با گذشت چند دهه از ورود نخستین گروههای پناهجوی افغان به ایران، تعداد زیادی از افغانها در ایران به زندگی و کار مشغول هستند. این حضور علاوه بر کمک به بخشهای خاصی از اقتصاد ایران مشکلاتی در حوزههای امنیتی، اجتماعی و اقتصادی ایجاد کرده. از اینرو بحث اخراج اتباع افغان از ایران بیشتر مطرح شده و این اقدام میتواند از مشکلات پیش آمده از ورود افغانها به ایران جلوگیری کند.
بسیاری از افغانها در بخشهای خدماتی و ساختمانی ایران مشغول به کار هستند و با دستمزدهای پایین به اقتصاد کمک میکنند. اما، با رشد فزاینده جمعیت افغانها و مشکلاتی که در تأمین خدمات در مناطق حاشیهای به وجود آمده واجب است که در سیاستهای مهاجرتی نگاه دوبارهای شود. اخراج یا بازگرداندن بخشی از این افراد به کشورشان،میتواند فرصتهای شغلی بیشتری برای نیروهای کار داخلی ایجاد کند و منجر به انسجام بیشتر جامعه میزبان شود. طبق یافتههای موسسه لگاتوم، بالا بودن تعداد مهاجران و پناهندگان ممکن است امنیت اقتصادی و اجتماعی کشورهای میزبان را تحت تأثیر قرار بدهد.
علاوه بر این اخراج اتباع افغان میتواند به افغانستان کمک کند زیرا بازگشت نیروهای انسانی و افراد ماهر به این کشور میتواند به فرآیند توسعه افغانستان کمک کند. همکاری با سازمانهای بینالمللی و فراهمسازی حمایتهای لازم برای بازگشت مهاجران، میتواند بخشی از سیاستهای ایران باشد. همچنین، کنترل مهاجرت غیرقانونی از طریق ثبتنام و نظارت دقیق بر ورود و خروج افراد میتواند در مدیریت بهینه وضعیت موجود موثر باشد.
اما در این بین سوالاتی پیش میآید که در این چند هفته برایتان توضیح میدهم.
1. چه معیارهای قانونی و اخلاقی باید در سیاست اخراج مهاجران افغان باشد تا هم نیازهای امنیتی ایران تامین شود و هم حقوق قانونی این افراد رعایت شود؟
2. به چه شیوههایی میتوان اخراج یا بازگرداندن مهاجران افغان را مدیریت کرد تا کشور میزبان دچار تنشهای احتمالی نشود؟
3. اخراج اتباع افغان از ایران چه تأثیری در بخش مختلف کشور میگذارد؟
4. چه معیارهایی باید برای شناسایی و اولویتبندی افراد در فرایند اخراج اتباع افغان در نظر گرفته بشود؟
5. ایا اخراج اتباع کار درستیاست یا نه؟
با تشکر از دکتر حسین میرزایی که در نوشتن این متن به بنده کمک کردن