نبرد استالینگراد

زمان :۲ جولای ۱۹۴۲ الی ۲ فوریه ۱۹۴۳
نیروهای طرفین
قوای محور :۲۷۰ هزار سرباز ۳ هزار توپ ،۵۰۰ تانک ۱۶۰۰ هواپیما
ارتش شوروی: ۱۸۷ هزار سرباز ، ۲۲۰۰ توپ، ۴۰۰ تانک ۳۰۰ هواپیما
تلفات طرفین:
قوای محور: ۷۵۰هزار کشته و زخمی، ۹۱ هزار اسیر نابودی ۹۰۰ هواپیما
ارتش شوروی : ۴۷۸,۷۴۱ هزار کشته و مفقود ۸۷۸,۶۵۰ مجروح و بیمار، کشته شدگان
غیر نظامی ۴۰ هزار نفر، ۴,۳۴۱ تانک ،۲,۷۶۹ هواپیما
فرماندهان طرفین:
قوای محور :ژنرال فردریش ،پاولوس اریش فون مانشتاین، ولفارم فون رايشوفن
ارتش شوروی :مارشال واسیلی ،چویکوف الکساندر و اسیلوسکی ،گئورگی ژوکف، سیمون
تیموشنکو

استالینگراد یکی از شهرهای اصلی صنعتی شوروی و نزدیک به ساحل رود ولگا بود که در آن کارخانه های بزرگ ساخت جنگ افزار و تراکتور وجود داشت فتح این شهر برای آدولف هیتلر امتیاز بزرگی به حساب می آمد و موجب گسستن مسیرهای حمل و نقل شوروی در جنوب روسیه از طریق رود ولگا میشد در اواخر ماه اوت ۱۹۴۲ ارتش چهارم زرهی آلمان و از جانب شمال شرق و همزمان ارتش ششم به فرماندهی فون پاولوس به همراه تانک ها ۳۳۰ هزار نفر از بهترین قوای ارتش ،آلمان از سمت شرق به شهر حمله کردند در ۲۳ اوت هواپیماهای لوفت وافه بارانی از بمبهای آتش زا بر شهر فروریختند که بیشتر بناهای چوبی شهر را به خاکستر تبدیل نمود. ارتش شصت و دوم شوروی به فرماندهی ژنرال واسیلی ،چویکوف سرسختانه برای دفاع از شهر مقاومت کردند و در خیابانها و خانه به خانه با آلمانی ها جنگیدند. شهر به جهنم سوزانی از دود و آتش تبدیل شد و در هر لحظه صدها گلوله توپ و خمپاره و بمب در گوشه و کنار آن منفجر میشد بحرانی ترین زمان برای روسها در اواسط ماه اکتبر بود که نیروهای آلمان آنها را تا نزدیکی رود ولگا به عقب راندند نیروهای شوروی با استفاده از کرجی ها و قایق ها از طرف دیگر ساحل این ،رود مهمات تهیه میکردند که این گذرگاهها در آن هنگام توسط نیروهای آلمان به رگبار بسته شدند با این وجود آلمانها به خاطر تلفات زیاد فرسودگی و فرارسیدن سرمای طاقت فرسا از ادامه جنگ دلسرد شده بودند. علی رغم تضمین فرمانده لوفت وافه هرمان گورینگ هواپیماهای باربری قادر نبودند تا سیصد تن مهماتی که آلمانها روزانه به آن احتیاج داشتند را به آنان برسانند و تانکهایشان در جنگهای پیوسته خیابانی کاری از پیش نمیبردند نبرد استالینگراد به دلیل پافشاری طرفین برای پیروزی مبدل به پیکار خونینی شد که در آن آلمانها اجازهٔ عقب نشینی نداشتند.

در نوزدهم ماه نوامبر نیروهای شوروی با طرح ژنرال ژوکوف یک ضد حمله گازانبری دوجانبه بزرگ را از دو سمت شمال و جنوب شهر علیه قوای آلمان، به اجرا گذاشتند و ژنرال پاولوس و نیروهایش در محاصره قرار گرفتند فون پاولوس که مهمات بسیار کمی برای مبارزه با شوروی ها داشت و خود را در معرض نابودی میدید، از هیتلر درخواست کرد تا با عقب نشینی ارتش ششم و ملحق شدن آنان به نیروهای اصلی در غرب موافقت کند؛ اما هیتلر با جواب: «نه عقب نشینی کن و نه تسلیم شو» به آنها فرمان داد تا آخرین نفس بجنگند. پاولوس با سرپیچی از فرمان هیتلر، در ۳۱ ژانویه ۱۹۴۳ خود را تسلیم نمود ۹۱,۰۰۰ مرد یخ زده و گرسنه آنچه بود که از ارتش زرهی عظیم چهارم و ششم آلمان باقی ماند که همگی به همراه ۲۴ ژنرال آلمانی به اسارت گرفته شدند ۲۵۰ هزار جسد متعلق به آلمانها و رومانیاییها توسط نیروهای شوروی در داخل و حومه شهر پیدا شد کل تلفات نیروهای محور ،آلمان ،ایتالیا رومانی و مجارستان چیزی حدود ۸۰۰هزار نفر تخمین زده شده است. تاریخ نگاران رسمی ارتش روسیه، برآورد میکنند که ۱,۱۰۰,۰۰۰ تن از سربازان شوروی برای دفاع از شهر جان باخته یا مجروح و مفقود شدهاند و رقم نیروهای مردمی و غیرنظامی کشته شده در نبرد حدود ۴۰ هزار نفر تخمین زده شده است در نتیجه شکست در این نبرد گارد آلمان در شرق کاملا باز شد و این کشور ۳۰
درصد نیروهای خود را از دست داد و در سراشیبی اضمحلال قرار گرفت.