در دسامبر ۱۹۵۲ شرایط آبوهوایی خاصی ایجاد شد.
یک سیستم فشار بالا در بالای لندن مستقر شد که منجر به وقوع وارونگی دما شد:
لایه هوای سرد و بیحرکت نزدیک سطح زمین قرار گرفت و لایه هوای گرم در بالا مانع از بلند شدن و جابجایی آلایندهها شد.
در طول چند روز، ساکنان لندن روزانه حدود ۱۰۰۰ تن زغالسنگ باکیفیت پایین و دارای گوگرد زیاد برای گرمایش منازل مصرف میکردند.
دود، دوده و گازهای حاصل از احتراق این زغالسنگ (سولفور دیاکسید، ذرات معلق، اکسیدهای نیتروژن و دیاکسید کربن) از دودکشها خارج شدند اما به دلیل وارونگی دما، نمیتوانستند به لایههای بالایی جو برسند.
میزان ذرات معلق در هوا تا بیش از ۵۰۰۰ میکروگرم در متر مکعب افزایش یافت (محدودیت استاندارد کمتر از ۵۰ میکروگرم بود). دید افقی در بعضی نقاط به کمتر از ۱ متر رسید. مه تا عمق خانهها، بیمارستانها و حملونقل شهری نفوذ کرد. دود با رطوبت مخلوط و تبدیل به مه قهوهای-زرد رنگ و بسیار سمی شد.
تحقیقات، مقالات پزشکی و آمار رسمی نشان میدهد:
طی همان چند روز نخست حداقل ۴۰۰۰ نفر به صورت مستقیم بر اثر مشکلات حاد تنفسی (حمله آسم، نارسایی قلب، عفونتهای شدید ریوی) جان باختند. در هفتههای بعد، مجموع مرگومیر مستقیم و غیرمستقیم بین ۸۰۰۰ تا ۱۲٬۰۰۰ نفر تخمین زده شد. دهها هزار نفر دچار حملات تنفسی، برونشیت شدید، ذاتالریه حاد و تشدید بیماریهای مزمن شدند.
سیستم حملونقل عمومی (اتوبوس، قطار و حتی آمبولانس) به دلیل کاهش شدید دید و تصادفات، تقریباً متوقف شد. مدارس، سینماها، مغازهها و بسیاری از کسبوکارها تعطیل شدند. حملونقل هوایی لغو شد و خدمات اورژانس به شدت مختل بود.
مرگ هزاران رأس دام و پرنده گزارش شد. سگها، اسبها و پرندگان خیابانی جزو تلفات عمده بودند.
در ابتداییترین روزها، به دلیل بیسابقه بودن حادثه و نبود تجربه مقابله، دولت واکنش موثری نداشت و شدت بحران تا پایان مه ناشناخته باقی ماند. کمیسیون پارلمانی و بررسی وزارت بهداشت بعد از فروکش مه آغاز شد و نقش مستقیم آلودگی هوا در افزایش مرگ تائید شد. تصویب قانون بزرگ: Clean Air Act سال ۱۹۵۶ ممنوعیت استفاده از زغالسنگ پرگوگرد در مناطق مسکونی الزام تغییر سوخت خانهها و صنایع به گاز یا سوختهای پاک ایجاد مناطق “بدون دود” این قانون سرآغاز سیاستهای نوین کاهش آلودگی هوا در اروپا و جهان شد.
