روش مطالعه PQ6R یکی از کاربردی ترین روش های مطالعه و یادگیری است. شاید نام تکنیک های مختلف مطالعه را شنیده باشید. این تکنیکها برای راحت تر شدن فرایند یادگیری طراحی شده اند.
در دنیای مدرن امروز، زندگی سرعت بیشتری دارد و برای هر کاری تکنیک و مهارتی ایجاد شده است. شاید در گذشته بهترین روش درس خواندن، تکرار زیاد مطالب بود؛ اما امروزه درست خواندن بر زیاد خواندن اولویت دارد.
هرکدام از روش ها و تکنیک های مطالعه برای گروهی از افراد مناسب تر هستند و با توجه به نیاز و سطح علمی و توان ذهنی او انتخاب میشوند.
این تکنیک ها هم به یادسپاری را راحت تر میکنند و هم موجب میشوند سرعت یادآوری مباحث خوانده شده بیشتر شود.
کنکور آسان است قصد دارد یکی از کارآمدترین تکنیک های درس خواندن که روش مطالعه PQ6R است را به شما بیاموزد.
این روش، یک تکنیک سیستماتیک هشت مرحله ایست که اسمش مخفف حروف اول چند عبارت است.
پیش مطالعه Preview
برای پیش مطالعه توصیه میشود اول با کتاب و موضوع آن آشنا شوید. بررسی سرفصل ها و تیترها، دید کلی نسبت به محتوای کتاب به شما میدهد. کتاب را ورق بزنید و به شکلها و جداول و نمودارها نگاه کنید. مقدمه یا چکیده هر فصل را بخوانید. اگر در پایان هر فصل سوالاتی طرح شده، آنها را مرور کنید. این مرحله، ذهن شما را برای یادگیری مباحث کتاب آماده میکند.
معمولا پیش مطالعه قبل از حضور در کلاس و تدریس معلم انجام میشود؛ اما اگر شما فارغ التحصیل هستید قبل از شروع به خواندن کتاب، این مرور کلی را انجام دهید.
بهترین روش مرور را میتوانید با مطالعه این مقاله بطور کامل فرا گیرید.
سوال گذاری یا سوال پرسیدن از موضوع مورد مطالعه Question
بعد از مرور کلی مطالب، سوالاتی را که به ذهنتان میرسد، بنویسید. بهتر است تعداد این سوال ها بیشتر از پنج تا باشد. به تیترها نگاه کنید و با توجه به آنها پرسش هایی را طرح کنید. از سوال های آخر فصل هم میتوانید کمک بگیرید؛ اما سعی کنید متکی به آنها نباشید. شاید پس از خواندن دقیق متن متوجه شوید پاسخ سوالتان در آن نبوده است؛ اشکالی ندارد. هدف از این مرحله فعال کردن ذهن شما و آمادگی و کنجکاوی بیشتر آن برای آغاز یادگیری فعال است.
دقیق خواندن متن اصلی کتاب Read
شروع به خواندن مطالب کتاب کنید. بادقت و عمیق بخوانید و سعی کنید کلیات مطالب را به خوبی متوجه شوید؛ اما درگیر وسواس مطالعه نشوید. با سرعت مناسب و متعادلی بخوانید. اگر برخی از جزئیات مثل فرمول ها یا نظریه ها در ذهنتان نمی ماند، به خودتان سخت نگیرید. در این مرحله تاکیدی بر حفظ کردن مطالب نداشته باشید؛ فقط قرار است مبحث را خوب بفهمید و آن را در ذهنتان سازماندهی کنید. در مراحل بعدی جزئیات بیشتری را به یاد خواهید سپرد.
اگر شما هم میخواهید پنج مرحله اصلی مطالعه را بشناسید ، روی متن قرمز کلیک نمایید.
یاد داشت برداری کنید Record
هنگام مطالعه، بخش های مهم آن را یادداشت کنید. جملات را با جزئیات و کامل ننویسید و فقط به مطالب اصلی اشاره کنید. سعی کنید یادداشت ها تاجایی که ممکن است مختصر و مفید باشند.
میتوانید از نمودارهای درختی برای خلاصه کردن مطالب مهم استفاده کنید. قرار است یادداشت های نوشته شده، مرحله مرور را برایتان راحتتر کنند. همچنین نوشتن مطالب روی کاغذ به تحلیل و یادگیری بیشتر آنها کمک میکند و باعث میشود در ذهن بمانند.
تفکر عمیق درمورد مطلب خوانده شده Reflect
درباره مباحث خوانده شده کتاب، فکر کنید. سعی کنید آنچه را که خوانده اید به یاد بیاورید. به ارتباط بین مباحث و بخش های مختلف کتاب فکر و آنها را تحلیل کنید. قرار است در این مرحله مطالبی را که خوانده اید در ذهنتان تثبیت کنید. این مرحله بسیار مهم است و تاثیر زیادی بر یادگیری شما دارد. شاید بخواهید بعد از مطالعه، کتاب را ببندید و به مطالب آن فکر کنید. حتی میتوانید درحال استراحت این کار را انجام بدهید.
اصلاح و بازنگری مطالب Revise
در این مرحله کتاب را باز کنید و بخش هایی را که خوب متوجه نشدید، دوباره بخوانید. میتوانید یادداشت ها و نکته برداری هایتان را تکمیل کنید. این مرحله را با دقت و توجه به جزئیات انجام دهید تا مطلبی جا نماند.
بازگو کردن مطالب Recite
با کمک یادداشت ها و خلاصه نویسی خود، مطالب را برای خود تکرار کنید. مثل یک معلم که برای شاگردانش توضیح میدهد، مطالب را برای خودتان تشریح کنید. سعی کنید بدون باز کردن کتاب، تمام مباحث را بازگو کنید. به سوالات آخر فصل و سوالهایی که خودتان قبلا طراحی کرده بودید، جواب دهید. اگر لازم است نظریه ها، فرمول ها و یا بخشی را که مهم است، حفظ کنید.
بازگو کردن مطالب، به بازیابی سریع تر آنها در جلسه آزمون کمک میکند. وقتی درمورد مباحث از خود سوال میپرسید و آن را برای خود توضیح میدهید، در حافظه شما ماندگارتر میشوند و یادآوری آنها هم آسانتر خواهد شد.
مرور نهایی مطالب Review
خواندن مباحث جدید باید همراه با مرور مباحث قبلی باشد. اگر مطالبی را که میخوانید، مرور نکنید به تدریج از ذهن شما پاک میشوند.
مرور مطالب باید اصولی باشد. اولین مرور بهتر است کمتر از بیست و چهار ساعت بعد از مطالعه و از روی خلاصه نویسی خودتان انجام شود. اگر مطالب را خوب بلد بودید مرور بعدی را میتوانید یک هفته بعد انجام دهید. سپس مطلب را در برنامه مرور ماهانه یا چندماهه خود قرار دهید.
مرور کردن به اندازه خواندن درس جدید، مهم است و فکر نکنید وقت شما را تلف میکند.
روش مطالعه PQ6R برای همه کسانی که قصد مطالعه مطلبی را دارند کاربردی و مفید است. فرقی نمیکند که شما دانش آموز باشید و یا کارمندی که برای ارتقا سطح علمی خود تلاش میکنید.
اما این روش برای داوطلبان آزمون سراسری هم بسیار کارآمد است. اگر در ابتدای مسیر مطالعه برای کنکور هستید و یا قصد دارید مبحث دشواری را از اول بخوانید و یاد بگیرید به خوبی میتوانید از روش مطالعه PQ6R استفاده کنید.
اول مبحث موردنظرتان را به صورت کلی مرور کنید. سپس درمورد آن سوال هایی از خود بپرسید. بعد به خواندن دقیق مبحث بپردازید.
هنگام مطالعه میتوانید حاشیه نویسی و نکته برداری کنید. پس از آن میتوانید تست هر مبحث را حل کنید. تست های ترکیبی برای سازماندهی روابط بین مطالب خوانده شده مفید هستند.
برای خود برنامه مرور درس ها را طراحی کنید و در دورههای زمانی مشخصی همه مطالب مهم را بارها برای خود توضیح دهید و تکرار کنید. با این روش مباحث در ذهن شما ماندگار میشود و در جلسه کنکور میتوانید به خوبی از معلومات خود استفاده کنید و به رشته دلخواهتان نزدیک تر شوید.
