مثبت اندیشی چیست؟ آیا واقعاً کار می‌کند؟
به نظر شما مثبت اندیشی چیست که حتی مادران مثبت اندیش در دوران بارداری، فرزندان سالم‌تر و با احتمال موفقیت بالاتر به دنیا می‌آورند؟
بله درست خواندید. پژوهش‌های تازه نشان داده که زنان باردار که مثبت فکر می‌کنند و تمایل بیشتری به تلاش برای کنترل شرایط خود نشان می‌دهند، احتمالاً فرزندانی به دنیا می‌آورند که از توانایی بالایی در فهم ریاضیات و علوم برخوردار باشند.
در ادامه مقاله در مورد اینکه مثبت اندیشی چیست می‌خوانیم و سپس مثال‌هایی در این زمینه می‌زنیم.
تفکر مثبت یک نگرش ذهنی است که شما انتظار نتایج خوب و مطلوب را دارید؛ به‌عبارت‌دیگر، تفکر مثبت، فرآیند ایجاد اندیشه‌هایی است که انرژی ذهنی را به واقعیت تبدیل می‌کند.
افراد مثبت اندیش، منتظر شادی هستند و یک پایان خوش را برای هر وضعیتی تصور می‌کنند
تعداد افرادی که جذب چنین تفکری می‌شوند، در دهه‌های اخیر خیلی زیادتر شده است. کتاب‌هایی که در زمینه مثبت اندیشی چاپ می‌شوند، در سطح وسیعی گسترده شده‌اند. قوانین جانبی مثل قانون جذب از دل تفکر مثبت بیرون آمده‌اند.
اما مثبت اندیشی واقعاً چیست؟ تا چه اندازه کارایی دارد؟ چطور می‌تواند راهگشا باشد؟ آیا ما آن را اشتباه فهمیده‌ایم؟ چه جایگزینی برای آن وجود دارد؟
معلوم است! چون مردم به شدت به آن احساس نیاز کرده‌اند.
در این دنیای شلوغ و درهم برهم که هر روز ذهنیت‌های منفی بیشتر می‌شود (یک نمونه از این ذهنیت‌ها، اخبار است. هر روز اخبار بسیار زیادی از شبکه‌های خبری و رسانه‌های اجتماعی منتشر می‌شود. همین الان به صورت تصادفی صفحه اول یک خبرگزاری را باز کنید و تعداد اخبار منفی آن را بشمارید تا متوجه شوید چطور روزانه در معرض اخبار منفی قرار داریم) نیاز ما به مثبت فکر کردن و تفکر مثبت بیشتر می‌شود.
سخنرانان انگیزشی و دانشمندان طرفدار مثبت اندیشی مثل آنتونی رابینز، برایان تریسی، مارتین سلیگمن کسانی هستند که این نوع تفکر را گسترش داده‌اند.
بسیاری از دانشمندان و محققان از طریق چاپ کتاب‌های مختلف می‌گویند تفکر مثبت‌گرا احتمال موفقیت را زیاد می‌کند. آن‌ها می‌گویند فردی که با نگرش مثبت در زندگی روبه‌رو است، در زندگی حرفه‌ای و شخصی، موفق‌تر از افرادی است که قادر به کنترل افکارشان نیستند.
چیزی که مشخص است این است که مثبت اندیشی برای تقویت روحیه، انگیزه بخشیدن به ذهن و طی مسیر به سمت موفقیت، ضروری و لازم است. متأسفانه، بسیاری از مردم نیازشان به مثبت اندیشی را جدی نمی‌گیرند. چند نفر را می‌شناسید که بنشینند و به تفکر مثبت و معنی آن فکر کنند؟
این‌ها برخی از فواید تفکر مثبت هستند:
و این فهرست همچنان ادامه خواهد داشت تا ده‌ها مورد دیگر…
در مغز ما جایگاهی به اسم «جایگاه کنترل» یا (Locus Of Control) وجود دارد. این بخش، یک شاخص شخصیتی دارد که چگونگی تفکرات اشخاص درباره چیزهای تحت کنترلشان در زندگی و اینکه عوامل خارجی فراتر از کنترل آن‌ها چه تأثیری بر چگونگی تغییر روند زندگی‌شان دارند، مشخص می‌کند.
افرادی که فکر می‌کنند جایگاه کنترلشان خارج از خودشان است، تلاش کمتری برای کنترل شرایط خود می‌کنند. در مقابل افرادی با کنترل داخلی (مثبت اندیش)، با انگیزه بیشتری عمل می‌کنند، زیرا احساس می‌کنند که می‌توانند بر آنچه در اطرافشان اتفاق می‌افتد، تأثیر بگذارند.
همان‌طور که گفتیم، پژوهشگران تابه‌حال مغز تعداد زیادی از افراد داوطلب که تصادفی انتخاب شده‌اند را گزینش و بررسی کرده‌اند.
در یک نمونه، مشخص شده است مادرانی که نگاهی مثبت به زندگی داشتند، به تغذیه کودکانشان که سبب رشد مغز آن‌ها می‌شود، توجه بیشتر می‌کنند، تمایل آن‌ها به خواندن داستان برای کودکانشان بیشتر است و همچنین، علاقه بیشتر به مشق و تکالیف منزل و پیشرفت درسی آن‌ها نشان می‌دهند. وقتی مادران، تغذیه بهتر، خواب بهتر و توانایی کنترل هیجان‌ها را با موفقیت کودکانشان مرتبط می‌دانند، کودکان آن‌ها ممکن است از کارکرد تحصیلی بالاتر و مشکلات کمتر در مدرسه برخوردار باشند.
پس نه تنها مثبت اندیشی برای روحیه خوب است، بلکه برای سلامتی هم ثابت شده که مفید است.
خانم گابریل اوتینگن با ارائه نظریه‌ای به اسم ووپ (WOOP) به این نتیجه رسید که مثبت اندیشی زیادی هم احتمال رسیدن به موفقیت را خیلی کم می‌کند.
فرض کنید شما هدف‌گذاری می‌کنید که تا سه سال دیگر مدیریت یک شرکت واردات و صادرات را بر عهده داشته باشید. شروع به مثبت اندیشی می‌کنید. دائماً خود را در رأس هیئت‌مدیره شرکت می‌بینید و خود را روی صندلی ریاست تصور می‌کنید. در این صورت اگر به موانع فکر نکنید چه می‌شود؟ آیا هیچ مانعی سر راه شما وجود ندارد؟ در صورت مواجه‌شدن با آن‌ها آمادگی حل مسائل را دارید؟
واقعیت این است که بر سر راه رسیدن به هر هدفی، ده‌ها مانع وجود دارد.
حرف حساب خانم اوتینگن این است که علاوه بر مثبت اندیشی، باید به موانع هم فکر کنیم.
تغییر ساده نیست. تا حالا پیش آمده که هر بار برنامه‌ریزی کرده‌اید و فقط چند روز به آن عمل کرده‌اید.
پس تغییر چندان ساده نیست.
مثبت اندیشی هم همین‌طور است. برای تغییر الگوهای منفی ذهنی، این تمرینات را انجام دهید:
هیچ‌کدام از ما خبر نداریم واژه‌ها و فن بیان ما چقدر قدرتمندند. یک راه خوب برای مثبت اندیش شدن، این است که هنگام صحبت از کلمات مثبت استفاده کنید. اگر به طور مداوم بگویید «من نمی‌توانم»، شما خودتان را قانع می‌کنید که این «نتوانستن» یک فعل درست برای شماست. کلمات منفی را با مثبت عوض کنید. به خودتان بگویید که هر کاری لازم باشد برای داشتن یک رابطه شاد انجام می‌دهم، هر کاری لازم باشد برای داشتن یک شغل عالی انجام می‌دهم، هر کاری لازم باشد برای سلامتی و حفاظت از داشته‌ها و سلامتی‌ام انجام می‌دهم.
اجازه ندهید افکار و احساسات منفی در زمانی که حالت بد دارید بر شما غلبه کنید. حتی اگر شده روزی چند دقیقه به دغدغه‌ها و مشکلاتی که روی آن‌ها هیچ تسلطی ندارید، فکر نکنید تا نتایج آن را به چشم ببینید.
افکارتان را با کلماتی پر کنید که باعث می‌شود احساس قدرت، شادی و داشتن کنترل بر زندگی خود داشته باشید. سعی کنید بر روی این کلمات تمرکز کنید نه کلماتی که نشان‌دهنده شکست و یا بی کفایتی شما هستند. (رجوع کنید به این مقاله: چگونه ذهنی آرام داشته باشیم؟ ذهن میمونی چیست؟)
یکی از رایج‌ترین تمرین‌ها برای داشتن یک نگرش مثبت، تأیید مثبت است. این یعنی چی؟ شروع به تکرار یک عبارت مثبت مانند «من سزاوار خوشحال بودن هستم» یا «من شایسته دوست داشته شدن هستم». این باور که این اظهارات درست هستند کم کم ملکه ذهن شما می‌شود. (رجوع کنید به این مقاله: چگونه افکار مثبت داشته باشیم؟)
این روش که توسط روان‌درمانگران استفاده می‌شود به شما کمک می‌کند تا زمانی که احساس منفی مانند افسردگی یا اضطراب دارید، افکار خود را کنترل کنید. چطور می‌توانید این کار را بکنید؟ زمانی که احساس می‌کنید چنین احساسی دارید شروع به تولید تصویرسازی ذهنی مثبت و یک ذهنیت شاد کنید. به چیزی فکر کنید که باعث می‌شود احساس بهتری داشته باشید تا احساسات منفی خود را تحت کنترل نگه دارید. (رجوع کنید به این مقاله: تجسم خلاق چیست؟)
هیچ‌چیز با این قابل‌مقایسه نیست که یک واقعیت مجازی موفقیت آمیز ایجاد کنید! شک خود را کنار بگذارید و باور کنید که در برآورده کردن اهداف موفق خواهید شد. با خوب فکر کردن همه چیز را تغییر دهید. اگر در حال حاضر موفق نیستید یا حداقل به‌اندازه‌ای که می‌خواهید موفق نیستید، شاید علت این باشد که برای رسیدن به موفقیت خوب فکر نمی‌کنید و اگر این‌طور است، اول باید به ارزش خوب فکر کردن پی ببرید. یک تصمیم قدرتمند بگیرید که خوب فکر کردن را به یک عادت روزانه تبدیل کنید.
تفکر مثبت به دنبال انکار شکست‌ها یا موانع نیست. مثبت اندیشی نمی‌گوید که هیچ‌چیز نمی‌تواند اشتباه باشد یا اشتباهی رخ ندهد. پس زمان صرف کنید تا ببینید چرا مثبت اندیش نیستید و چرا اشتباه و شکست برایتان پیش آمده. چه اتفاقی افتاد و چه چیزی منجر به وضعیت فعلی شده تا از اشتباهات آینده اجتناب کنید و بیشتر به جلو نگاه کنید.
بحث و فکر کردن در مورد چیزهای که غلط بوده و گذشته، هیچ چیز را تغییر نخواهد داد. خود را به خاطر هر اشتباهی که کرده‌اید ببخشید و به خود اجازه حرکت دوباره بدهید. روی چیزهای تمرکز کنید که توان تغییرش را دارید. نه چیزهایی که هیچ تسلطی روی آن ندارید. (بخوانید: شش راه برای افزایش رضایت از زندگی از پروفسور سانتوس)
محققان دریافته‌اند آدم‌های کینه جو، مستعد ابتلا به مشکلات قلبی عروقی، دردهای مزمن، اختلال عملکرد عصبی و اضطراب و افسردگی هستند و در نهایت از داشتن یک زندگی لذتبخش محروم می‌مانند، رسیدن به درجه بخشندگی هم کار آسانی نیست و نیاز به تمرین مستمر و اعتقاد قلبی دارد اما اگر می‌خواهید زندگی سالمی داشته باشید، خودتان را ببخشید تا بخشیده شوید.
در قدم اول در اینکه باید خودتان را ببخشید باید در ابتدا معنی و مفهوم بخشش را به درستی برای خودتان تحلیل کنید. چون برداشت اشتباه از مفهوم «بخشیدن» ممکن است در ناخودآگاه شما موجب مقاومت در برابر بخشیدن دیگران شود.
گاهی معنی «بخشش» اشتباه در ذهن ما جا میفتد؛ مثلاً اینکه فکر کنید بخشش به نوعی وظیفه شماست و شما مجبورید به بخشیدن دیگران؛ اینکه بخشش را به معنی فراموش کردن بدانید یا فکر کنید بخشش به معنی ضعیف بودن شما یا قبول بی اهمیت بودن مسئله بوده است و… معانی اشتباهی از بخشش است.
گاهی اوقات اتفاقات بسیار منفی یا تلخ، در زندگی ما، به ما فرصتی می‌دهد که ممکن است در غیر این صورت ندیده باشیم. برای مثال از دست دادن شغلتان می‌تواند یک فرصت خوب برای باز کردن کسب‌وکار خود و یا استخدام در جایی بهتر باشد. پس هر اتفاقی را به فال نیک بگیرید. این یک تمرین خوب است تا یاد بگیریم مثبت اندیشی چیست.
ماباید آماده باشیم که در مقابل سختی ها و مشکلات بردباری پیشه کنیم و این را بدانیم که تمام کائنات به نفع ما دست به دست هم داده اند هرچند ممکن است نفهمیم که چطور به مرادمان خواهیم رسید.
آنچه را که می‌خواهید به دست آورید و یا فردی که می‌خواهید به دست آورید، انگیزه بزرگی است که شما را به آنجا ببرد. هرچیزی که می‌خواهید را تصویرسازی کنید. منتها همان‌طور که کمی بالاتر گفتیم، به روش ووپ.
چیزی که امروز هستید، نتیجه تفکرات و تصمیمات دیروز شماست و چیزی که فردا خواهید شد، نتیجه تفکرات و تصمیمات امروز… پس از همین امروز، طرز تفکر خود را تغییر دهید تا زندگی‌تان تغییر کند. امیدوارم از خواندن این مقاله به اندازه کافی لذت برده باشید. خوشحال می‌شوم اگر نظراتتان را در قسمت نظرات برایم بنویسید.
rahmatim86@gmail.com
