قیر درجه نفوذ (Penetration Grade Bitumen) که به عنوان قیر روسازی نیز معروف است، نوعی قیر استاندارد است که معمولا از آن در راهسازی و سنگفرش معابر استفاده می‌شود و یک فرآورده نفتی است که از تقطیر نفت خام به دست می‌آید.
قیرهای نفوذی بر اساس سختی و توانایی آنها در برابر تحمل ترافیک و شرایط آب و هوایی مختلف طبقه‌بندی می‌شوند. ویژگی‌های این نوع قیر با مقدار نفوذ آن تعیین می‌شود که عمقی بر حسب میلی‌متر است که یک سوزن استاندارد در شرایط خاص زمانی، دمایی و باری به نمونه قیر نفوذ می‌کند.
قیرِ نفوذی بر اساس مقدار نفوذ آن در دمای 25 درجه‌ی سانتی‌گراد درجه‌بندی می‌شود که معمولا از 10 تا 300 متغیر است. هرچه مقدار نفوذ بیشتر باشد، قیر نرم‌تر است و بالعکس. متداول‌ترین گریدهای قیرِ نفوذی در راهسازی و روسازی جاده‌ها قیر گرید 50/40، 70/60 و 100/80 است.
قیرِ نفوذی علاوه بر راهسازی و سنگفرش در کاربردهای دیگر مانند عایق رطوبتی، پوشش سقف و اب‌بندی نیز کاربرد دارد. این ماده خام در صنعت ساخت و ساز نقش بسزایی در توسعه‌ی زیرساخت‌ها ایفا می‌کند.
استفاده از انواع قیر به شرایط آب و هوایی و نوع ساخت بستگی دارد. گریدهای رایج قیر نفوذی شامل 30/40، 60/70 و 80/100 است. به طور کلی در مناطق گرم‌تر، برای جلوگیری از نرم شدن قیر، درجه نفوذ کمتر ترجیح داده می‌شود و در مناطق سردتر نیز بهتر است از قیر با درجه نفوذ بالاتر مانند 180/200 استفاده شود تا از بروز شکنندگی بیش از حد جلوگیری شود.
در تست نفوذ قیر، مقدار نفوذ قیر با فاصله‌ای به دهم میلی‌متر اندازه‌گیری می‌شود که یک سوزن استاندارد به صورت عمودی به نمونه قیر در شرایط استاندارد نفوذ می‌کند. با این تست می‌توان مقدار سختی یا نرمی قیر را تعیین کرد.
در این آزمایش ابتدا قیر بالاتر از نقطه‌ی نرم شدن حرارت داده می‌شود و در ظرفی به عمق 15 میلی‌متر ریخته می‌شود. سپس هم زده می‌شود تا حباب‌های هوا از بین برود. سپس به مدت 90 دقیقه در دمای اتاق خنک می‌شود و سپس به مدت 90 دقیقه در حمام آب قرار داده می‌شود.
سپس ظرف در دستگاه نفوذ قرار می‌گیرد و سوزن طوری تنظیم می‌شود که با سطح نمونه تماس پیدا کند. سوزن 5 ثانیه رها می‌شود و مقدار نفوذ سوزن برای آن 5 ثانیه ثبت می‌شود. این کار 3 بار تکرار شده و در نهایت میانگین آنها محاسبه می‌شود.
اطلاع از درجه نفوذ قیر مورد استفاده در پروژه‌ها این امکان را می‌دهد که رفتار قیر مورد نظر را در شرایط مختلف پیش‌بینی کنید. برای مثال، هنگام ساخت جاده در مناطقی با آب و هوای گرم، به قیر با درجه نفوذ کمتر نیاز است. این امر به جلوگیری از نرم شدن بیش از حد آسفالت در دماهای بالا کمک می‌کند.
علاوه بر این، استفاده از قیرِ نفوذی در پروژه‌های راهسازی به دلیل کارآیی بهتر و سازگاری با سنگدانه‌ها می‌تواند به صرفه‌جویی در مصرف انرژی نیز کمک کند. این نوع قیر همچنین عملکرد بهتری در روسازی دارد و جاده‌ها طول عمر مفید بیشتری خواهند داشت.
کیفیت قیرِ نفوذی برای استفاده در صنعت راهسازی، سنگفرش، عایق رطوبتی، سقف و سایر کاربردها بسیار مهم است. کیفیت این نوع قیر را می‌توان بر اساس خواص فیزیکی و شیمیایی مختلف ارزیابی می‌شود. در آینده نزدیک به برخی از شاخص‌های مهم در تعیین کیفیت قیرِ نفوذی اشاره می‌کنیم.
منبع: مقاله جامع وب سایت ایران ای ترید درباره قیر نفوذی
