بارنامه هوایی (Air way Bill) یا همان بارنامه حمل و نقل هوایی، رسیدی است که از سمت شرکت حمل و نقل هوایی ارائه می‌شود. این برگه به جهت تخلیه کالا و بارگیری آنها ارائه می‌شود. در بارنامه مشخصاتی اعم از کدهای فرودگاه های مبدا و مقصد، کد 8 رقمی بارنامه، آدرس فروشنده، مشخصات گیرنده، نام شرکت حمل و نقل، هزینه باربری و شیوه حمل و نقل درج می‌شود. بارنامه از مدارک موردنیاز در ترخیص کالا از گمرک می‌باشد.
از آنجایی که بارنامه یک نوع سند است، هرگونه ادعایی که مخالف اطلاعات نوشته شده در بارنامه باشد، اعتبار و ارزشی ندارد. بنابراین لازم است هنگام تنظیم بارنامه هوایی طرفین دقت زیادی داشته باشند و همه موارد ذکر شده، مورد توافق دو طرف معاملات تجاری باشند.
اولین بارنامه در دوران روم باستان، صادر شده است.زمان روم باستان یکی از قدیمی ترین تمدن های بشری می‌باشد. در آن زمان، در موقع حمل بار توسط کشتی برای آن برگه و سندی صادر می‌شد و مشخصات کامل بار در آن برگه درج می‌شد.
در طول زمان روش های دیگری برای حمل و نقل به وجود آمد. برای هرکدام از روش ها، بارنامه و اسناد منحصر به فردی صادر می‌شد. با گذر زمان و پیشرفت در تجارت و بازرگانی، به مرور زمان، بارنامه های قدیمی منسوخ و بارنامه های امروزی به وجود آمدند.
بارنامه هوایی از جهت های زیادی اهمیت بسیاری دارد و همچنین در شرایط زیادی کاربرد دارد.
داشتن بارنامه یعنی قرارداد نوشته شده برای حمل و نقل کالا و محموله مابین فرستنده و حمل کننده بار یا همان راننده. پس در واقع می‌توان گفت بارنامه یک سند است که نشان می‌دهد صاحب کالا، بار را به مسئول حمل و نقل بار یا به عبارتی راننده تحویل داده است. پس می‌توان گفت بارنامه به عنوان رسید کالا است.
وقتی بارنامه هوایی توسط شرکت حمل بار هوایی صادر می‌شود، الزاما باید فرستنده و کارگزار، برگه را امضا کنند. و زمان انقضای آن امضاء تا زمان تحویل محموله در گمرک می‌باشد. در بالای اسنادی مثل بارنامه، یک کد 3 رقمی در بالا و سمت چپ صفحه و در کنار آن یک کد 8 رقمی درج شده است. این کد 3 رقمی درج شده در بالا و سمت چپ صفحه بارنامه هوایی، به دلیل حمل بار هوایی مرتبط به شرکت هواپیمایی حمل کننده مدنظر است. کد 8 رقمی نوشته شده در بارنامه به منزله نشان دهنده شماره بارنامه می‌باشد که روی برگه چسبانده شده، تا کالاها در گمرک مقصد قابل جداسازی از یکدیگر برای انجام مراحل ترخیص کالا از گمرک باشند.
هر Airway Bill دارای مشخصات و مندرجاتی می‌باشد. ما در این قسمت مندرجات بارنامه هوایی یا همان (Airway Bill) را آورده‌ایم:
در قسمت های قبل اشاره کردیم که بارنامه هوایی یک نوع سند صادر شده بین صادرکننده کالا و حمل کننده بار و یا شرکت حمل و نقل هوایی می‌باشد. ما در این قسمت نحوه ایجاد بارنامه را برایتان می‌آوریم. شاید شما بخواهید بارنامه اخذ کنید ولی مراحل و نحوه ایجاد آن را نمی‌دانید. و همچنین برای اینکه صادر کننده بتواند بارنامه هوایی را از سمت شرکت حمل و نقل هوایی اخذ کند باید مراحل زیر طی شود.
