به فضایی آناتومیک داخل ریشه دندان، کانال ریشه دندان می‌گویند و شامل مغز دندان، کانال‌های اصلی و کانال‌های فرعی است. کانال‌های فرعی ریشه که به صورت انشعابات کوچکتر هستند، بیشتر در قسمت انتهایی ریشه دیده می‌شوند اما ممکن است در هر قسمتی از ریشه وجود داشته باشند.
تعداد کانال‌های ریشه وابسته به نوع دندان، از یک تا چهار عدد متغیر است. در بعضی موارد می‌تواند پنج عدد یا بیشتر نیز باشد. به عنوان مثال دندان نیش تک کاناله است ولی دندان آسیا سه الی چهار کانال دارد.
درمان ریشه دندان به درمان دندان‌هایی که پوسیدگی آنها وسیع است و به عصب دندان رسیده است گفته می‌شود و یک درمان تکنیکی و نیازمند مهارت است. این درمان با خارج کردن عصب دندان، تمیز کردن و شکل دادن به فضای کانال و در نهایت پرکردن دندان صورت می‌گیرد. هدف از درمان ریشه دندان از بین بردن درد و عفونت درون دندان و همچنین حفظ دندان به جای کشیدن دندان و جایگزین کردن دندان مصنوعی است.
اولین مرحله درمان ریشه دندان بی حسی موضعی است. پس از اینکه ناحیه مورد نظر در دهان و لثه بیمار بی حس شد، به دلیل عدم ورود بزاق و باکتری‌های موجود در دهان به داخل دندان، دندان مورد نظر به وسیله یک ورقه از جنس لاستیک بسیار نازک به نام (Rubber Dam) از سایر دندان‌ها و بافت‌های دهان جدا می‌شود. در مرحله بعد دندانپزشک تمام پوسیدگی‌ها، ترمیم‌ها و شکستگی‌ها را توسط ابزار دندانپزشکی بر می‌دارد.
بعد از برداشتن این موارد دندانپزشک به ریشه دندان دسترسی پیدا می‌کند و تمام پالپهای ملتهب به همراه باکتری‌ها و سایر محتویات کانال، از داخل کانال ریشه خارج می‌شود. در مرحله بعد کانال‌های موجود در هر دندان با مواد مخصوصی که برای پر کردن ریشه دندان است پر می‌شود. در نهایت مسیر دسترسی به کانال در تاج دندان پر شده و در اکثر موارد دندان مورد نظر روکش می‌شود.
دندانپزشک برای درمان ریشه دندان از بی حسی موضعی استفاده می‌کند؛ بنابراین در حین درمان بیمار دردی را احساس نمی‌کند. در بسیاری از موارد بعد پایان درمان ریشه و از بین رفتن اثر بی حسی ناحیه مورد درمان به مدت چند روز دردناک بوده و باعث آزردگی بیمار می‌شود. علت این درد به علت حجم کار انجام شده، خروج ذرات ریز بافت دندانی به داخل بافت استخوانی، التهاب در بافت نگهدارنده اطراف دندان و مشکلاتی از این قبیل است.
پس از درمان ریشه، دندان عصب کشی شده را مانند سایر دندان‌ها تمیز کنید و توصیه‌های پزشک را برای گرفتن نتیجه مطلوب انجام دهید. در اینجا به مواردی از مراقبت‌های بعد از درمان ریشه دندان اشاره می‌کنیم.
· تا 2 ساعت بعد از درمان ریشه دندان از خوردن غذاهای سفت خودداری کنید
· مسواک زدن دندان ها را به صورت مرتب روزی دو مرتبه و حداقل 2 دقیقه فراموش نکنید
· آنتی بیوتیک و داروهای تجوز شده توسط پزشک به طور کامل استفاده شوند
· دندانی که درمان ریشه شده است شکننده است و باید حتما روکش شود
· برای تمیزکردن میان دندان ها از نخ دندان استفاده کنید.
· در صورت بروز علائمی چون آبسه دندانی، تب، بی حالی و اشکال در بلع، در اولین فرصت به دندانپزشک خود مراجعه کرده تا اقدامات درمانی لازم بعمل آید.
پس از درمان ریشه دندان شاهد ایجاد التهاب در اطراف ریشه دندان و متعاقبا درد هستیم. این علائم طبیعی بوده و پس از گذشت مدتی بهبود می‌یابد و برای تسکین درد و التهاب مصرف مسکن توصیه می‌شود.
