داده‌ها همیشه حقیقت را نمی‌گویند

همیشه گفته می‌شود «داده‌ها تصمیم می‌سازند»،
اما واقعیت این است که داده‌ها فقط تا وقتی مفیدند که درست تحلیل شوند.

ما به‌جای اینکه داده‌ها را درک کنیم، گاهی فقط دنبال تأیید باور خودمان از آن‌ها هستیم.

🔹 مثلاً:
در یک پژوهش، میانگین نمره‌ی رضایت مشتری‌ها عدد ۸ از ۱۰ گزارش شده.
تحلیلگر سریع نتیجه می‌گیرد «بیشتر مشتری‌ها راضی هستند».
اما وقتی توزیع داده بررسی می‌شود، مشخص می‌شود نیمی از مشتری‌ها امتیاز ۱۰ داده‌اند و نیمی ۶!
میانگین فریبنده‌ست — چون دو گروه کاملاً متفاوت پشت یک عدد پنهان شده‌اند.

🔹 یا در دنیای کسب‌وکار:
مدیری می‌بیند فروش ماه گذشته ۲۰٪ افزایش داشته و فکر می‌کند عملکرد تیم عالی بوده.
ولی داده‌های جزئی‌تر نشان می‌دهند این رشد فقط مربوط به یک محصول خاص است؛ بقیه حتی افت داشته‌اند.
داده‌ها تصمیم نگرفته‌اند، تحلیل سطحی باعث تصمیم اشتباه شده است.

پس بله، داده‌ها می‌توانند تصمیم بسازند —
اما فقط وقتی که درست فهمیده شوند، نه فقط جمع‌آوری.

📈 کار ما به‌عنوان تحلیلگر این نیست که از داده‌ها جواب بگیریم،
بلکه باید یاد بگیریم از آن‌ها سؤال درست بپرسیم.

💬 شما تا حالا داده‌ای دیدید که تحلیل سطحی از آن باعث نتیجه‌گیری غلط شود؟
تجربه‌تان را بنویسید 👇

✍️ از زهرا ترجمان مدیر سایت ترجمان آمار – آموزش و تحلیل داده