«بهترین پرسشنامهها طولانی نیستند؛ دقیق و تکمعناییاند.»
در طراحی پرسشنامه، یکی از اشتباهات رایج این است که تصور میشود هرچه تعداد سؤالها بیشتر باشد، خروجی تحقیق معتبرتر خواهد بود. اما تجربههای میدانی و اصول آماری نشان میدهد پرسشنامههای کوتاه و دقیق، هم نرخ پاسخ بالاتری دارند و هم دادههای قابل تحلیلتری تولید میکنند.
سؤال چندمفهومی باعث میشود مشخص نباشد پاسخدهنده دقیقاً به کدام بخش واکنش نشان داده است.
نمونه واضح:
❌ «از کیفیت خدمات و برخورد کارکنان چقدر راضی هستید؟»
این سؤال دو متغیر را با هم میسنجد و تحلیل آن را بیمعنا میکند.
✔ نسخه صحیح:
• «میزان رضایت از کیفیت خدمات»
• «میزان رضایت از برخورد کارکنان»
اهمیت این اصل زمانی آشکار میشود که متوجه میشویم همپوشانی گزینهها مستقیم بر نتایج تحلیل اثر میگذارد.
گزینهها باید نه خیلی کلی باشند، نه همپوشان.
پرسشنامه طولانی باعث خستگی، پاسخدهی تصادفی و رها کردن پرسشنامه میشود.
در مقابل، پرسشنامه کوتاه اما دقیق:
• خطای اندازهگیری کمتر دارد
• تحلیلپذیری بالاتری دارد
• پاسخدهنده با تمرکز بیشتری پاسخ میدهد
برای سنجش رضایت مشتری، به جای پرسشنامه ۳۰ سؤالی، یک پرسشنامه ۴ تا ۶ سؤالی استاندارد میتواند اطلاعات دقیقتر و پایدارتر ارائه دهد:
• کیفیت خدمات
• سرعت ارائه خدمات
• رفتار کارکنان
• احتمال توصیه به دیگران
این دادهها هم قابل تحلیلاند، هم شاخصهای تصمیمگیری قابل اعتمادی تولید میکنند.
