فاضلاب تولیدی در مناطق شهری و صنعتی توسط شبکه فاضلاب جمع‌آوری و به تصفیه‌خانه فاضلاب منتقل می‌شود. در تصفیه‌خانه فاضلاب، عملیات فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی بر روی فاضلاب ورودی انجام می‌شود و فاضلاب تصفیه‌شده و عاری از هر گونه مواد آلاینده مخرب محیط زیست از تصفیه‌خانه خارج می‌شود. با توجه به نوع فاضلاب، مراحل تصفیه متفاوت و شامل مراحل متعددی است.
با توجه به روند افزایش جمعیت در شهرهای بزرگ که باعث افزایش مقدار فاضلاب شهری می‌شود، جمع‌آوری و تصفیه فاضلاب امری لازم و ضروری است. در اینجا سعی شده به طور اجمالی در مورد فاضلاب و تصفیه و همچنین بازگشت آن به سیستم آبرسانی نگاهی گذرا داشته باشیم.
در روند جمع‌آوری فاضلاب شهری، ابتدا فاضلاب‌ها از منازل، مکان‌های عمومی و صنعتی جمع‌آوری می‌شوند و سپس از طریق شبکه فاضلاب به تصفیه‌خانه‌ها منتقل می‌شوند. در این تصفیه‌خانه‌ها، فاضلاب‌ها از مواد آلاینده مختلف خود پاک‌سازی می‌شوند تا فاضلاب پالایش شده‌ای به محیط زیست بازگردانده شود.
به علت اهمیت حفظ محیط زیست و پیشگیری از آلودگی‌های زیست محیطی، فرآیندهای تصفیه فاضلاب با استفاده از روش‌های پیشرفته فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی صورت می‌گیرد. این فرآیندها شامل جداسازی جامدات، اکسیداسیون مواد آلی، نیزه‌داری مواد آلی، و کاهش غلظت مواد مخرب می‌شود.
پس از انجام این مراحل، فاضلاب تصفیه‌شده به صورت امن به محیط زیست بازمی‌گردد یا در برخی موارد مجدداً به شبکه آبدهی و آبرسانی بازگردانده می‌شود. این چرخه از جمع‌آوری، تصفیه، و بازگشت فاضلاب به سیستم آبرسانی، نقش مهمی در حفظ منابع آب و پایداری محیط زیست دارد.
علاوه بر جمع‌آوری و تصفیه فاضلاب، اقداماتی نیز برای کنترل و کاهش میزان تولید فاضلاب از طریق آموزش‌ها و ارتقاء فرهنگ مصرف بهینه آب انجام می‌شود. این اقدامات شامل ترویج استفاده از دستگاه‌های صرفه‌جویی در مصرف آب، بهره‌وری بیشتر از منابع آب قابل تجدیدپذیر، و اعمال مقررات و استانداردهای مرتبط با مصرف آب و حفاظت از منابع آب زیرزمینی و سطحی است.
به طور کلی، مدیریت منابع آب و فاضلاب به‌عنوان یکی از چالش‌های اساسی در جوامع مدرن مطرح است و اقدامات هماهنگ و مداوم در این زمینه می‌تواند به حفظ محیط زیست و تامین منابع آب شیرین و پاک کمک کند. از این رو، توجه به این مسئله و اجرای برنامه‌ها و پروژه‌های مرتبط با جمع‌آوری و تصفیه فاضلاب، امری ضروری و اساسی برای توسعه پایدار جوامع است.
