در سال 1584، پس از دریافت مجوز از ملکه “الیزابت اول”، دریاسالار سر والتر رالی مأمور شد که یک مستعمره انگلیسی در دنیای جدید ایجاد کند. جزیره رونوک به دلیل موقعیت جغرافیایی نزدیک به کرانههای شرقی کارولینای شمالی کنونی، انتخاب شد. اولین تلاش برای ایجاد مستعمره در این منطقه در سال 1585 انجام شد اما به علت کمبود منابع، عدم آشنایی با محیط جدید و مشکلات با بومیان، شکست خورد و ساکنان اولیه مجبور شدند به انگلستان بازگردند. سال 1587 تلاش دوبارهای برای مستقر کردن یک مستعمره دائمی انجام شد و این همان مستعمرهای بود که بعداً ناپدید شد.
در زمان حضور مستعمرهنشینان در جزیره، برخی مشکلات و تنشهای اولیه پدیدار شده بودند که احتمالاً در سرنوشت مرموز آنها تأثیر داشت: مشکلات غذایی و کمبود منابع: مستعمره در یک محل بکر و خطرناک قرار داشت و به کشاورزی وابسته بود. نبود تجهیزات کافی، عدم تجربه، و زمین نامناسب باعث شد که تأمین غذا به یک دغدغه بزرگ تبدیل شود. تیرگی روابط با بومیان: در ابتدا مستعمرهنشینان تلاش داشتند تا با قبایل بومی روابط دوستانه برقرار کنند. اما ظاهراً پس از یک سلسله درگیریها و کشتوکشتارهای کوچک، رابطه با بومیها به دشمنی کشیده شد. قبایل دشمن احتمالاً قبیله Secotan بودند. مشکلات داخلی میان مستعمرهنشینان: منابع کمی موجود است، اما شواهد نشان میدهد که برخی اختلافات بین مستعمرهنشینان خودشان نیز وجود داشت. توانایی بقا در محیطی خشن به اتحاد نیاز داشت، اما ظاهراً این هم برای گروه برقرار نبود.
هنگامی که جان وایت به مستعمره بازگشت، این سرنخهای اسرارآمیز یافت شد: کلمه “Croatoan” بر تنه یک درخت حک شده بود و حروف “CRO” نیز به صورت ناتمام روی درخت دیگری نوشته شده بود. هیچ نشانهای از درگیری یا استفاده خشونتآمیز (مانند تخریب ناگهانی) وجود نداشت. تمام ساختمانهای مستعمره تخریب شده بودند، اما این کار نه با شتاب بلکه بهصورت منظم و عمدی انجام شده بود، انگار که مستعمرهنشینان خودشان تصمیم به ترک آنجا گرفته باشند.
ادغام با بومیان Croatoanجزیره Croatoan (که امروزه به عنوان جزیره هاتراس شناخته میشود) با فاصلهای نزدیک از جزیره رونوک قرار داشت. این نظریه میگوید که مستعمرهنشینان به دلیل کمبود منابع یا تهدیدها تصمیم گرفتند محل خود را ترک کرده و تحت حمایت بومیان جزیره Croatoan زندگی کنند.شواهدی مانند ابزارها و اشیای اروپایی که در جزیره Croatoan کشف شدهاند، این فرضیه را تقویت میکنند، اما هیچ قطعیتی وجود ندارد.
حمله و قتلعام توسط قبایل دشمنبسیاری معتقدند که قبیلههای دشمن مانند Secotan به مستعمره حمله کردند و تمام ساکنان را کشتند. نبود شواهد فیزیکی از نبرد یا اجساد، این نظریه را کمی ضعیف جلوه میدهد. برخی فرض میکنند که مهاجمان ممکن است تمام آثار و اجساد را عامدانه از بین برده باشند.
قحطی، بیماری یا بلایای طبیعیاحتمال کمی وجود دارد که قحطی یا بیماریهای کشنده باعث مرگ دستهجمعی مستعمرهنشینان شده باشد. در این صورت آنها شاید سعی داشتند به مناطق امنتری در دنیای جدید مهاجرت کنند و جان خود را نجات دهند، اما باز هم هیچ شواهد مشخصی مبنی بر اینکه چه اتفاقی بعد از ترک مستعمره افتاده است، وجود ندارد.
آدمربایی یا انتقال اجباری توسط اسپانیاییهادر این دوران، اسپانیاییها نیز حضور فعالی در سواحل آمریکا داشتند. برخی پژوهشها ادعا میکنند که نیروهای اسپانیایی ممکن است به دلایل سیاسی یا نظامی، مستعمرهنشینان را اسیر کرده باشند. این نظریه ضعیفتر است، زیرا هیچ مدرکی از انتقال مستعمرهنشینان به سرزمینهای اسپانیایی موجود نیست.
کشفیات جدید نشان دادهاند که برخی اشیاء اروپایی (مانند چاقوها، ظروف و زره) به مکانهایی بسیار دورتر از جزیره رونوک منتقل شدهاند. این نشان میدهد مستعمرهنشینان شاید به قبایل بومی پیوسته باشند و فرهنگ آنها را پذیرفته باشند. بررسیهای ژنتیکی بر برخی نسلهای معاصر ساکن آن منطقه نیز تلاش کردهاند تا ارتباطی ژنتیکی با مستعمرهنشینان گمشده پیدا کنند، اما تاکنون به نتایج قطعی نرسیدهاند.
