⚫️سید و سالارِ کاکگی و کاکه‌ها
🖋رضا عطایی
در وصفِ "سیداسماعیل بلخی" تنها می‌توان گفت؛ "کاکه" بود و "کاکه" زیست و "کاکه" رفت. مفهومِ "کاکگی" را اگر مدتی با اشعار و اندیشه‌هایش مانوس باشید، ناخودآگاه در می‌یابید.
به نظرم محال می‌رسد اشعار و اندیشه‌های "بلخی" را بخوانید و روی‌تان تاثیر نگذارد.
بلخی نیز همچون سایر شخصیت‌های دیگر افغانستانِ معاصر قربانی روایت‌سازی‌ها و روایت‌پردازی‌های جریانات مختلف است و نمی‌توان به روایت خالص و یک‌دستی، به دور از سوگیری‌ها و پیش‌دواری‌ها، از وی دست یافت.
از همین‌روی اهتمام به همان‌مقدار از اشعار و سخنرانی‌هایی که از او به ما رسیده است در کنار خاطرات افرادی که از نزدیک بلخی را دیده بودند و با وی گپ‌وگفت و گشت‌وگذار داشتند، اهمیت می‌یابد.
"کارنامه سیاسی و اجتماعی علامه سیداسماعیل بلخی" توسط انتشارات "صبح امید دانش" سال ۱۴۰۰ در قم منتشر شده است. در این کتاب که جدیدترین اثرِ "سیداسحاق شجاعی" محسوب می‌شود، اگرچه ایرادها و نواقصی هست اما در مجموع شناخت خوبی از زمانه و زندگانی بلخی به ما می‌دهد. در جدیدترین یادداشت معرفی کتابم که به زودی در سایت کلکین منتشر خواهد شد، نگاهی به این اثر داشته‌ام.
اولین غزل دیوان اشعار بلخی که در ۲۸ / ۱۲/ ۱۳۳۶ش برابر با هشتمین سالگرد قیام نوروزی [در زندان] سروده شده است، حُسنِ ختام حرف‌هایم درباره این اثر:
حاجتی نیست به پرسش که چه نام است این‌جا
جهل را مَسند و بر فقر مقام است این‌جا
علم و فضل و هنر و سعی و تفکر ممنوع
آن‌چه در شرع حلال است، حرام است این‌جا
ریش زاهد، قلم منشی و فُرمِ[فرِّ] افسر
حلقۀ حزب جوانان، همه دام است این‌جا
میِ آزادی و وحدت نرسد از چه به ما؟
مستبد شیخ‌صفت دشمن جام است این‌جا
ما به سرمنزل مقصود چه‌سان راه بریم؟
راهزن رهبر و خس‌دُزد امام است این‌جا
فکر مجموع در این قافله جز حیرت چیست؟
سیر پرگار بسی طی شد و دور گیتی
همه‌جا پرتو صبح آمد و شام است این‌جا
مگر از صحنۀ بُستان طبیعت دوریم؟
پخته شد میوۀ هر کشور و خام است این‌جا
ما از این مدرسه ناکام روانیم چرا؟
کام‌جویان همه در جُستن کام است این‌جا
بردگان سرخوش و آزاد به هرجا اما
ملتی بر درِ یک شخص غلام است این‌جا
دیگران را به فلک سبقتِ دانش به دوام
رفتن ما به عقب هم به دوام است این‌جا
بلخیا! نِکبت و اِدبار، ز سستی پیداست
چارۀ این همه یک‌بار قیام است این‌جا
#سیداسماعیل_بلخی
پ.ن: در شانزدهمین نشست کتاب‌نامه بلخ مقارن با پنجاه و ششمین سالیاد علامه بلخی، توفیق رفیق شد تا به نقد و نظر دو کتاب درباره بلخی بپدازیم.
گزارش این نشست را در سایت ایراف به نشانی زیر بخوانید و ملاحظه نمایید:
https://irafnews.com/cultural/%d8%b9%d9%84%d8%a7%d9%85%d9%87-%d8%a8%d9%84%d8%ae%db%8c-%d9%be%db%8c%d8%b4%da%af%d8%a7%d9%85-%d8%ac%d9%85%d9%87%d9%88%d8%b1%db%8c%d8%aa%d8%8c-%d9%85%d9%86%d8%a7%d8%af%db%8c-%d9%88%d8%ad%d8%af%d8%aa/
