سفرنامه نوشته‌ای است که فرد در آن از تجربیات خود از سفر را بیان کرده است و جزئیات محتلفی را عنوان می‌کند. در سفرنامه شخص به سرزمین‌های دیگر سفر می‌کند و دیده‌ها، شنیده‌ها، رخدادها و احساسات خود را درباره آن سرزمین با دیگران به اشتراک می‌گذارد و در قالب یک کتاب یا متن بلند ارائه می‌کند.
بسیار پیش آمده است که قبل از سفر بخواهیم تحقیقاتی راجع به مقصد انجام دهیم و اطلاعاتی به دست بیاوریم. یکی از بهترین راه‌ها برای جمع‌آوری اطلاعات پیرامون سفر و مقصد مورد نظر، مطالعه سفرنامه‌هایی است که افراد مختلف آن را نگاشته‌اند.
همچنین با وجود سفرنامه یاد و خاطره سفر شما همیشه زنده می‌ماند و می‌توانید برای تجدید خاطرات سفر خود، به سفرنامه‌ای که نگاشته‌اید مراجعه کنید و از آن لذت ببرید. در سفرنامه تمامی جزئیات سفر شما ثبت می‌شود.
نوشتن سفرنامه اصول و قواعد خاصی وجود دارد. شما سفرنامه خود را می‌توانید در چند مرحله تکمیل کنید و یا پس از سفر نگارش آن را آغاز کنید. همچنین برای جذاب نویسی نیز می‌توانید از ترفندهای خاصی استفاده کنید. اگر اقدام به خرید اینترنتی بلیط هواپیما کرده‌اید یا راهی سفر هستید و قصد دارید یک سفرنامه جذاب تهیه کنید، تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید. در این مقاله به جزییات کامل سفرنامه نویسی می‌پردازیم و ترفندهای جذاب نویسی را بررسی می‌کنیم.
قالب سفرنامه
اگر بخواهید یک سفرنامه خوب و باکیفیت داشته باشید، لازم است با ساختار و قالب سفرنامه آشنایی داشته باشید. تا بتوانید سطح کیفی نوشته خود را بالا ببرید. سفرنامه‌ها اغلب به سه بخش قبل سفر، حین سفر و پس از سفر تقسیم‌بندی می‌شوند. تمامی این سه بخش اصلی هستند و باید در سفرنامه شما وجود داشته باشند. در ادامه به بررسی این سه بخش می‌پردازیم.
نگارش سفرنامه خود را از پیش از سفر آغاز کنید.
برای اینکه نگارش سفرنامه شما بی‌نقص باشد، بهتر است نوشتن سفرنامه خود را از قبل آغاز سفر شروع کنید. در ادامه چند توصیه به شما می‌کنیم که با رعایت آن‌ها می‌توانید ساختار نوشته خود را بهتر کنید و متن مرتب‌تری ارائه دهید:
در حین سفر از نوشتن سفرنامه غافل نشوید.
متونی که در حین سفر در سفرنامه نوشته می‌شوند، از مهمترین متن‌های سفرنامه هستند. در این بخش باید تمامی اتفاقاتی را که در حین سفر برای شما رخ می‌دهد، یادداشت کنید. برای اینکه بتوانید به بهترین شکل ممکن احساسات خود را در آن لحظه بیان کنید، از ثبت جزئیات غافل نشوید. رعایت نکات زیر به نوشته شدن یک سفرنامه مناسب کمک می‌کند:
بعد از سفر، سفرنامه خود را تکمیل ویرایش کنید.
این مرحله به زمانی مربوط می‌شود که شما قصد دارید هر اطلاعاتی که جمع آوری کرده‌اید را طبقه‌بندی کنید و در رابطه با آن‌ها بنویسید. پس از اتمام سفر با رعایت نکات زیر می‌توانید یک سفرنامه کامل ارائه دهید:
مراحل اصلی نگارش سفرنامه
به کمک قسمت قبلی می‌توانید قالب یک سفرنامه را مهیا کنید. اما برای اینکه نوشتن سفرنامه اصولی و استاندارد باشد، باید مراحل اصلی نوشتن که شامل چند بخش مختلف می‌شود را پشت سر بگذارید. با پشت سرگذاشتن هر بخش از این چند بخش، شما یک گام به نوشتن سفرنامه‌ای بی‌نقص نزدیک خواهید شد.
تحقیق راجع به مقصد
این مرحله از سفرنامه نویسی، به مراحل ابتدایی و پیش از سفر مربوط می‌شود. شما باید به طور کامل درباره مقصد اطلاعاتی کسب کنید و پیش از آغاز سفر هدف خود را به درستی بشناسید. این شناخت توسط تعاملی که با محلیان منطقه می‌کنید، کامل می‌شود. برای این کار می‌توانید سفرنامه‌های قبلی را مطالعه کنید و یا در دنیای اینترنت به دنبال اطلاعات از شهر مقصد باشید. ممکن است جستجو در میان میلیون‌ها سایت کار دشوار و وقت‌گیری باشد. به همین دلیل اگر به سایت مرجع مراجعه کنید، کار شما بسیار ساده‌تر خواهد شد. یکی از بهترین روش‌ها برای کسب اطلاعات پیش از سفر، مراجعه به بلاگ گردشگری سفرمارکت است. در این بخش از سایت سفرمارکت می‌توانید راهنمای سفر به اغلب مناطق ایران و دیگر شهرهای جهان را مطالعه کنید و از جاذبه‌ها گردشگری آن‌ها اطلاعات کسب کنید.
انگیزه شما از سفر
در سفرنامه باید هدف خود از سفر و انگیزه خود را ذکر کنید. برخی از سفرها تفریحی، کاری و آموزشی است. حتی اگر صرفاً برای جهانگردی به سفر می‌روید باید انگیزه خود از سفر را در سفرنامه توضیح دهید. همچنین بیان کنید که چرا شهر مورد نظر را به عنوان مقصد سفر انتخاب کردید. برای پاسخ به این سوال می‌توانید از جذابیت‌های شهر مقصد و جاذبه‌های گردشگری آن تعریف کنید.
نوشتن جزئیات و مشروح اتفاقات
یکی از مهمترین بخش‌های نوشتن سفرنامه ثبت وقایع و تجربیات به طور کامل است. میزانی که نویسنده به جزئیات و اتفاقات می‌پردازد، سبب می‌شود تا یک سفرنامه با نوشته عادی تفاوت داشته باشد. نویسنده باید جملات خود را به هنرمندی بچیند تا برای خواننده جذاب باشد.
یکی از مهمترین کارها در سفرنامه که یک ترفند جذاب نویسی نیز محسوب می‌شود، پرداختن به سفرنامه همچون یک قصه است. این قصه با دیده‌ها، شنیده‌ها و تجربیات شما تکمیل می‌شود. البته در نوشتن سفرنامه نباید برای ثبت جزئیات اغراق کنید زیرا ممکن است سفرنامه شما به یک دفترجه خاطرات تبدیل شود و برای خواننده کسل کننده باشد.
عقیده یکی از بزرگترین نویسندگان سفرنامه به نام Seth Kugel این است که با خواننده باید وارد چالش شوید. یک تنش، حادثه یا بحث می‌تواند خواننده را تا انتهای مسیر به دنبال شما بکشاند.
در ثبت جزئیات باید بتوانید دنیای درونی خود را آشکار کنید و فکرها، احساسات، اشتباهات، گام‌های درست و همه چیز را عنوان کنید.
استفاده از عنوان های جذاب
عنوان بخش‌های مختلف یک متن بلند را از هم جدا می‌کند. در سفرنامه تعیین عنوان مناسب موضوع مهمی است که باید به آن توجه شود. به عنوان مثال اگر متن درباره خرید بلیط هواپیما یا راه رسیدن به شهر مورد نظر است، حتماً از عنوان‌هایی همچون مسیر دسترسی به شهر مقصد و دیگر موارد استفاده کنید. عنوان باید به گونه‌ای باشد که خواننده برای خواندن ادامه متن کنجکاو شود. به طور کلی لحن سفرنامه اغلب به سه شکل زیر است.
برخی از سفرنامه نویسان تنها برای هر روز خود از یک عنوان استفاده می‌کنند. برخی دیگر نیز برای هر موضوع از یک عنوان استفاده می‌کنند. که مورد دوم برای خوانندگان جذاب‌تر است.
اصول نگارشی در سفرنامه
سعی کنید اصول نگارشی و پاراگراف‌بندی را در سفرنامه خود رعایت کنید تا متن گیرایی داشته باشد و چشم خواننده اذیت نشود. برای اینکار می‌توانید از یک ویراستار کمک بگیرید. پاراگراف از جمله‌هایی تشکیل شده است که همگی به یک موضوع واحد می‌پردازند.
استفاده از اصول نگارشی و علائم سبب می‌شود تا خواننده روان‌تر متن را بخواند.
پرداختن به جاذبه‌های متنوع
جاذبه‌هایی که از آن‌ها دیدن می‌کنید، می‌توانند مهمترین بخش سفرنامه شما را تشکیل دهند. جاذبه‌ها باید در متن شما برجسته باشند تا توجه خواننده به آن جلب شود. البته لازم به ذکر است که غیر از پرداختن به جاهای دیدنی و جاذبه‌های گردشگری، پرداختن به آب و هوا نیز برای خواننده بسیار جذاب است.
در سفرنامه خود مراکز خرید، بازارها، مغازه‌ها، فروشنده‌های دوره‌گرد و دیگر موارد را نیز بگنجانید. زیرا اغلب افرادی که به مطالعه سفرنامه می‌پردازند، مایل هستند از شیوه زندگی مردمان و حتی نحوه خرید آن‌ها نیز باخبر شوند. اگر شما بتوانید حس خواننده را در تمامی این بخش‌ها درگیر کنید، موفق به نگارش یک سفرنامه عالی و بی‌نقص شده‌اید.
ثبت تصاویر در این بخش به شما کمک زیادی می‌کند. سعی کنید از تمامی جاذبه‌های گردشگری مقصد عکس تهیه کنید تا خواننده بتواند بهتر با متن درگیر شود.
معرفی جاذبه‌های گردشگری کمتر شناخته شده
یکی دیگر از مواردی که سبب می‌شود تا سفرنامه با متون دیگر همچون مقاله معرفی جاذبه‌های گردشگری متفاوت باشد، پرداختن به کشف ناشناخته‌هایی است که در مقصد وجود دارد. آشنایی با راه و روشی جدید برای تعامل با مردم منطقه، بررسی جاذبه‌های جدید و شناخته نشده و دیگر موارد جدید سبب می‌شود تا فرد خواننده ارزش زیادی را برای متن شما قائل شود. برای هر پاراگراف تیترهای جذاب و هیجان‌انگیز انتخاب کنید تا مخاطب به مطالعه ادامه مطالب شما جذب شود.
نوشتن راه‌های دسترسی به مسیر
بسیاری از خوانندگان سفرنامه، قصد دارند در آینده به آن مکان سفر کنند. به همین دلیل باید راه‌ها، مسیرهای دسترسی و جاده‌های منتهی به شهر مقصد را معرفی کنید. همچنین نحوه رفت و آمد، نحوه خرید بلیط هواپیما و هر وسیله نقلیه دیگری، یا انتقال و جابه‌جایی شما می‌تواند برای خواننده جذاب باشد.
در این بخش می‌توانید قیمت‌ها، هزینه‌ها و پرداختی‌های خود را نیز اضافه کنید. البته فراموش نکنید که تاریخ ثبت قیمت را نیز درج کنید. در نتیجه در سفرنامه خود راه‌ها و مسیرهای مختلف سفر را ذکر کنید و نکات مربوط به آن را بیان کنید.
همچنین نحوه رفت و آمد، نحوه خرید پرواز خارجی و هر وسیله نقلیه دیگری، یا انتقال و جابه‌جایی شما می‌تواند برای خواننده جذاب باشد.
معرفی اقامتگاه‌های مناسب
برای اینکه جذابیت نوشته خود را بالا ببرید، می‌توانید چندین هتل و اقامتگاه به مخاطبین خود معرفی کنید. این مورد حس امنیت را در مخاطبین شما القا می‌کند و سبب می‌شود تا خواننده ادامه مطلب و مطالب بعدی شما را نیز با اشتیاق بیشتری دنبال کند. همچنین بهتر است اقامتگاهی را که خودتان انتخاب کرده‌اید، معرفی کنید و دلایل انتخابتان را نیز ذکر کنید تا مخاطب راحت‌تر با سفرنامه شما ارتباط برقرار کند.
اقامتگاه‌ها و هتل‌هایی که معرفی شده‌اند، بهتر است از لحاظ سطوح قیمت، کیفیت، خدمات و دیگر موارد طبقه‌بندی شوند. به این ترتیب بازه بیشتری از مخاطبان را تحت تاثیر قرار می‌دهید.
آشنایی با فرهنگ مردم
اگر خوانندگان سفرنامه تنها با شخص مسافر و تجربیات او سر و کار داشته باشند، ممکن است از متن خسته شوند و سفرنامه را کنار بگذارند. برای جلوگیری از این کار می‌توانید اشخاص دیگری را به سفرنامه خود اضافه کنید فراموش نکنید که در معرفی افراد، از ظاهر فرد، اخلاق وی و خصوصیات مختلف آن صحبت کنید. معرفی افراد جدید به خصوص بومیان و محلیان منطقه به جذابیت سفرنامه می‌افزاید و متن را از یکنواختی خارج می‌کند. همچنین باعث می‌شود تا خواننده با خلقیات محلی‌ها و فرهنگ آن‌ها آشنا شود.
از دیگر روش‌هایی که باعث می‌شود سفرنامه جذاب شود، گفتگو و مکالمه با فردی محلی است. می‌توانید در این مکالمه از کسب و کار رایج مردمان منطقه سوال کنید و یا از طعم و عطر غذاهای محلی بپرسید. همچنین می‌توانید از آن‌ها بخواهید راجع به گذشته یک اثر تاریخی توضیح دهند.
بایدها و نبایدهای سفر
به هر نقطه از این کره خاکی که سفر کنید، قوانین، بایدها و نبایدهایی وجود دارد که در آن مقصد باید آن‌ها را رعایت کنید. مردم منطقه رسم و رسوم خاصی دارند و محدودیت و قوانینی وجود دارد که گردشگران ملزم به رعایت آن هستند. اگر می‌خواهید همچون یک سفرنامه‌نویس حرفه‌ای به نطر برسید، تمامی این بایدها و نبایدها را در سفرنامه خود ذکر کنید. این کار سبب می‌شود تا خواننده آگاه شود و از ابهام نیز خارج شود.
در بخش بایدها می بایست از درس‌هایی که آموختید و تجاربی که کسب کردید، صحبت کنید. همچنین نکات مثبتی که در سفر با آن برخورد کرده‌اید را نیز باید بیان کنید. همچنین در نبایدها باید از نکات منفی، قوانینی که باید رعایت شوند و دیگر موارد صحبت کنید.
سفرنامه معمولاً زبان اول شخص دارد و به این حالت نوشته می‌شود. با این حال سعی کنید لحن شما دستوری و بی‌ادبانه نباشد.
ساختار و اجزای متن
همانطور که پیش‌تر گفته شد، متن سفرنامه بخش‌های مختلفی دارد و باید در یک چارچوب خاص نوشته شود. علاوه بر متن اصلی، مقدمه و پایان‌بندی نیز باید در سفرنامه وجود داشته باشد. در پایان می‌توانید از یک پیام، بازگشت به آغاز، مکاشفه، چکیده و دیگر موارد استفاده کنید. فراموش نکنید که ساده‌نویسی همیشه تاثیر بسیار زیادی روی مخاطب می‌گذارد.
