تعریف: مغلطه مسموم کردن سرچشمه موقعی اتفاق می‌افتد که شخصی یک حمله‌ی شخصی (مغلطه‌ی شماره ۵) پیش‌گیرانه علیه حریفش ترتیب دهد. یعنی از همان اول با بیاناتی تخریب‌کننده درباره‌ی شخصی خاص سعی کند ذهنیت مردم را نسبت به او عوض کند و بدین ترتیب، ادعاهای خودش را پذیرفتنی‌تر جلوه دهد و اعتبار ادعاهای شخص مذکور را زیر سوال ببرد.
الگوی منطقی:
بیانیه‌ای تخریب‌آمیز (چه درست، چه غلط) درباره‌ی شخص ۱ بیان می‌شود.
بنابراین ادعا(ها)ی شخص ۱ باید اشتباه باشند.
مثال ۱:
تیم: رییس، من به شما توضیح دادم که چرا به نظرم بیل باید اخراج بشه، نه من. مطمئنم حالا بیل میخواد بیاد پیش شما و چندتا بهونه‌ی رقت‌انگیز دست‌وپا کنه تا دروغی رو که گفته موجه جلوه بده.
توضیح: تیم با خراب کردن شخصیت بیل پیش رییس‌اش قصد دارد ذهنیت او را نسبت به بیل خراب کند و دفاعیه‌ی احتمالی او را از خودش «رقت‌انگیز» جلوه دهد. در مثال بالا تیم از حقه‌ای مغلطه‌آمیز استفاده کرده است، ولی اگر رییس او توصیه‌ی تیم را جدی بگیرد، او نیز مرتکب مغلطه می‌شود.
مثال ۲:
امیدوارم استدلالم را واضح بیان کرده باشم. حالا نوبت طرف گفتگو است تا با روایت مغلطه‌آمیز، نامنسجم و غیرمنطقی‌اش از گذشته استدلال بنده را زیر سوال ببرد.
توضیح: ابراز چنین بیانیه‌هایی راه درستی برای معرفی کردن طرف گفتگو نیست. اگر در مقام مخاطب اجازه دهید این زهر ریختن‌ها نظر شما را نسبت به استدلال طرف بحث عوض کند، یعنی تفکرتان مغلطه‌آمیز است.
این است دموکراسی. این است مردمسالاری. این است جمهوریت. نتیجه گیری اخلاقی: هر وقت دیدید کسی در دفاع از «مردم» عربده می کشد و از پایین تا بالای نظام را نفرین می کند و جیغ بنفش می کشد، یقین بدانید در حال سربازگیری برای مبارزه با عدالت و حمایت از مفسدین است.
الگوی منطقی:
هر کس از مردم دفاع کند یقیناً مفسد و ناعادل است.
پس هر شخص مدافع مردمی چیزی بگوید اشتباه است.
توضیح:
مغلطه حمله شخصی به کنار، اینم که مشکلات کشورو انداختن گردن دموکراسی به کنار (جدا نمیدونم چجوری!) ولی اینجا اومده خیلی سطحی به کسایی که از مردم دفاع میکنن فش داده و بهشون گفته فاسد و ناعادل. مسموم کردن سرچشمه اینه که قبل اینکه طرف حرف بزنه، یه چیزی بهش میچسبونی و بهش حمله میکنی تا هر استدلالی که بعدش بیاره رو بی اعتبار کنی. الانم سمیعی اومده گفته هر کی از مردم طرفداری کنه فاسده! پس استدلال هاشم باطله.
بطور کلی هر کجا دیدید کسی اینطور تحلیل می کند که روسیه در حال دور زدن ایران است، بدانید نعل وارونه می زند و به دنبال تامین منافع آمریکا و ایجاد نفرت علیه روسیه در ایران است.
هرکس تحلیل کرد که روسیه در حال دور زدن ایران است، یعنی مزدور آمریکاست.
پس هر تحلیلی که نشان دهد روسیه در حال دور زدن ایران است، اشتباه است.
توضیح:
اینم مثل بالایی. اول سرچشمه رو مسموم کرد و گفت که هرکی بگه روسیه در حال دور زدن ایرانه، یعنی مزدوره امریکاست و میخواد نفرت پراکنی کنه. سمیعی با اینکار میخواد ذهن مخاطبو مسموم کنه و حتی اگه اون تحلیل گری که گفته روسیه در حال دور زدنه ایرانه، بگه ماست سفیده، مخاطش با ذهنیت منفی که نسبت بهش پیدا کرده، میگه نه ماست سیاهه! چرا؟ چون سمیعی ذهن مخاطبشو مسموم کرده.
راه حل:
کسایی که از این تکنیک به صورت اگاهانه استفاده میکنن ادمای خوبی نیستن. اگه تو جمعی کسی خواست اینجوری تخریبتون کنه، خطاب به جمعیت بگین:
فرض کنین من هیتلر و استالین و روزولت و فرعون با هم هستم. کاری به شخصیتم نداشته باشین، اگه استدلالم نقض داره بگین در غیر اینصورت من اینطور در نظر میگیرم که شما در برابر استدلال ها و شواهد منطقی و علمی من حرفی برای گفتن ندارین و میخواین بحث رو با حمله به من و مسموم کردن سرچشمه به حاشیه بکشونین.
تموم شد رفت. کل حقه کثیف مسموم کردن سرچشمه باطل میشه!
