استخر پرورش ماهی یکی از روشهای پرورش ماهی است که در آن ماهیان در یک محیط آبی کنترل شده و به صورت صنعتی پرورش داده می‌شوند. استخرهای پرورش ماهی معمولاً شامل تجهیزاتی مانند سیستم فیلتراسیون آب، سیستم تهویه، سیستم گرمایش و سیستم تهویه مکانیکی هستند.
در استخر پرورش ماهی، شرایط محیطی مثل دما، PH، میزان اکسیژن و غذای ماهیان کنترل شده و تنظیم می‌شوند. این شرایط کنترل شده باعث می‌شود که میزان رشد و سلامت ماهیان بهبود یابد. همچنین، استفاده از این روش باعث صرفه‌جویی در زمین و آب می‌شود، زیرا ماهیان در محیطی کنترل شده و در فضای کوچکتری نسبت به پرورش در محیط طبیعی قرار می‌گیرند.
استخرهای پرورش ماهی می‌توانند برای پرورش ماهیان آب شیرین مانند قزل‌آلا و ماهیان آب شور مانند ماهیان گرمسیری مور بهره‌وری قرار گرفته است. این روش در صنعت پرورش ماهی به دلیل سهولت کنترل شرایط محیطی، بهره‌وری بالا و تولید ماهی با کیفیت مناسب استفاده می‌شود.
استخرهای پرورش ماهی را می‌توان به روشهای مختلفی ساخت که در این قسمت سعی شده است تا برخی از مرسوم‌ترین این روش‌ها بپردازیم. نکات و نوع ساخت استخرهای کشاورزی و استخرهای پرورش ماهی را می‌توان به یک شکل در نظر گرفت اما موضوعی که این دو استخر را متفاوت می‌کند نیاز صاحبین استخرها می‌باشد.
ساخت استخر پرورش ماهی با بلوک یک روش ساخت استخر است که از بلوک‌های ساختمانی برای ساخت بدنه استخر استفاده می‌کند. این روش یک روش ساخت سریع و مقرون به صرفه است(نسبت به دیگر ) که در برخی موارد برای استخرهای کوچک‌تر می‌تواند مناسب باشد. هزینه ساخت این روش نسبت یه دیگر روش‌ها بهینه‌تر می‌باشد اما مسئله حائز اهمیت این است که در این روش اصحلاک و زمان زیادی برای ساخت این روش باید استفاده کرد.
ساخت استخر پرورش ماهی با شفته آهک یک روش دیگر برای ساخت بدنه استخر است که از شفته آهک به عنوان ماده ساختمانی استفاده می‌کند. شفته آهک یک ماده ساختمانی است که از آهک سنگین(calcium hydroxide) تهیه می‌شود و در صنایع ساختمانی برای ساختمان‌ها و سازه‌ها استفاده می‌شود. این روش از ساخت استخر پرورش ماهی نسبت به دیگر روش‌ها کم استفاده‌ترین نوع می‌باشد چرا که هزینه بیشتری را برای افراد به ارمغان دارد و بازده زمانی بیشتری را نیز نیازمند می‌باشد.
استخر پرورش ماهی با بتن یکی دیگر از روشهای رایج در ساخت استخر پرورش ماهی است، بتن در تمام صنایعی که مستلزم وجود آب می‌باشد با پاره‌ای از اشتباه بهترین بهره وری را داشته است به عنوان مثال در صنایع سد سازی تا کنون بتن‌ها بیشترین کاربرد و کارایی مفید را داشته است در این نوع ساخت استخر نه تنها بودجه کمتر و بهینه‌تری صرف می‌شود بلکه توانسته اعتماد کسب و کارها را به خوبی جلب نماید.
ساخت استخر پرورش ماهی با استفاده از ژئوممبران یک روش متداول و مورد استفاده در صنعت استخرهای پرورش ماهی است. ژئوممبران یک نوع ممبران پلیمری است که از طریق ایجاد یک باریکه ضد نفوذ بین آب و خاک، مانع نشت آب از استخر می‌شود. این رورش از جدیدترین روشهای ساخت استخر پرورش ماهی می‌باشد. امروزه مطمئن‌ترین، اقتصادی‌ترین، باکیفیت‌ترین و سریع‌ترین روش احداث حوضچه و استخر پرورش ماهی و آبزیان، ساخت استخر پرورش ماهی با استفاده از ورق‌های پلی اتیلنی است که به عنوان ژئوممبران شناخته می‌شوند. این ورقها جایگزین مناسب روشهای پر هزینه و زمان بر قدیمی‌جهت احداث استخر پرورش ماهی و آبزیان است. همچنین، این روش باعث صرفه جویی در مصرف آب می‌شود، زیرا ژئوممبران به خوبی از نشت آب جلوگیری می‌کند و در نتیجه، میزان آب مصرفی کاهش می‌یابد. در ضمن، ساخت و نصب ژئوممبران بسیار سریع و آسان است که باعث می‌شود که زمان نصب و بهره‌برداری از استخر پرورش ماهی به شدت کاهش یابد.
در بالا به برخی از روشهای رایج ساخت استخر پرورش ماهی پرداخته شد اما یکی از به صرفه‌ترین روشهای اقتصادی می‌توان ساخت استخر دومنظوره باشد. استخرهای دو منظوره کشاورزی و پرورش ماهی استخرهایی هستند که به صورت همزمان برای پرورش ماهیان و کشاورزی، به ویژه پرورش گیاهان آبزی و سبزیجات، استفاده می‌شوند. این نوع استخرها اجازه می‌دهند تا منابع آبی به طور همزمان برای رشد ماهیان و آبیاری گیاهان کشاورزی استفاده شوند. این ترکیب می‌تواند مزایا و استفاده‌های بیشتری را در مقایسه با استخرهای تک منظوره فراهم کند.
استخر کشاورزی و ذخیره آب به عنوان استخر پرورش ماهی، یک نوع استخر است که برای همزمان انجام فعالیت‌های کشاورزی و پرورش ماهی استفاده می‌شود. در این نوع استخر، به منظور مدیریت بهتر منابع آبی و بهره‌برداری بهینه از آب، استخر برای ذخیره و استفاده از آب برای آبیاری گیاهان کشاورزی و پرورش ماهی استفاده می‌شود. می‌توان استخرهارو دو منظوره طراحی نمود اما موضوعی که اهمیت دارد و باید قبل از ساخت استخر پرورش ماهی به آن بپردازید این است که چه نوع ماهی می‌خواهید پرورش دهید!؟
با توجه به شکل آنها، استخرهای پرورش ماهی می‌توانند به انواع مختلفی تقسیم شوند. برخی از انواع رایج استخرهای پرورش ماهی به شرح زیر هستند:
استخرهای بتنی با استفاده از بلوک‌های بتنی یا بتن ریخته‌گری شده ساخته می‌شوند. آنها می‌توانند در اشکال و اندازه‌های مختلفی طراحی و ساخته شوند. استخرهای بتنی معمولاً برای پرورش ماهیان بزرگ مانند قزل‌آلای رنگین‌کمان و ماهیان گرمابی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
استخرهای فایبرگلاس با استفاده از مواد کامپوزیتی مانند فیبرگلاس ساخته می‌شوند. آنها دارای سطحی صاف و ضدخش هستند و امکان ایجاد استخرهای با شکلات و اندازه‌های متنوع را فراهم می‌کنند.
استخرهای پلاستیکی اغلب از مواد پلاستیکی مانند پلی‌اتیلن ساخته می‌شوند. آنها سبک و قابل حمل هستند و می‌توانند به راحتی جمع و تفکیک شوند. استخرهای پلاستیکی معمولاً برای پرورش ماهیان کوچک مانند ماهیان زینتی استفاده می‌شوند.
استخرهای تندیسی شکلی ویژه و ظاهری زیبا دارند. آنها معمولاً با استفاده از مواد مانند سنگ یا مصنوعی ساخته می‌شوند و برای ایجاد تناسب با محیط زیست و آرایشی استفاده می‌شوند.
از جمله نکاتی که در طراحی استخر پرورش ماهی و آبزیان باید مورد توجه قرار گیرد، اندازه استخر و عمق آن است که باید به گونه ای تعیین شود که برای پرورش ماهیان، شرایط مناسبی فراهم شود و بهره وری اقتصادی بالا برای شما ایجاد شود. همچنین نحوه نصب و کار با سیستم فیلتراسیون و تهویه، میزان توان پمپ‌ها و سایر تجهیزات نیز باید با دقت مورد بررسی قرار گیرند.
طراحی حوضچه و استخر پرورش ماهی و آبزیان باید به گونه‌ای باشد که به ماهیان شرایط مناسبی برای رشد و تکثیر فراهم کند. در طراحی استخر پرورش ماهی و آبزیان باید به موارد زیر توجه شود:
· اندازه و شکل استخر
· مساحت و محل قرارگیری
· عمق حوضچه و استخر
· سیستم تهویه
· نوع ماهی
· سیستم فیلتراسیون
· هوازیابی
· نورپردازی
· تغذیه ماهیان
· دمای آب
· تجهیزات امنیتی
· سیستم آبیاری
برای سفارش و یا مشاوره جهت ساخت استخر پرورش ماهی می‌توانید با ژئو خانجانی تماس حاصل نمایید.
منبع:ژئوخانجانی
