امروز میخواهیم درباره افرادی صحبت کنیم که به اصطلاح، «خودشان، آقای خودشان هستند». این قشر از نیروی کار، فریلنسر (Freelancer) یا آزادکار نام دارند. فریلنسرها معمولاً هر زمان که بخواهند کار میکنند که خب، این خودش نوعی مزیت به حساب میآید. با این حال، در فریلنسینگ یا آزادکاری هم همیشه وضع گلوبلبل نیست و مشکلات مربوط به خودش را دارد.
ما میدانیم که بسیاری از شما با عبارت فریلنسینگ آشنایی دارید و در حال حاضر میدانید که از چه صحبت میکنیم. با این حال، هنوز عدهای وجود دارند که با سیستم کاری فریلنسرها آشنایی ندارند و حتی بعضی از آنها نمیدانند قرار است راجع به چه چیزی در این مقاله صحبت کنیم.
به همین دلیل، سعی داریم در همینجا سخن کوتاه کنیم و جوانب مختلف فریلنسینگ را بررسی کنیم تا بتوانیم به تعریفی جامعه از عبارات فریلنسینگ و فریلنسر برسیم. پیشنهاد میکنم خواندن این مقاله را از دست ندهید.
بد نیست در ابتدا نگاهی به پیشینهی تاریخی این کلمات داشته باشیم.
اصطلاح فریلنسر (Freelancer) بارها و بارها توسط والتر اسکات (Walter Scott) در رمان مشهور آیوانهو (Ivanhoe) به کار برده شده است. این لغت به جنگجویان مزدور قرون وسطایی اشاره دارد که هیچگونه تعهدی به خاندان سلطنتی یا اشرافزادگان نداشتند.
توماس.آن براون (Thomas N. Brown) نیز پیشتر در کتاب دوران زندگی هیو میلر (The Life And Times Of Hugh Miller) از این اصطلاح استفاده کرد. بعدها لغتنامهی انگلیسی آکسفورد این واژه را جزو افعال دستهبندی نمود (Freelance). با این حال، امروزه لغت فریلنس به شکل فعل، اسم، صفت و حتی قید در زبان انگلیسی کاربرد دارد.
حال که با تاریخچه این کلمات آشنا شدیم، سرنخهایی از تغییرات زبانی و معنی فعلی این کلمات در اختیار داریم.
فریلنسینگ (Freelancing) در لغت به معنای آزادکاری است و فریلنسر (Freelancer) به شخصی گفته میشود که خود اشتغال بوده و لزوماً تعهد بلندمدتی به شرکت یا مجموعهای خاص ندارد.
بعضی از فریلنسرها توسط شرکتها و موسسات به دیگران معرفی میشوند. اما بعضی دیگر بهصورت کاملاً مستقل، از طریق انجمنها و وبسایتهای معتبر به فعالیت مشغول هستند. بنابراین نحوهی همکاری فریلنسرها بسته به شرایط بسیار متفاوت است؛ مثلاً برخی خواهان عقد قرارداد کاری و رسمی هستند؛ در حالی که عدهی دیگر به صورت رایگان و به امید کسب شهرت کار میکنند.
دستمزد فریلنسرها چگونه پرداخت میشود؟
دستمزد فریلنسرها نیز بسته به مهارت، تجربه و زمینهی کاری به روشهای مختلفی پرداخت میگردد؛ مثلاً برخی مبلغ مورد نظر را بهصورت روزانه، ساعتی یا پس از انجام پروژه دریافت مینمایند. عدهای هم هزینهی کل را برآورد کرده و مبلغی را پیشاپیش بهعنوان بیعانه از مشتری میگیرند. برای پروژههای مهم و پیچیدهتر نیز قراردادهایی تنظیم میشود که دستمزد فریلنسر را پس از انجام هر مرحله و بر حسب کیفیت کار واریز میکنند.
اصطلاح فریلنسینگ بیشتر در حوزههای ادبی و علمی مورد استفاده قرار میگیرد و به عقیدهی برخی نظریهشناسان، اصطلاحی وابسته به دانش و فرهنگ است. نویسندگی، ویراستاری، هنرپیشگی، موسیقی، برنامهنویسی کامپیوتر، طراحی وب، مترجمی، تصویرگری، بازاریابی، تولید فیلم و محتوا، همه و همه از زمینههای مربوط به فریلنسینگ به شمار میروند که در این میان نویسندگی، تبلیغات، طراحی و مترجمی طرفداران بیشتری را به خود اختصاص دادهاند.
فریلنسر و مشتقات آن در حوزههای هنر و نویسندگی به کسانی گفته میشود که برای چاپ و توزیع آثار خلقشدهی خود به یک یا چندین ناشر احتیاج دارند. این افراد، عمدتاً با دریافت وجه نقد، حق نشر آثار خود را در یک بازهی زمانی محدود به ناشران واگذار مینمایند.
شاید فکر کنید که فریلنسر همان پیمانکار است ولی خیلی فرق دارد؛ برخلاف فریلنسر، پیمانکار از قبل، تحت نظر ناشر یا سازمان قرار دارد و پس از اتمام همکاری، دیگر اجازهی خلق یا توزیع آثار را نداشته و در صورت تخلف طبق قانون با وی رفتار خواهد شد.
همانطور که قبلاً گفتیم فریلنسینگ یا آزادکاری یکی از بهترین راهها برای کسانیست که میخواهند برای خودشان کار کنند. فریلنسرها میتوانند در آنِ واحد برای چند کارفرما کار کنند و از مهارتهای مختلفشان برای پول درآوردن استفاده کنند. حتی تایم کاریشان دست خودشان است و در هر موقع از روز که دوست دارند میتوانند کار کنند.
به نظر ایدهآل میآید، نه؟ به خصوص اگر دوست ندارید زیاد با افراد سر و کله بزنید، با فریلنسری میتوانید از کار کردن در محیط دلخواه خود لذت ببرید و از اینکه ابتکار عمل دست خودتان است، خرسند باشید؛ چون این بهترین کار برای شماست.