به نام خداوند جان و خرد *** کزین برتر اندیشه، برنگذرد
با نام و یاد آفریدگار جان و اندیشه آغاز میکنم که اندیشهای برتر و بهتر از این از ذهن انسان نمیگذرد. (شروع هرکاری با نام خدا بهترین کار است.)
خرد رهنمای و خرد دلگشای *** خرد، دست گیرد به هر دو سرای
عقل، راهنما و دلگشا است. عقل در هر دو جهان به انسان کمک میکند.
به دانش گرای و بدو شو بلند *** چو خواهی که از بد نیابی گزند
اگر میخواهی از بدیها آسیب نبینی، به علم و دانش آموختن روی بیاور و با آن رشد کن.
ز نادان، بنالد دل سنگ و کوه *** ازیرا ندارد بر کس، شکوه
دل سنگ و کوه از دست آدم نادان مینالد زیرا او نزد هیچکس بزرگی و شکوه ندارد.
توانا بود، هر که دانا بود *** ز دانش دل پیر برنا بود
هر کسی که دانا و عاقل باشد، قدرتمند و توانا است. دانش دل پیر انسان را جوان میکند.
معنی لغات شعر خرد رهنمای و خرد دلگشا:
خرد: عقل و دانش
سرای: خانه
شکوه: بزرگی و عظمت
برنا: جوان
شعر خرد رهنمای و خرد دلگشا از اشعار حکیم سخن، فردوسی بزرگ، است که اهمیت عقل و دانش را به ما یادآوری میکند.