قحطی بزرگ سیب‌زمینی ایرلند (۱۸۴۵–۱۸۵۲)

علت اصلی این فاجعه شیوع بیماری قارچی Phytophthora infestans بود که منجر به نابودی حدود ۷۰ تا ۸۰ درصد محصول سیب‌زمینی ایرلند شد.

براساس سرشماری ۱۸۴۱، جمعیت ایرلند حدود ۸.۲ میلیون نفر بود و سیب‌زمینی غذای اصلی بیش از نیمی از این جمعیت محسوب می‌شد. در نخستین سال شیوع بیماری طبق آمار رسمی، ۴۰ درصد محصول نابود شد و در سال ۱۸۴۶ این رقم به بیش از ۸۰ درصد رسید. تأثیر عمیق این قحطی، مرگ حدود یک میلیون نفر بر اثر گرسنگی مستقیم و بیماری‌های ثانویه، و مهاجرت ۱.۲ تا ۲ میلیون نفر عمدتاً به آمریکای شمالی و انگلیس بود.

نرخ مرگ در استان‌های غربی و جنوبی، مانند Mayo، Galway، Cork و Clare، به‌ویژه شدید بود و سرشماری رسمی سال ۱۸۵۱ حاکی از کاهش جمعیت تا حدود ۲۵ درصد در این مناطق است. سیاست‌های دولت بریتانیا در دوره نخست‌وزیران رابرت پیل و جان راسل باعث افزایش شدت بحران شد؛ زیرا تجارت غلات آزاد شد، اما صادرات غذا از ایرلند هرگز متوقف نشد و کمک‌های اضطراری ناکافی بود.

دولت انگلیس برای تخفیف بحران، برنامه کارگزارهای عمومی و سوپ‌فروشی‌ها را افزایش داد اما حجم جمعیت نیازمند بسیار بیشتر از ظرفیت این مراکز بود.

آثار جمعیتی قحطی حتی پس از پایان آن در سرشماری ۱۸۶۱ (کاهش جمعیت به ۵.۷ میلیون نفر) و موج مهاجرت‌های قرن بیستم نیز کاملاً محسوس است.