آبسه دندان یک بیماری دردناک است که احتیاج به مراقبت و رسیدگی دارد تا در همان مراحل نخستین، دندان‌درد شما بهبود یابد و از وارد شدن عفونت و مشکلات به خون جلوگیری شود.
دندان‌پزشکان پیشنهاد می‌کنند برای تشخیص به‌موقع پوسیدگی دندان، جلوگیری و درمان عفونت لثه هر شش ماه یک‌دفعه برای عکس و جرم‌گیری به کلینیک دندانپزشکی مراجعه نمایید.
آبسه دندان به چند گروه کلی طبقه‌بندی می‌شود:
آبسه پریودنتال که همین‌طور تحت عنوان آبسه جانبی یا آبسه پاریتال هم معروف است بر استخوان پیرامون دندان شما اثر می‌گذارد. این ضایعه، یک موقعیت دندانی شایع و دردناک است که به خاطر تجمع باکتری یا گیر افتادن یک جسم بیرونی در کیسه‌های پریودنتال به وجود می‌آید.
این مسئله بیشتر بیماران دارای بیماری پریودنتال فعال را درگیر خود و احتیاج به اداره سریع و طولانی‌مدت خواهد داشت.
آبسه ژنژیوال یا لثه، یکی از مدل‌های آبسه دندان است که میان لثه و دندان به وجود می‌آید. این مسئله به خاطر عفونت باکتریایی که به دلیل پوسیدگی دندانی، مسواک زدن غلط، شکستگی دندان، گیرکردن غذا در میان لثه و یا هنگامی‌که خونریزی در خط لثه ایجاد می‌شود، به وجود می‌آید.
آسیب تروماتیک یا وارد شدن قدرت بیش‌ازحد تحمل روی دندان – به خاطر ارتودنسی – هم می‌تواند موجب بروز این مدل آبسه شود.
این آبسه در قسمت انتهایی ریشه دندان شما رخ می‌دهد. به‌گونه‌ای که برخی اوقات، چرک ناشی از عفونت دندان از نوک ریشه و به‌وسیله استخوان به درون لثه پخش می‌شود، به همین دلیل لثه‌ها در مجاورت ریشه دندان ورم می‌کنند. ورم ناشی از چرک، معمولاً دلیل درد شدید همیشگی است که در زمان جویدن بدتر می‌شود.
در این زمان، بسته به‌جای دندان، عفونت احتمال دارد به بافت‌های نرم رسیده باشد و موجب تورم در فک، کف دهان یا قسمت گونه‌ها شود. در آخر، بافت احتمال دارد باز شود و چرک را تخلیه کند.
لازم به ذکر است که عفونت‌هایی که برای اثرگذاری بر مسیر هوایی گسترش یافته‌اند می‌توانند جدی و حتی تهدیدکننده زندگی محسوب شوند؛ به همین خاطر در این مدل از آبسه دندان باکتری از پالپ (درونی‌ترین بخش دندان) رد می‌شود و می‌تواند تا ریشه دندان برود و آبسه پری اپیکال را به وجود آورد.
دندان‌های عقل، آخرین دسته از دندان‌های آسیاب عقب هستند که در بسیاری از مواقع نه‌تنها هیچ کارایی مؤثری ندارند بلکه موجب بروز مسائل سلامت دهان و دندان می‌شوند.
مسواک زدن و نخ دندان کشیدن این دندان‌ها به علت وضعیت آن‌ها در پشت دهان هم معمولاً سخت است. به همین خاطر، دندان‌های عقل، هم به خاطر نهفته بودنشان و هم سلامت پایین دهان، برخی اوقات می‌توانند باعث بروز عفونت شوند که با بدتر شدن این مسئله، احتمال دارد آبسه دندان رخ دهد.
اگر در زمان غذا خوردن احساس سختی و درد می‌کنید یا دهانتان بوی بدی می‌دهد، احتمال دارد آبسه دندان عقل داشته باشید. اگر چنین است، باید سریعاً نزد دندانپزشک بروید؛ زیرا اگر آبسه مخصوص دندان عقل را نادیده بگیرید، می‌تواند مشکل‌ساز باشد و موجب بروز عوارضی مانند دندان‌درد و تورم غدد در گردن و … شود.
البته طلایی ترین زمان کشیدن دندان عقل وقتی است که هنوز آسیبی از جانب دندان عقل شما به دندان‌های مجاور نرسیده باشد.
پس از عصب‌کشی دندان احتمال دارد به خاطر نفوذ متریال باقیمانده از عصب به نوک ریشه دندان و درون بافت دندان و وجود داشتن ضایعه و عفونت در استخوان و لثه پیرامون دندان عصب‌کشی شده، تورم و آبسه را مشاهده کنید. در این موارد هم بهتر است فوراً به دندانپزشک متخصص خود مراجعه کنید.
مهم‌ترین علامت آبسه دندان، درد است. این احتمال دارد یک درد تپنده باشد و معمولاً شدید است. این درد اغلب به‌صورت ناگهانی آغاز می‌شود و طی ساعات یا روزهای بعدی بیشتر می‌شود. در بعضی مواقع، درد احتمال دارد به گوش، استخوان فک و گردن هم برسد و علائم آن عبارت‌اند از:
اگر عفونت، عصب دندان را از میان بردارد، درد دندان متوقف می‌شود. بااین‌وجود، به این معنی نیست که دندان بهبودیافته، بلکه این عفونت به بافت‌های دیگر انتقال پیدا می‌کند و آن‌ها را از بین می‌برد.
با عفونت پیشرفته احتمال دارد حالت تهوع، استفراغ و تب و لرز داشته باشید. درصورتی‌که دسترسی به دندانپزشک متخصص نداشتید، به نزدیک‌ترین اورژانس بروید.
برای کسب اطلاعات بیشتر درباره روش های درمان عفونت دندان این مقاله را بخوانید.
درمان اصلی آبسه دندان، درمان کلینیکی است، با این حال برخی درمان‌های خانگی تا زمان مراجعه به مطب دندانپزشکی می‌توانند به تسکین آبسه دندان کمک کنند. برخی از مهم‌ترین درمان‌های خانگی آبسه دندان عبارتند از:
توجه کنید که در صورت ترکیدن آبسه، درد آن برطرف شده و تورم شروع می‌شود. هنگامی که آبسه دندان شما ترکید، بلافاصله آب دهان خود را خارج کرده و از بلعیدن آن اکیدا خودداری کنید. سپس مراحل زیر را دنبال کنید:
در اسرع وقت به دندانپزشک خود مراجعه کنید.
درمان آبسه دندان بسته به نوع آن متفاوت است. داروی آبسه دندان، معمولا داروی مسکنی است که تنها درد ناشی از آبسه را کاهش می‌دهد. این داروها به هیچ وجه جایگزین درمان‌های کلینیکی آبسه دندان نیستند و آبسه با مصرف آن‌ها بهبود نمی‌یابد.
برخی از داروهای مسکن آبسه دندان عبارتند از:
هنگام مصرف این داروها، حتما به موارد احتیاط درج شده روی بسته‌بندی آن‌ها دقت کنید. همچنین برخی از این داروها مثل آسپیرین محدودیت مصرف دارند و باید به این محدودیت‌ها توجه کنید.
علاوه بر داروهای مسکن، آنتی‌بیوتیک‌ها مانند آموکسی سیلین و مترونیدازول در جلوگیری از پخش عفونت آبسه دندان می‌توانند موثر باشند. مصرف هر گونه داروهای آنتوبیوتیکی منوط به تجویز پزشک بوده و این داروها هم جایگزین درمان‌های اصلی آبسه دندان نیستند.
آبسه دندان اگر به موقع درمان شود، معمولا عوارضی ایجاد نمی‌کند. اما درمان نکردن آبسه دندان می‌تواند عوارض خطرناک و جبران‌ناپذیری به همراه داشته باشد:
