صورت سود و زیان چیست؟
در دنیای متغییر امروز نیاز است که عملکرد مالی یک شرکت یا سازمان در یک بازه زمانی خاص اندازه گیری شود. بازه زمانی می‌تواند ماهیانه، فصلی، سالیانه و حتی طی چند روز باشد. به اطلاعاتی که می‌توان از روی آن عملکرد مالی را سنجید، صورت سود و زیان گفته میشود. در این مقاله به اهمیت اجزا گزارش سود و زیان در حسابداری برای شرکت های مختلف خواهیم پرداخت. صورت سود و زیان جامع و صورت سود و زیان تلفیقی را نیز بررسی خواهیم کرد.
در بخش حسابداری صورت سود و زیان از اهمیت زیادی برخوردار است. سود و زیان در یک نگاه اجمالی خلاصه‌ای از هزینه‌ها و درآمدهای ناشی از فعالیت‌های عملیاتی، فعالیت‌های غیر عملیاتی و سود و زیان خالص را نشان می‌دهد تا یک گزارش از فعالیت‌های کسب و کار به دست آید تا میزان رشد و افت مالی مشخص شود.
صورت سود و زیان به قدری مهم است که بارها دیده و شنیده شده است که مدیران در فواصل کوتاه آن را درخواست کرده‌اند زیرا به کمک سود و زیان می‌توان از میزان سود آوری شرکت مطلع شد. اطلاع از جایگاه سازمان و شرکت باعث میشود که:
شناختن انواع سودها کمک می‌کند تا راحت‌تر مفاهیم سود و زیان در حسابداری درک شود که در ادامه توضیح مختصر هر یک از مفاهیم سود آمده است:
محاسبه سود و زیان در حسابداری از فرمول خاصی تبعیت می‌کند که به قرار زیر است:
در واقع تمام درآمدها با هم جمع شده و سپس همه هزینه‌ها از آن کسر میشود و پس از آن مالیات نیز از آن کسر میشود. اگر درآمدها بیشتر از هزینه‌ها باشد شرکت سودآور بوده است ولی اگر هزینه‌ها بیشتر از درآمدها باشد، شرکت زیان ده است.
آیا درآمد و سود متفاوت هستند؟ هر دو کلمه درآمد و سود دارای جریان مثبت نقدینگی هستند و کمی به هم شبیه هستند. البته باید گفت ممکن است سود کاهش یافته باشد که به آن تعدیل سود منفی گفته میشود از این رو همیشه هم سود مثبت نیست. سود پس از کسر هزینه‌ها حاصل میشود که با توجه به نوع هزینه‌ای که از درآمد کسر میشود در سطح‌های مختلف قابل محاسبه است اما درآمد با افزایش قیمت‌ها بر تعداد کالاهای فروخته شده محاسبه میشود یا به عبارتی دیگر درآمد در واقع تمام درآمدی است که قبل از برداشت هزینه‌ها به دست می‌آید.
پس می‌توان گفت درآمد میزان مبلغی را که پس از فروش محصولات یا کالا دریافت میشود، می‌باشد. درآمد مبلغی ناخالص است که مبالغ مربوط به مواد اولیه و تولید محصول از آن کسر نشده است. اگر شرکتی دارای درآمدهای چندگانه باشد، مجموع درآمدهای به دست آمده به درآمد کل شرکت افزوده میشود.
در تهیه گزارش سود و زیان از دو روش ثبت استفاده میشود که عبارتند از:
درآمدها در گزارش سود و زیان چهار نوع می‌باشند که عبارتند از:
سه نوع هزینه در گزارش سود و زیان وجود دارد که عبارتند از:
گاه واژه‌های ترازنامه و گزارش سود و زیان به اشتباه جای یکدیگر به کار برده میشود. تفاوت ترازنامه با صورت سود و زیان در سه بخش خلاصه میشود:
به طور کلی می‌توان گفت ترازنامه نشان می‌دهد که چه مقدار دارایی موجود است، چه مقدار بدهی دارید و چه مقدار مانده (حقوق صاحبان سهام) باقی مانده است که تصویری فوری از کل کسب وکار ارائه می‌دهد اما صورت سود و زیان میزان سودآوری تجارت را نشان می‌دهد که در مدت زمان مشخصی چه مقدار پول به تجارت وارد و خارج شده است.
گزارش سود و زیان به دو صورت صورت سود و زیان جامع و صورت زیان و تلفیقی ارائه می شود.
صورت سود و زیان جامع یک صورت مالی اساسی است که عملکرد مالی سازمان را در یک دوره مالی مشخص و معین شده به صورت کامل نشان می‌دهد. صورت سود و زیان جامع گزارشی از فعالیت‌های یک کسب وکار در نظر گرفته میشود که نشان دهنده وضعیت شرکت یا سازمان به سهامداران جهت سرمایه‌گذاری و مدیران برای تصمیم‌گیری است. موجودی کالا در صورت سود و زیان نیز نقشی مهم در حسابداری شرکت‌ها دارد. برخی از هزینه‌ها و درآمدها در گزارش سود و زیان عادی نمایش داده نمی‌شوند به همین دلیل برای نمایش دقیق آنها صورت سود و زیان جامع تهیه میشود که تمام درآمدها و هزینه‌های شناسایی‌شده را به موارد قبلی اضافه می‌کنند.
هدف از تهیه صورت سود و زیان جامع، ارائه کلیه درآمدها و هزینه‌های شناسایی شده یک دوره مالی مشخص است اما هزینه‌ها و درآمدهایی وجود دارند که به طور مشخص مستقیماً به حساب حقوق صاحبان سرمایه منظور میشود از این رو در تصمیم گیری‌های اقتصادی استفاده کنندگان صورت‌های مالی سود و زیان تاثیر می‌گذارد که عبارتند از:
سایر اقلام سود جامع به شرح زیر است:
درآمدها و هزینه‌های تحقق یافته و تحقق نیافته که به موجب استانداردهای تعریف شده در حسابداری مستقیماً به حقوق صاحبان سرمایه منظور میشود. صورت سود و زیان جامع به عنوان یک صورت مالی اساسی باید به طور جداگانه ارائه شود. اگر اجزای صورت سود و زیان جامع محدود به سود یا زیان خالص دوره‌ای و تعدیلات سنواتی باشد ارائه صورت سود و زیان جامع ضرورتی ندارد که باید در یادداشتی عدم لزوم ارائه صورت سود و زیان جامع افشا شود.
مجموعه گزارشات مالی یک شرکت مادر و شرکت‌های فعال تابعه و تلفیق آنها با یکدیگر صورت سود و زیان تلفیقی نامیده میشود که گزارشی کلی از کسب و کار نشان می‌دهد. در صورت سود و زیان تلفیقی درآمدها و هزینه‌های ناشی از معاملات بین شرکت‌های گروه حذف میشود زیرا معاملات انجام شده در قالب درآمدها و هزینه‌ها معرف انتقال دارایی از یک شرکت به شرکت دیگر است که دارایی‌های گروه را تغییر نمی‌دهد. مهمترین نکته صورت سود و زیان تلفیقی کنترل شرکت مادر بر شرکت های زیرمجموعه خود است. صورت سود و زیان تلفیقی برای شرکت هایی که چندین شعبه فعال دارند بیسار کارآمد است.
شرکت بازرگانی به شرکتی گفته میشود که در زمینه خرید و فروش، صادرات و واردات و سایر فعالیت‌های بازرگانی داخلی و خارجی فعال است که برای بقا نیاز به تهیه گزارش سود و زیان دارد. در شرکت‌های بازرگانی حداقل باید میزان موارد زیر ثبت شود:
شرکت‌های تولیدی بر پایه تولید یک یا چند کالا فعالیت می‌کنند که تهیه گزارش سود و زیان از اهمیت زیادی برخوردار است که به صورت زیر تهیه میشود:
به شرکت‌هایی که در زمینه نظافت منازل و ادارات، باربری، تعمیر وسایل، شستشوی انواع ماشین آلات و غیره فعالیت دارند، شرکت خدماتی گفته میشود. در گزارش سود و زیان هنگامی که وجه نقد دریافت شود درآمد ثبت میشود و هنگامی که هزینه‌ها پرداخت می‌شوند در بخش هزینه‌های شرکت ثبت می‌شوند. هزینه‌ها و درآمدهایی که از طریق سهام به دست می‌آیند در صورت سود و زیان نمایش داده نمی‌شوند بلکه این هزینه‌ها و درآمدها در گزارش حقوق صاحبان سهام قابل مشاهده است. صورت سود و زیان شرکت خدماتی میزان درآمدها، هزینه‌ها و سود یا زیان انتهای دوره که حاصل فعالیت‌های عملیاتی و غیر عملیاتی است را نشان می‌دهد.
شرکت‌های پیمانکاری شرکت‌هایی هستند که از طریق مناقصه یا قرارداد به عنوان پیمانکار عهده دار انجام کاری می‌شوند که باید صورت سود و زیان تهیه کنند که به دو روش انجام میشود:
در روش شناسایی سود پیمانکاری بر اساس درصد پیشرفت کار در حسابداری شرکت پیمانکاری برای محاسبه سود ناخالص، درآمد و هزینه‌ها از فرمول‌های زیر استفاده میشود:
خدمات فعالیت فیزیکی یا غیر فیزیکی است که برای شخص یا جایی انجام میشود که صرفا آن را نمی‌توان در صورت سود و زیان آورد اما به ازای خدمات انجام شده مبلغی دریافت میشود که آن مبلغ در محاسبات و در صورت سود و زیان آورده میشود. فروش کالا فروش شی یا جسمی است که برای مشتری فوایدی دارد که به واسطه آن کالا می‌تواند کاری را انجام دهد و مبلغی را به فروشنده بپردازد. مبلغ پرداخت شده در صورت سود و زیان آورده میشود.
هنگامی که خرید کالا توسط شرکت یا سازمان اتفاق می‌افتد مبلغی از دارایی‌های شرکت کسر شده تا پول کالا پرداخت شود. خدمات نیز انجام فعالیت غیر فیزیکی یا فیزیکی بوده که واحد اندازه گیری آن از خدماتی به خدمات دیگر متفاوت است و طبق قوانین و مقررات تعریف شده مبلغی بابت انجام خدمات از طرف شرکت به افراد یا سازمان‌های دیگر دریافت میشود که آن مبلغ در صورت سود و زیان به صورت مبلغ دریافتی آورده میشود.
موجودی بانک یک موجودی نقد است که نزد بانک به امانت سپرده شده است و در حسابداری به عنوان صندوق از آن نام برده میشود که در هر لحظه از طریق بانک قابل دسترسی است. سود پولی است که پس از اعمال جمع و تفریق‌ها و انجام محاسبات ریاضی به دست می‌آید که جدا از موجودی بانک است و صرفا توسط شخص یا سازمان به عنوان موجودی ثبت نشده است بلکه از طریق فعالیت‌ها به دست آمده است. همچنین سود بانکی سودی است که از حساب‌های سپرده گذاری حاصل میشود که به ازای یک دوره زمانی به پول گذاشته شده در بانک مبلغی تعلق می‌گیرد.
یکی از اساسی ترین گزارشات در نرم افزار حسابداری آنلاین ابرستان، گزارش سود و زیان است. نرم افزار حسابداری ابرستان بطور هوشمند کلیه حساب های مرتبط با گزارش را که در سود و زیان اثر دارد را در گزارش اعمال می کند. اگر در حساب های مربوطه تراکنشی ثبت نشده باشد آنها را از گزارش حذف می کند. لیکن کاربر می تواند در بخش تنظیمات با انتخاب گزینه نمایش ستون های صفر گزارش را در حالت کلی و استاندارد مشاهده نماید
در نرم افزار حسابداری آنلاین ابرستاناین قابلیت وجود دارد که می توان گزارش سود و زیان را دریافت نمود. این گزارش بر مبنای تاریخ دلخواه مشتری و گروه های کالا قابل دسترسی است. در این گزارش مبلغ خرید هر کالا در طی دوره بر مبنای روش میانگین موزون محاسبه می شود.
سود و زیان کالای فروش رفته = مبلغ خرید کالا طی دوره- مبلغ فروش کالا طی دوره
خاطر نشان می شود اگر از ابتدای ورود اطلاعات گزارش گرفته شود مبلغ و مقدار موجودی اولیه نیز محاسبه می گردد.
در این گزارش اعمال مرتب سازی بر مبنای هر کدام از عناوین موجود در گزارش وجود دارد. همچین کاربر می تواند فایل اکسل گزارش را نیز دریافت نماید
