از نظر لغوی مقاله به معنی سخن و قول است. در فرهنگ فارسی دکتر محمد معین از مقاله به عنوان نوشتهای یاد شده که غالباً برای درج در روزنامه یا مجله تهیه میشود. تعاریف گوناگونی از مقاله ارائه شده است که تعدادی از جامعترین آنها به قرار زیر هستند:
-مقاله نوشتاری کوتاه از یک تا سی صفحه یا فصلی از کتاب است که نویسنده در آن دیدگاه، یافته ها و تجربه های ذهنی خود را درباره ی یک موضوع به بحث میگذارد
– مقاله انشایی است که حجمی متوسط دارد و در مورد موضوعی معین بحث میکند. نویسنده باید حدود موضوع را رعایت کند و به روشنی آن را توضیح دهد(دایره المعارف بریتانیکا).
اما از آنجایی که هدف ما نگارش مقالات علمی و دانشگاهی است، تعاریف جداگانه و تخصصی تری را میتوان از این نوع مقالات داشت:
– مقاله یک نوشته آکادمیک است که نتایج یک پژوهش علمی را برای متخصصین یک حوزه نظری خاص ارائه می کند.
-مقاله علمی معمولاً در نتیجه پژوهش منطقی، ژرف و متمرکز نظری، عملی یا مختلط، به کوشش یک یا چند نفر در یک موضوع تازه و با رویکردی جدید با جهت دستیابی به نتایجی تازه، تهیه و منتشر می گردد.
بنابراین، به بیان ساده میتوان گفت که مقاله علمی، آن نوشتاری است که توسط یک یا چند پژوهشگر متخصص در مورد موضوعی خاص، با نظم و ساختار خاصی به رشته تحریر درآمده که در آن به ارائه نتایج پرداخته شده است. یک مقاله علمی البته بسته به نوعش در بیشتر مواقع ایده و یافته جدیدی را به همراه داشته و مخاطبانش دانشجویان و اساتید دانشگاهی هستند. در واقع دانشمندان، محققان و دانشجویان از طریق نوشتههای علمی است که نتایج تحقیقات خود را به یکدیگر انتقال میدهند؛ ضمن آنکه این فرآیند مکتوبکردن و نشردادن، موجب ایجاد یک پایگاه دانشی نیز می شود.
مهمترین علت نگارش مقاله را میتوان نشر و توسعهی دانش دانست ولی دلایل مهم دیگری نیز وجود دارند که حاکی از اهمیت نگارش مقاله میباشند:
گرفتن پذیرش از دانشگاههای بینالمللی معتبر برای تحصیلات تکمیلی
یکی از معیارهای ارزیابی دانشجو در مصاحبه دوره دکتری
یکی از معیارهای مؤثر برای استخدام به عنوان هیأت علمی
ارتقای درجات علمی اساتید
ارتقای شغلی
ایجاد حس اعتماد به نفس در نویسنده
