مقدمه: دوران بارداری و پس از آن دوران شیردهی از مهمترین دوره ها در زندگی بانوان محسوب می شود. از این رو داشتن رژیم غذایی خوب حائز اهمیت است. یکی از بهترین راه ها استفاده از مکمل دوران شیردهی است که تمام ویتامین های لازم برای مادر و کودک را دارا می باشند. البته برخی به علل مختلف امکان تهیه و مصرف مکمل دوران شیردهی را ندارند. در این مقاله به این سوال که در دوران شیردهی چی بخوریم پاسخ داده شده است با ما همراه باشید.
در دوران شیردهی بدن خانم ها دچار تغییراتی می شود. از این رو ممکن است نیازهای تغذیه ای آنها بیشتر شود. در این دوران سطح هورمون استروژن در خون کاهش می یابد. به دنبال کاهش میزان این هورمون جذب کلسیم نیز کاهش یافته و تراکم استخوان نیز کاهش می یابد. از این رو ضروری است خانم ها در این دوران رژیم غذایی مناسبی داشته باشند.
چهار تا شش هفته اول دوران شیردهی علی الخصوص پس از اولین زایمان برای موفق شدن در شیردهی فوق العاده مهم است. مهمترین روش افزایش مقدار و کیفیت شیر مادر، داشتن تغذیه مناسب است. یک رژیم غذایی معمولی، متعادل، سالم، و سرشار از میوه ها و غلات و سبزیجات بهترین رژیم غذایی برای یک مادر شیرده در ماه اول می باشد.
مصرف تمام غذاها به جز غذاهای خاصی که حساسیت دارید در دوران شیردهی بی خطر است. بعضی از غذاهای طعم دار و ادویه جات و حتی گاهی نوشیدنی ها قادرند طعم شیر مادر را تغییر داده و موجب اذیت نوزاد شود. هرچند ممکن است این غذاها موجب گازدار شدن شما شوند اما این گاز به شیر مادر منتقل نمیشود. به طور خلاصه بیشتر غذاها و نوشیدنی ها در دوران شیردهی بی خطر هستند. اگر احساس میکنید مصرف خوراکی خاصی ممکن است تاثیر منفی بر کودکتان میگذارد با پزشک مشورت نمایید.
مصرف مواد غذایی نفاخ موجب دل درد در کودک میشود. از این رو بهتر است در صورت امکان از مصرف مواد نفاخ خودداری نمایید.
در صورتی که رژیمتان متعادل نیست باز هم شیر مادر بهتر از شیر خشک است. شیر مادر با دارا بودن دوز پایین پروتئین ها، چربی ها، ویتامین ها، کربوهیدرات ها مانند باعث محافظت از کودک در مقابل بیماری و عفونت میشود. برای مقوی کردن شیر مادر و افزایش بهتر وزن نوزاد از راهکار های زیر کمک بگیریم.
در دوران شیردهی از غذاهای سرشار از پروتئین مثل گوشت بدون چربی، تخم مرغ و لبنیات و لوبیا مصرف کنید. شیر و عدس و آجیل هم سرشار از پروتئین هستند و بهتر است در رژیم غذایی مادر شیرده گنجانده شوند. مادر شیرده باید از انواع گوشت ماهی و میگو، کنسرو تن سبک، ماهی پولاک و ماهی آزاد استفاده کند.
مصرف میوه و سبزیجات و غلات کامل هم جزو رژیم غذایی متعادل در دوران شیردهی است. در روز از سبزیجات برگ سبز مانند اسفناج، کلم سبز، سبزیجات نارنجی مانند فلفل و هویج، سبزیجات نشاسته ای مانند کدو و سیب زمینی در رژیم غذاییتان استفاده نمایید.
سعی کنید که از انواع مواد غذایی استفاده کنید چون در زمان شیردهی تنوع غذایی طعم شیر مادر را تغییر میدهد و کودک در معرض انواع طعم ها قرار میگیرد. این موضوع موجب میشود ذائقه کودک گسترش یابد و در بزرگسالی بتواند راحت تر غذاهای جامد را قبول نماید. بیشتر نوزادان از تنوع طعم شیر مادر لذت میبرند در این صورت نیازی به اجتناب از مصرف بعضی غذاها نیست. رژیم غذایی در دوران شیردهی باید حاوی آهن، پروتئین و کلسیم باشد. این مواد در عدس ، غلات کامل، نخود فرنگی، سبزیجات برگ های سبز تیره است. همینطور برای جذب آهن باید از مرکبات استفاده نمایید.
برای افزایش وزن نوزاد غذای دریافتی شما باید غنی از پروتئین باشد. پس مصرف غذاهای مثل تخم مرغ و لبنیات، پنیر توفو، شیر سویا و ماست سویا را فراموش نکنید.
بعد از هر وعده شیردهی از آب استفاده کنید. نوشیدن آب در دوران شیردهی برای پیشگیری و درمان کم آبی بدن مادر ضروری است.
بعضی اوقات نوزاد به چیزی که میخورید مانند لبنیات حساس شده و امکان دارد علایم آلرژی ایجاد شود که این نشان حساسیت به شیر مادر نبوده بلکه در رابطه با غذایی است که میخورید. در این صورت خوردن آن غذا را متوقف کنید.
غذاهای ادویه دار باعث تغییر طعم شیر و در پی آن بیقراری نوزاد میشود بنابراین در هنگام طبخ غذا از ادویه بسیار کم استفاده گردد.
بعضی از سبزیجات هم مانند گل کلم و کلم بروکلی موجب دردهای کولیکی برای نوزاد میشود. پس از مصرف این سبزیجات به صورت خام نیز خودداری شود.
سیر و پیاز هم ممکن است سبب تغییر در طعم شیر شوند. پس در مصرف آنها اعتدال را رعایت کنید.
بهترین غذاها برای افزایش شیر مادر در دوران شیردهی عبارتند از:
دانه شنبلیله سال های زیادی است که برای افزایش شیر مادر استفاده میشود. این دانه غنی از اسیدهای چرب امگا 3 است و برای رشد مغز نوزاد مهم می باشد. از برگهای شنبلیله هم میتوانید استفاده کنید، برگ شنبلیله بتاکاروتن، ویتامین B، کلسیم و آهن فراوانی دارد. دانه های شنبلیله را میتوان در زمان دم کردن چای به چای اضافه نمود و یا در تهیه غذاها از آن استفاده نمود.
در دوران شیردهی از دانه رازیانه علاوه بر افزایش شیر مادر برای کاهش گاز معده و روده و رفع قولنج هم استفاده میکنند. برای استفاده از فواید دانه رازیانه یک قاشق چایخوری رازیانه را شب قبل در لیوان خیس کرده و صبح میل نمایید.
دانه های زیره به هضم غذا کمک کرده و یبوست، اسیدیته و نفخ معده را التیام می بخشد و همینطور باعث افزایش شیر مادر نیز می گردد. دانه های زیره سرشار از کلسیم و ویتامین ها است.
بیشتر افراد برای افزایش شیر مادر دانه کنجد را پیشنهاد می دهند. دانه کنجد منبع سرشار از کلسیم غیر لبنی بوده و برای رشد نوزادان بسیار عالیست. مادر نیز پس از زایمان برای بهبودی بهتر است از کنجد که سرشار از کلسیم است استفاده نماید.
مصرف ریحان مقدس در دوران شیردهی علاوه بر افزایش شیر مادر، موجب افزایش اشتهای نوزاد و ترویج حرکات روده می گردد.
مصرف بلغور جو دوسر در دوران شیردهی جهت کنترل دیابت بعد از زایمان بسیار عالیست و منبع فوق العاده ای برای انرژی است. برای صبحانه جو دو سر ویا کوکی های حاوی جو میل نمایید.
