



عملیات چیدامبا یکی از عملیاتهای کمترشناختهشده اما کلیدی در کمپین آفریقای شرقی طی جنگ جهانی دوم است که در ژانویه ۱۹۴۱ در مناطق کوهستانی غرب اریتره بین نیروهای متفقین و ارتش پادشاهی ایتالیا رخ داد. این عملیات ریشه در سیاستهای استعماری ایتالیا طی دهه ۱۹۳۰ و اشغال اتیوپی (۱۹۳۶) داشت. سقوط فرانسویها در شمال آفریقا و پیشروی آلمانها شرایط متفقین را پیچیدهتر میکرد و موقعیت نیروهای بریتانیا در مصر و سودان به خطر افتاده بود. نیروهای متفقین به رهبری ژنرال ویلیام پلات مأموریت یافتند تا ساختار دفاعی ایتالیا را در اریتره و حبشه متلاشی کنند و جبهه جنوبی متفقین را در آفریقا تثبیت نمایند. با سازماندهی گردانهایی از هنگ سیزدهم پیاده هند بریتانیا، واحدهایی از ارتش سودان و اریتره و گردان پیاده موتوری بیستوچهارم انگلستان، اولین موج تهاجم در منطقه چیدامبا به راه افتاد. فرماندهی نیروهای ایتالیا با دوک آوُستا (Amedeo, Duke of Aosta) و ژنرال لوئیجی فرو (Luigi Frusci) بود که در اصل ۱۶۰۰۰ نیروی فعال و تجهیزاتی شامل توپخانه سبک، یگانهای پیاده و نیروهای نامنظم محلی را تحت فرمان داشتند، اما کیفیت پایین حمایت لجستیک و ضعف روحیه ناشی از انزوای سیاسی موقعیت دفاعی آنها را متزلزل کرده بود.
عملیات چیدامبا عمدتاً با هدف تصرف تقاطع ارتباطی و راهبردی غرب اریتره در دی ماه ۱۳۱۹ (ژانویه ۱۹۴۱) کلید خورد. استراتژی متفقین مبتنی بر اجرای حمله موجدار از سه محور و قطع خطوط عقبنشینی دشمن بود که با ترکیب پیشروی سریع زمینی و ضربات محدود توپخانه پیگیری شد. نیروهای محلی اریتره در طول عملیات نقش اطلاعاتی و پشتیبانی تدارکات را ایفا کردند. در مقابل، سازوکار دفاعی ایتالیا بر استحکامات میدانی تقویتشده و دارا بودن برخی تجهیزات سبک مقاوم بود اما فقدان پشتیبانی هوایی و کمبود مهمات بهزودی رخنه در خط دفاعی آنها را محتوم ساخت. براساس اسناد رسمی، طی شش روز نبرد عمده مقاومت نیروهای ایتالیایی در محور چیدامبا شکسته شد. ۴۱۰ کشته، ۲۴۳۵ اسیر و زخمی (عمدتاً از نیروهای پیاده و شبهنظامیان محلی) نتیجه حذف یکی از حلقههای کلیدی دفاعی ایتالیا در اریتره بود، در حالی که متفقین ۷۹ کشته و نزدیک به ۱۴۰ مجروح داشتند. تسخیر چیدامبا مسیر حمله به سمت آسمارا (مرکز اصلی فرماندهی اریتره) را هموار کرد و در کنار پیروزیهای مشابه در شهرهای کرِن و بارنتو، عملاً حاکمیت ایتالیا را در این مستعمره تا مدت کوتاهی بعد پایان داد.
بسیاری از تحلیلگران نظامی تأکید دارند که موفقیت سریع عملیات، افزون بر شکست استراتژیک ایتالیا، نشاندهنده آزمون نخست حجم بالای مشارکت نیروهای هندی، آفریقایی و سودانی در خطوط مقدم ارتش بریتانیا بود؛ الگویی که بعدها در کرانههای شمال آفریقا و خاورمیانه نیز تکرار شد.