خیلی وقتها پیش میآید که افراد نمیدانند آیا دچار وسواس فکری-عملی هستند یا افسردگی. این دو اختلال شباهتهایی دارند اما در اصل، منشأ و علائمشان متفاوت است. اگر برایتان سؤال بوده که فرق وسواس و افسردگی چیست، در ادامه به زبانی ساده توضیح میدهیم.
وسواس فکری-عملی (OCD): ریشه در اضطراب شدید دارد. افکار مزاحم وارد ذهن فرد میشوند و برای کاهش اضطراب مجبور میشود رفتارهای تکراری مثل شستوشوی دست یا چککردن مکرر قفل در انجام دهد.
افسردگی (MDD): یک اختلال خلقی است که با بیحوصلگی، کاهش انرژی، ناامیدی و تغییر در تعادل شیمیایی مغز همراه است. برخلاف وسواس که اضطرابمحور است، افسردگی بیشتر بر خلق و انگیزه تأثیر میگذارد.
غم و گریههای مداوم
انزوای اجتماعی و بیمیلی به جمعها
مشکل در تمرکز و حافظه
بیعلاقگی به فعالیتهای قبلاً لذتبخش
احساس تهی بودن و بیارزشی
شستوشوی مکرر دستها و بدن
بررسی مداوم وسایل (مثلاً قفل در یا گاز)
افکار مزاحم و ناخواسته همراه با اضطراب
تکرار اعمال خاص مثل مرتبکردن اشیا یا راهرفتن رفتوبرگشتی
در وسواس، فرد میگوید: «نمیتونم جلوی فکرام رو بگیرم» و برای رهایی از افکار مزاحم به اجبار کارهایی را تکرار میکند.
در افسردگی، فرد بیشتر فکر میکند: «هیچ ارزشی ندارم» یا «بیفایدهام» و این افکار باعث بیانگیزگی میشود.
وسواس: رفتارهای اجباری، بیقراری، تکرار مداوم یک عمل.
افسردگی: خستگی مزمن، تغییر خواب و اشتها، کاهش انرژی، انزوا و تنهایی.
گاهی این دو اختلال با هم بروز میکنند. مثلاً فردی هم OCD دارد و هم افسردگی اساسی (MDD). در این حالت، درمان باید دقیقتر و ترکیبی باشد.
OCD در DSM-5 به عنوان اختلالی تعریف شده که فرد با افکار ناخواسته (وسواس فکری) و رفتارهای اجباری (وسواس عملی) درگیر میشود. مثل شستوشوی بیش از حد دستها یا چک کردن مداوم.
افسردگی اساسی یکی از شایعترین اختلالات روانی است که باعث بیانگیزگی، خلق پایین و حتی افکار خودکشی میشود. انواعی مثل افسردگی فصلی یا افسردگی پنهان هم وجود دارد.
✅ درمان وسواس (OCD):
رواندرمانی (مخصوصاً CBT و تکنیک ERP)
داروهای SSRI مثل فلوکستین یا فلووکسامین
مشاوره با کلینیکهای تخصصی OCD
✅ درمان افسردگی:
رواندرمانی (CBT، مشاوره فردی یا گروهی)
داروهای ضدافسردگی (SSRI، سهحلقهایها)
مشاوره آنلاین یا حضوری با متخصص روانشناسی
اگر هر دو اختلال همزمان وجود داشته باشند، معمولاً درمان وسواس در اولویت قرار میگیرد چون کاهش اضطراب به بهبود افسردگی کمک میکند. دارو و رواندرمانی ترکیبی در این شرایط بهترین نتیجه را میدهد.
وسواس و افسردگی هر دو اختلال مهم و رایج هستند اما تفاوتهای آشکاری در منشأ، نشانهها و روش درمان دارند. شناخت این تفاوتها کمک میکند زودتر برای درمان اقدام کنید. اگر شما یا یکی از عزیزانتان چنین علائمی را تجربه میکنید، بهترین کار مراجعه به روانشناس یا روانپزشک است. درمان زودهنگام میتواند کیفیت زندگی را به شکل چشمگیری بهبود ببخشد.
📞 اگر شما یا یکی از عزیزانتان درگیر این مشکل هستید، میتوانید با مرکز سپاهان در تجریش تماس بگیرید تا با مشاوره با دکتر ثریا علیپور بتوانید اختلالات خود را در سریعترین و بهترین روش ممکن کنار بگذارید.
آدرس: تجریش، خیابان ولیعصر، کوچه سعدی، پلاک ۲، واحد ۱
