قیرِ عملکردی (Performance grade bitumen) که به اختصار به آن قیر PG نیزگفته می‌شود، نوعی قیر است که با توجه به عملکرد آن در شرایط خاص درجه‌بندی می‌شود. این طبقه‌بندی بر اساس درک رفتار قیر و ویژگی‌های عملکردی آن ارزیابی شده و انواع قیر PG تعیین می‌شود.
قیر عملکرد (PG Bitumen) بر اساس عملکرد قیر در دماهای بالا طبقه‌بندی می‌شود. این نوع قیر در برابر ترافیک زیاد به ویژه در مناطق گرم، مقاومت زیادی دارد. درجه حرارت بالای قیر عملکردی، مقاومت آن را در برابر شیار شدن و تغییر شکل در دماهای بالا ارزیابی می‌کند و در مقابل، درجه حرارت پایین ترک خوردگی و سفتی آن را در دماهای پایین بررسی می‌کند.
قیر عملکردی در مهندسی آسفالت و ساخت و ساز جاده به عنوان اتصال‌دهنده آسفالت یک ماده ضروری است. قیر PG در مقایسه با قیر نفوذی، ویژگی‌های عملکردی پیشرفته‌ای ارائه می‌دهد و آن را به انتخابی عالی برای سطوح جاده‌ای قوی و بادوام تبدیل می‌کند. فرایند تولید قیر درجه عملکرد شامل چهار مرحله مهم تقطیر، دمیدن هوا، اصلاح پلیمر و در نهایت آزمایش دقیق می‌شود که در ادامه بیشتر در مورد آنها صحبت خواهیم کرد.
در ابتدا، نفت خام در دمای حدود 350 درجه سانتی‌گراد، تحت یک فرآیند تقطیر جوی قرار می‌گیرد. هیدروکربن‌های سبک‌تر تبخیر می‌شوند و هیدروکربن‌های سنگین‌تر که به عنوان مواد اولیه قیر یا کف خلاء (وکیوم باتوم) نیز شناخته می‌شوند، باقی می‌مانند.
در این مرحله که جزیی از مراحل تولید قیر عملکردی است، مواد اولیه قیر به یک واحد دمنده قیر فرستاده می‌شود، جایی که هوای گرم وارد می‌شود. اکسیژن با ماده اولیه واکنش نشان می‌دهد و منجر به تغییراتی در خواص فیزیکی قیر می شود که اغلب به آن “اکسیداسیون” گفته می‌شود. در پایان این مرحله قیر اکسیده به دست می‌آید.
برای افزایش خواص عملکرد قیر، آن را با پلیمرهای خاص مخلوط می‌کنند. پلیمرهای رایج مورد استفاده عبارتند از استایرن-بوتادین-استایرن (SBS) و آتاکتیک پلی پروپیلن (APP). گنجاندن این پلیمرها باعث بهبود خاصیت ارتجاعی قیر، خواص حرارتی و مقاومت در برابر تغییر شکل در قیر عملکردی می‌شود.
مرحله نهایی فرایند تولید قیر عملکردی، آزمایش گسترده برای تأیید مشخصات لازم قیر است. آزمایش‌هایی برای بررسی خواص رئولوژیکی قیر انجام می‌شود که شامل واکنش قیر به دماها و زمان‌های بارگذاری مختلف می‌شود. این ویژگی‌ها درجه عملکرد قیر را تعیین می‌کند.
بین سال‌های 1987 و 1993 یک برنامه تحقیقاتی در آمریکا برای بررسی محدودیت‌های قیر ویسکوزیته و قیر نفوذی انجام شد. هدف این برنامه بهبود عملکرد و دوام و همینطور ایمنی جاده‌های آسفالتی در ایالات متحده بود. در این این برنامه استانداردهای عملکرد قیر مورد بررسی قرار گرفت.
به این ترتیب شرایط آسفالت در دنیای واقعی تقلید شد تا عملکرد قیر تولید شده در طول آزمایش افزایش یابد و خرابی‌هایی مانند شیار شدن و ترک خوردگی آسفالت در دماهای پایین یا خستگی اسفالت به حداقل برسد. این امر امکان پیش‌بینی نحوه رفتار یا عملکرد قیر موجود در آسفالت را فراهم می‌کند. اگر علاقه‌مند بودید نسخه کامل‌تر این مطلب را مطالعه کنید، می‌توانید به وبلاگ سایت ایران ای ترید سری بزنید. ایران ای ترید اولین و تنها مرجع رسمی اعلام قیمت آنلاین قیر صادراتی است.
منبع: مقاله جامع سایت ایران ای ترید درباره قیر عملکردی
