تأثیر اثر تماشاگر: چگونه محیط و تجربیات پیشین بر تصمیمات و رفتارهای بیزینسی تأثیر می‌گذارند نوشته: حمید رحیمی نژاد، بیزینس کوچ حرفه‌ای

مقدمه:

اثر تماشاگر (Bystander Effect) پدیده‌ای روانشناختی است که در موقعیت‌های بحرانی یا اضطراری مشاهده می‌شود. این اثر نشان می‌دهد که افراد معمولاً در مواقع بحران، به جای اقدام، منتظر می‌مانند که دیگران وارد عمل شوند. در این شرایط، حس مسئولیت میان افراد به شدت کاهش می‌یابد، چرا که افراد به این باور می‌رسند که دیگران بهتر از آن‌ها قادر به حل مشکل خواهند بود.

در دنیای کسب‌وکار، اثر تماشاگر می‌تواند در تصمیم‌گیری‌ها، رهبری، و حتی نحوه واکنش به چالش‌های پیش‌آمده در سازمان‌ها تأثیرگذار باشد. در چنین شرایطی، ممکن است مدیران و کارکنان در برابر چالش‌ها و تصمیمات مهم، منفعل عمل کنند و منتظر بمانند که دیگران تصمیم‌گیری کنند. این موضوع می‌تواند به ضرر سازمان و حتی پروژه‌ها تمام شود.

در این مقاله، به تحلیل اثر تماشاگر در دنیای کسب‌وکار خواهیم پرداخت و نحوه تأثیر آن را در تصمیم‌گیری‌های مهم بررسی خواهیم کرد. هدف این است که مدیران و رهبران کسب‌وکارها با درک این پدیده، راهکارهایی را برای بهبود تصمیم‌گیری‌ها و افزایش مسئولیت‌پذیری در تیم‌های خود پیدا کنند.

⸻

اثر تماشاگر در کسب‌وکار:

اثر تماشاگر به این معناست که در موقعیت‌های بحرانی یا اضطراری، افراد ممکن است به دلیل احساس مسئولیت کم یا انتظار از دیگران، هیچ اقدامی انجام ندهند. این پدیده در سازمان‌ها و تیم‌های کاری نیز مشاهده می‌شود، جایی که اعضای تیم، به‌ویژه در مواقعی که نیاز به تصمیم‌گیری سریع و مؤثر دارند، از اقدام خودداری می‌کنند.

نمونه در سازمان‌ها:

تصور کنید در یک جلسه مدیریت بحران، گروهی از مدیران منتظر هستند که یک نفر اقدام به حل مشکل کند. در این حالت، همه افراد به نوعی انتظار دارند که دیگران وارد عمل شوند، و این تأخیر در تصمیم‌گیری می‌تواند به آسیب جدی به سازمان وارد کند. در چنین شرایطی، اثر تماشاگر باعث می‌شود که هیچ‌کدام از اعضای تیم مسئولیت را بر عهده نگیرند و مشکلات بدون حل باقی بمانند.

این اثر در کسب‌وکارها می‌تواند منجر به عدم تصمیم‌گیری به موقع، کاهش بهره‌وری و در نهایت ضعف عملکرد سازمان شود. به ویژه در مواقع بحرانی که سرعت تصمیم‌گیری از اهمیت بالایی برخوردار است، این نوع انفعال می‌تواند باعث ایجاد مشکلات جدی شود.

⸻

راهکارهای مدیریتی برای مقابله با اثر تماشاگر:

1. تقویت فرهنگ مسئولیت‌پذیری:

مدیران باید در تیم‌های خود مسئولیت‌پذیری را تقویت کنند و این حس را ایجاد کنند که هر فرد مسئولیت دارد تا در مواقع بحرانی وارد عمل شود. برای این کار، می‌توان با برگزاری کارگاه‌ها و برنامه‌های آموزشی برای تقویت توانمندی‌های تصمیم‌گیری و مدیریت بحران اقدام کرد.

2. تعیین مسئولیت‌های روشن:

برای جلوگیری از اثر تماشاگر، مسئولیت‌های هر فرد باید به طور دقیق و روشن تعریف شود. زمانی که افراد بدانند که مسئولیت‌ها به وضوح تعیین شده است، احتمال انفعال و انتظار از دیگران کاهش می‌یابد. مدیران باید اطمینان حاصل کنند که هر فرد در تیم، نقش خود را به خوبی درک می‌کند و می‌داند که در موقعیت‌های بحرانی باید چه اقداماتی انجام دهد.

3. ایجاد انگیزه برای اقدام فوری:

در مواقع بحرانی، به جای منتظر ماندن برای تصمیم‌گیری دیگران، باید فضایی ایجاد کرد که اعضای تیم تشویق شوند تا سریعاً اقدام کنند. ایجاد یک سیستم تشویقی برای اقدام‌گرایی و حل مسئله در تیم‌ها می‌تواند کمک‌کننده باشد.

⸻

نتیجه‌گیری:

اثر تماشاگر پدیده‌ای است که می‌تواند تأثیرات منفی بر تصمیم‌گیری‌ها و رفتارهای فردی و جمعی در سازمان‌ها داشته باشد. این اثر می‌تواند باعث تأخیر در تصمیم‌گیری‌ها و کاهش مسئولیت‌پذیری شود، به ویژه در شرایط بحرانی.

برای غلبه بر این چالش‌ها، مدیران باید راهکارهایی برای تقویت مسئولیت‌پذیری و تصمیم‌گیری فوری پیاده‌سازی کنند. از آنجا که این مسائل به رفتارهای گروهی و فردی مرتبط هستند، توانمندی‌های رهبری و مدیریت بحران در موفقیت سازمان‌ها نقشی حیاتی ایفا می‌کند.

حمید رحیمی نژاد، بیزینس کوچ حرفه‌ای، به مدیران و رهبران کسب‌وکارها توصیه می‌کند که با آگاهی از اثر تماشاگر، راهکارهای مناسب را برای تقویت اقدام‌گرایی و بهبود عملکرد تیم‌های خود در شرایط بحرانی اتخاذ کنند.