گردان 151 پياده دژ خرمشهر در سال 1349، تأسيس شد. اين گردان كه شامل 5 گروهان بود، بخشي از پوشش نيروي زميني ارتش از خط مرزي شلمچه تا طلائيه را به عهده داشت و براي انجام اين مأموريت به 32 پاسگاه تقسيم شد.
مأموريت اين گردان در زمان درگيري انجام عمليات تأخيري و حفظ خطوط مرزي به مدت 48 ساعت بود. براي كنترل مأموريت اين گردان دو پاسگاه يا دژ مركزي در نظر گرفته شده بود كه يكي از آنها در شلمچه و ديگري در كوشك مستقر بود.
گردان دژ از شلمچه تا طلائيه قديم عملا مرزباني 65 كيلومتر از خط مرزي را به عهده داشت. محل دژ مركزي شلمچه در قبرستان فعلي نزديك به شلمچه است كه عراقي‌ها پس از اشغال آن باقيمانده ساختمان آن را باخاك يكي كرده‌‌اند و امروزه جز تعدادي آجر و مقداري نخاله ساختماني چيزي از آن نمانده است.
با آغاز تهاجم نيروهاي عراقي به خاك مقدس جمهوري اسلامي ايران همه دژها در مرز، وارد عمل شدند و در نهايت پس از حداكثر 3 روز كليه دژها در مرز سقوط كردند و دژ مركزي كوشك توانست به مدت پنج روز در كوشك و حسينيه و جفير ارتش عراق را به تأخير بيندازد ولي دژ مركزي شلمچه الحق حماسه آفريد و به روايت مدافعين دژ مركزي شلمچه اين دژ تا روز دهم شهريور 59 در مقابل عراقي‌ها ايستادگي كرد كه الحق حماسه مقاومت شلمچه از همين نقطه رقم خورد، البته در اين مقاومت يگان‌هاي ديگري از نيروي زميني حضور داشتند و در روزهاي آخر حضور تعدادي غيرارتشي براي كمك به پرسنل در شلمچه مشهود است. پس از هجوم ارتش عراق به دژهاي مرزي عملا سازمان دژهاي مرزي به هم ريخت و تعدادي شهيد و تعدادي اسير و تعدادي مفقود شدند. مجروحان به بيمارستان‌هاي مختلف انتقال يافتند و از تاريخ دهم شهريور به بعد واژه دژ فقط به پادگان دژ خلاصه مي‌شد.
پرسنل پادگان دژ پس از عقب‌نشيني به پل نو بلافاصله در سطح شهر نيز حاضر شده و با عراقي‌هاي متجاوز، مبارزه مي‌كردند.
گردان دژ در طول جنگ بيش از 10 بار باز‌سازي شد و بعضي از پرسنل آن كه از مدافعين خرمشهر بودند در يگان‌هاي ديگر و در مناطق ديگر به فيض شهادت نائل آمدند. در پايان جنگ، طبق آمار موجود گردان 151 پياده دژ خرمشهر با 78 نفر شهيد كادري و 207 نفر شهيد وظيفه و 320 نفر اسير و مفقود كارنامه عملياتي هشت سال دفاع مقدس خود را، به تاريخ تقديم نمود.
هر چند مقاومت در دژ خرمشهر به جاي 48 ساعت عملا 48 روز طول كشيد، اما گردان دژ در 59/7/30به طور كامل سقوط كرد.
اما در تاريخ59/9/1سرهنگ زمان‌فر فرماندهي گردان را به عهده گرفت و گردان را خيلي زود آماده عمليات نمود.
گردان دژ گردان مقدسي است و در عمليات 61/2/25 كه به آزادي خرمشهر انجاميد، در چند عمليات ايذايي شركت نمود و با موفقيت آنها را اجرا كرده و دين خود را به خرمشهر ادا كرده، زمينه را براي آزادي خرمشهر هموار نمود.
https://www.aparat.com/v/zuNF2
گردآوری توسط ملیناحاجیلو
استاد راهنما جناب آقای علی اکبر حسنوند
