گاهی خیال میکنیم که ماجرای رسیدن به هدف، از شناسایی و انتخاب هدف آغاز میشود؛ اما در واقع، چنین نیست. رؤیاپردازی، فعالیت مهمی است که پیش از شناسایی و انتخاب هدف آغاز شده و در تمام طول فرآیند تا رسیدن به هدف تداوم دارد.
ناخودآگاه ما با تصویر کار میکند و ما در اکثر موارد پیش از انتخاب هدف، تصویری از وضعیت دلخواه را در ذهن خود مجسم میکنیم و بعد آن تصویر (رؤیا) را به تدریج با رعایت اصول هدفسازی، به هدف تبدیل میکنیم. رؤیا صرفاً یک تصویر یا وضعیت دلخواه است؛ اما هدف ویژگیهای خودش را دارد، تحت کنترل ما، مشخص، کمی و قابل اندازهگیری، واقعی، قابل دستیابی و زماندار است. هدف با رؤیا متفاوت است. برای رؤیا نمیتوان برنامهریزی کرد؛ اما میتوان از میان رؤیا، هدف یا هدفهایی را شناسایی و انتخاب کرد و برای آنها برنامهریزی کرد.
هر چه بیشتر مهارت رؤیاپردازی را در ذهن خود پرورش دهیم؛ ذهن ما بهتر و هنرمندانهتر این کار را انجام میدهد. رؤیا یا تصویری که ما از وضعیت مطلوب و دلخواه، در ذهن خود میسازیم میتواند جزئیات و لایههای متعددی داشته باشد، میتواند متحرک باشد، میتواند همراه با صدا و احساس باشد و هر چه این جزئیات و لایهها در آن بیشتر باشد؛ در واقع ما داریم نشانی دقیقتری از وضعیت دلخواه را به ناخودآگاه خود میسپاریم و راه را برای رسیدن به این وضعیت دلخواه هموارتر میکنیم.
مزایای رؤیاپردازی
1. گاهی ما هدفی نداریم یا دست کم، آن هدف برایمان روشن و واضح نیست؛ در این گونه موارد رؤیاپردازی مؤثر و کمککننده است. پس از آن که رؤیا یا تصویر دلخواه را ساختیم، با کمی هوشمندی یا با کمک یک متخصص میتوانیم هدف یا اهداف مناسبی را از درون آن رؤیا جستجو و مستند کنیم.
2. گاهی ما هدف داریم؛ اما جزئیات هدف برایمان مشخص نیست؛ در این گونه موارد، رؤیاپردازی میتواند نقش بسیار مفیدی داشته باشد. تجسم خلاقانه هدف مورد نظر، میتواند جزئیات هدف را برای ما روشن کند و کمک کند که به طور دقیقتری هدف دلخواهمان را جستجو و دنبال کنیم. ما با رؤیاپردازی به ناخودآگاهمان یک تصویر میدهیم و به او میگوییم که قرار است به این نقطه برسیم. با این کار، ناخودآگاه، تمام توان و انرژیاش را برای رسیدن به این تصویر، به کار میگیرد.
3. هر نوع تلاش برای دستیابی به هدف، معمولاً مشکلات و سختیهایی دارد. در این مشکلات است که موانع ذهنی نظیر خستگی، اهمالکاری، بیحوصلگی، نیاز به تفنن و تفریح و نظایر آن نیز بالا میآید و مانع تمرکز بر روی هدف و تلاش برای دستیابی به آن میشود. رؤیاپردازی که سبب میشود ما تصویر شادیبخش، مفرح و ارزشمندی از هدف دلخواهمان داشته باشیم، ابزار قدرتمندی در اختیار ما میگذارد که بتوانیم بر این موانع درونی غلبه کنیم.
4. ما در مسیر هدف، معمولاً با موانع و مشکلات بیرونی نیز مواجه میشویم؛ در این حالت رؤیاپردازی نقشی پیشگویانه دارد. در زمانی که به هدف دلخواه و رؤیایی خود فکر میکنیم و آن را در ذهن خود مجسم میکنیم، این احتمال وجود دارد که ذهن ما به سمت موانع و مشکلات احتمالی که ممکن است بروز کند، منحرف شود. ما در زمان تجسم هدف، سعی میکنیم ذهن خود را بر روی هدف اصلی و جزئیاتش، متمرکز نگه داریم؛ اما دیدن موانع و مشکلات، میتواند نوعی زنگ هشدار را برای ما روشن کند. در واقع، دیدن این موانع و مشکلات به ما کمک میکند که بدانیم ممکن است با چه چیزهایی روبهرو شویم و خودمان را برای این رویارویی مجهز و آماده کنیم و در صورت نیاز ابزارهای لازم را فراهم آوریم. به عبارت دیگر به ما کمک میکند که بدانیم پیش از قدم گذاشتن در راه هدف، چه ابزارهایی را در کولهبارمان قرار دهیم.
5. وقتی که رؤیاپردازی میکنیم، در کنار تصاویر دلخواه، گاهی ترسهای ما هم خودشان را نشان میدهند. این ترسها ممکن است به شکلهای مختلفی نمود پیدا کنند:
شناسایی ترسهای در زمان رؤیاپردازی کمک میکند که پیش از گام گذاشتن در مسیر هدف، برای رفع یا کاستن از شدت آنها چارهاندیشی کنیم.
معایت رؤیاپردازی
از آن جا که ناخودآگاه ما قدرت تفکیک بین رؤیا و واقعیت را ندارد، رؤیاپردازی افراطی میتواند این اشکال را داشته باشد که ناخودآگاه ما باور کند که ما به آن تصویر دلخواه دست پیدا کردهایم و دیگر دست از تلاش و فعالیت بردارد.