وسعت ۳۰ هکتار شروع شد و تا سال ۲۰۰۹ به طول انجامید. میزان ۳۷.۵% مالکیت این مجموعه متعلق به آرامکو، ۳۷.۵% متعلق به شرکت سومیتومو و ۲۵%مابقی متعلق به مردم است.

پارک شیمیایی پترو ربیغ به عنوان یک مجتمع پالایشگاهی و پتروشیمی یکپارچه پدیدار شد که از نظر استراتژیک در سواحل دریای سرخ قرار دارد. این مزیت جغرافیایی امکان دسترسی آسان به مسیرهای کشتیرانی جهانی را فراهم می‌کند و نقش پارک را در بازار بین المللی پتروشیمی افزایش می‌دهد. این پارک شیمیایی به دلیل قابلیت‌های تولیدی اش که شامل تولید محصولات تصفیه‌شده، پتروشیمی‌ و مواد شیمیایی ویژه است، شهرت دارد. این تنوع پترو رابیگ را به عنوان یک مرکز جامع در زنجیره ارزش پتروشیمی قرار می‌دهد.
از ویژگی های این طرح، تبدیل یک پالایشگاه به پتروپالایشگاه بوده است ضمن اینکه غیر از خوراک مایع، از خوراک های گازی نیز استفاده می‌کند که باعث ایجاد ظرفیت تولید مواد شیمیایی بسیار متنوعی می‌شود. همچنین تبدیل مواد پایه شیمیایی مانند اتیلن و پروپیلن به محصولات باارزش بیشتر نظیر پروپیلن اکسید، اتیلن گلیکول و سایر گریدهای پلیمری اتیلن از ویژگی‌های این پتروپالایشگاه است.

در بالا سعی شده بود که شما خوانندگان گرامی رو کمی با تعدادی از مهمترین پارک‌های شیمیایی جهان آشنا کنیم و در ادامه به صورت جز به بررسی زنجیره ارزش یکی از این پارک‌های شیمیایی در آلمان می‌پردازیم.

پارک‌ شیمیایی اینفرالئونا آلمان

سایت شیمیایی Leuna یکی از بهترین مراجع شیمی مدرن در اروپا است. این پارک با دارا بودن موقعیتی استراتژیک در قلب اروپا و زیر ساختی کارآمد و دارا بودن امکانات و مراکز تحقیقاتی مناسب توانسته به بازیگری مهم در تامین مواد اولیه صنایع اروپا تبدیل گردد.مساحت این پارک در حدود 1300 هکتار است که 10 هزار نفر در ان مشغول به فعالیت هستند و بیش از 100 شرکت در این پارک حضور دارند.تولید سالانه این پارک بالغ بر دوازده میلیون تن کالا است که عمده مواد اولیه خود را به صورت مستقیم از روسیه به وسیله خط لوله مستقیم تهیه می‌کند و همچنین با دسترسی به خطوط لوله مرکز توزیع گاز اروپا توانسته جایگاه کلیدی در اروپا پیدا کند.

در این مقاله سعی شد که خوانندگان را با نمای کلی پارک‌های شیمیایی در جهان آشنا کنیم و در مقاله بعدی درخصوص پارک‌های شیمیایی ایران صحبت خواهیم کرد.